چرا رئیسی آمار غلط می‌دهد؟
آقای رییسی میزان تورم شهریور سال گذشته را به صراحت نزدیک به ۶۰درصد عنوان کرد، در حالی که مطابق اطلاعات ارایه شده توسط مرکز آمار، نرخ تورم در شهریور ماه سال ۱۴۰۰ به ۴۳.۸درصد رسیده بود. یعنی حتی با تقریب هم این عدد به ۵۰درصد نرسیده است.
نکته دوم، تورم شهریور‌ماه امسال است که یکم مهر‌ماه توسط مرکز آمار اعلام می‌شود؛ بنابراین تا آن زمان باید صبر کرد و دید که میزان تورم شهریور چقدر می‌شود؟ اما تورم مرداد‌ماه توسط مرکز آمار، ۴۱.۵درصد اعلام شد. این عدد هم حتی یک درصد از عدد اعلام شده توسط رییس‌جمهور بالاتر است.
مشخص نیست که عدد ۲۰درصد که توسط رییس‌جمهور برای کاهش تورم در این یک سال اعلام شده از کجا آمده و چه منبعی آن را ارایه کرده است. اما در نگاه اول این موضوع درست به نظر می‌رسد که میزان تورم کمتر از سال گذشته ا ست.
البته در لابه‌لای سخنان معاون اقتصادی بانک مرکزی می‌توان اندکی به «منبع» عدد تورم ۶۰درصدی در شهریور ماه سال گذشته نزدیک شد. بانک مرکزی از میانه‌های دولت روحانی و مطابق قانون برنامه ششم توسعه، از انتشار آمار‌های مربوط به تورم منع و این وظیفه به طور کامل به عهده مرکز آمار گذاشته شد. اما بانک مرکزی می‌گوید آمار‌های مربوط به تورم را به صورت جداگانه جمع‌آوری و برای استفاده درون سازمانی دولت در اختیار مراجع مختلف قرار می‌دهد. اما این آمار انتشار عمومی پیدا نمی‌کند. به نظر می‌رسد همین آمار محرمانه بوده که توسط رییسی حالا گفته شده است.
پیمان قربانی، معاون اقتصادی بانک مرکزی گفته است که: «تورم کشور یعنی نرخ رشد قیمت کالا‌های مصرفی و خدمات در مناطق شهری در شهریور ماه سال گذشته ۵۹.۳درصد بوده و به ۴۰.۱درصد در مرداد ماه سال جاری کاهش پیدا کرده است.»
قربانی تصریح کرده: «ما در یک سال گذشته حدود ۴۰درصد تورم داشتیم، ولی وقتی الان نگاه می‌کنیم به تغییر رشد پایه پولی (به میزان ریالی آن) در چهار ماهه اول سال گذشته رقم افزایش پایه پولی ۵۸ هزار میلیارد تومان بوده و الان در چهارماهه امسال ۴۹ هزار میلیارد تومان است. یعنی علی‌رغم ۴۰درصد تورم میزان مطلق افزایش پایه پولی کاهش پیدا کرده است.»
البته معاون اقتصادی بانک مرکزی به روشنی عنوان نکرده که نرخ تورم ۵۹.۳درصدی در شهریور ماه سال گذشته نسبت به چه بازه زمانی محاسبه شده است؟ آیا این نرخ تورم نقطه به نقطه بوده یا میانگین؟
اما در کنار اینها، باید گفت که بخشی از آمار ارایه شده توسط رییس‌جمهور کاملا نادرست است. این بخش هم در تورم نقطه به نقطه دیده می‌شود.
تورم نقطه به نقطه، میزان تغییرات قیمت کالا‌های مصرفی و خدمات در مناطق شهری یا روستایی در یک ماه مشخص نسبت به ماه مشابه سال گذشته است. مثلا عدد تورم در تیر ماه ۱۴۰۱ با عدد تورم در تیر ماه ۱۴۰۰ مقایسه و درصد کاهش یا افزایش آن به عنوان تورم نقطه به نقطه در نظر گرفته می‌شود.
تورم نقطه به نقطه به این دلیل مهم است که نگاه جامع‌تری از میزان افزایش قیمت‌ها و کاهش قدرت خرید مردم در کوچه و بازار را ارایه می‌دهد. با مقایسه قدرت خرید مردم در شهر‌ها و روستا‌ها طی یک سال می‌توان فهمید که میزان اثربخشی افزایش قیمت‌ها در زندگی مردم چقدر بوده است؟
میزان تورم نقطه به نقطه در دولت آقای رییسی نه تنها کاهش پیدا نکرده بلکه رو به رشد هم بوده است. در مرداد سال گذشته، یعنی زمانی که تیم جدید اقتصادی، مستقر شده و دولت را تحویل گرفته‌اند؛ نرخ تورم نقطه به نقطه (مطابق آمار ارایه شده توسط مرکز آمار) ۴۳.۲درصد بوده است. مرکز آمار همین یک هفته پیش اعلام کرد که نرخ تورم نقطه به نقطه در مرداد ماه ۱۴۰۱ به ۵۲.۲درصد رسیده است. به بیان دیگر، مردم برای خرید یک کالا در این بازه یک ساله، ۹ واحد درصد بیشتر باید پول پرداخت کنند.
آیا به رییسی اطلاعات غلط می‌دهند؟
البته فقط این بخش صحبت‌های رییس‌جمهور نبود که با واکنش منفی برخی چهره‌های اقتصادی مواجه شد. همتی رییس کل سابق بانک مرکزی نیز در توییتی خطاب به رییس‌جمهور نوشت که درخصوص شیوه استقراض از بانک مرکزی و میزان خلق پول، «به او اطلاعات نادرست داده‌اند» و توضیح داد که «از اول مهر۱۴۰۰ تا پایان تیر ۱۴۰۱ فقط در۱۰ ماه، معادل ۱۳۴ هزار میلیارد تومان در دولت شما پول چاپ شده است. اثر نقدینگی آن فراتر از ۱.۰۰۰ هزار میلیارد تومان می‌باشد.» سوال اینجاست که آیا آن‌طور که همتی گفته، به رییس‌جمهور اطلاعات نادرستی داده شده است؟
این برای سومین‌بار در ۵ ماهه ۱۴۰۱ است که آقای رییسی اقدام به ارایه آماری می‌کند که انتقاد ناظران را ایجاد می‌کند و در مقابل موجی از همراهی رسانه‌های همسو با دولت را نیز به دنبال دارد. رسانه‌هایی که ابتدا باید به رسالت اطلاع‌رسانی درست و راستی‌آزمایی از اطلاعات ارایه شده بپردازند و سپس با نگاه «سیاسی» به حمایت از جریان‌های سیاسی.
اولین‌بار، فروردین ماه ۱۴۰۱ آقای رییسی از کاهش ۱۳درصدی نرخ تورم طی ۸ ماه خبر داد. اظهاراتی که تیتر یک روزنامه «کیهان» با فونتی بزرگ شده بود. تیر ماه امسال، رییس‌جمهور در گفت‌وگوی زنده تلویزیونی با مردم از این گفت که «کشور را در حالتی تحویل گرفته که تورم ماهانه ۶۰درصدی را داشته است.» و سومین بار نشست خبری پریروز که باز هم عدد ۶۰درصد برای تورم اعلام شد.
به نظر می‌رسد در این سه مورد، رییس‌جمهور به آمار ارایه شده توسط بانک مرکزی اشاره کرده که محرمانه است. اما مشخص نیست که چرا نرخ تورم محاسبه شده توسط بانک مرکزی (که روی وبسایت این نهاد قرار نمی‌گیرد و از انتشار عمومی آن جلوگیری می‌شود) با نرخ تورم محاسبه شده توسط مرکز آمار، بیش از ۱۶درصد فاصله دارد؟
