عصبانیت زلنسکی از گروسی؛ آیا چرنوبیل دیگری در راه است؟
حضور تیم آژانس هسته‌ای در اوکراین و بررسی تأسیسات هسته‌ای اشغال شده زاپوریژیا در اواخر هفته حواشی به همراه داشت. از یک سو حملات در زمان حضور این تیم ادامه داشته و از سوی دیگر انتظارات طرف اوکراینی مبنی بر غیرنظامی‌سازی صورت نگرفت و همین منجر به عصبانیت زلنسکی رئیس جمهور اوکراین از گروسی مدیر کل آژانس بین‌المللی انرژی اتمی شد.
به گزارش یورونیوز، از مدتی قبل روسیه و اوکراین چندین بار یکدیگر را به بمباران تأسیسات هسته‌ای زاپوریژیا، بزرگترین نیروگاه هسته‌ای اروپا متهم کرده‌اند و به این نگرانی دامن زدند که ممکن است یکی از مهم‌ترین عوارض جنگ اوکراین و روسیه، تکرار فاجعه چرنوبیل باشد. البته به عقیده کارشناسان در صورت بروز چنین اتفاقی خسارت ناشی از انفجار زاپوریژیا چندین برابر چرنوبیل خواهد بود. اوکراین مدعی است که روسیه از این مرکز به عنوان سپری برای انجام حملات استفاده می‌کند و مسکو هم اوکراین را به شلیک بی‌محابا به منطقه متهم کرده است.
در نهایت قرار بر این شد که هیاتی از سوی آژانس برای بررسی وضعیت این نیروگاه به اوکراین اعزام شود تا ادعا‌های مطرح شده از سمت دو طرف را مورد بررسی قرار دهد و در همین راستا، اواخر هفته گذشته گروسی در رأس هیاتی از کارشناسان وارد اوکراین شد و شرایط زاپوریژیا مورد بررسی قرار دادند. اما در نهایت اعلام کرد که مدرکی مبنی بر تائید ادعا‌های دو طرف وجود ندارد، اما چنین روندی نباید ادامه پیدا کند و در نهایت تصمیم گرفتن که گروهی از این هیات اعزامی در اوکراین بمانند و به تحقیق و بررسی و نظارت نیروگاه ادامه دهند.
نکته جالب توجه حملات به شهر انرهودار که سایت اتمی زاپوریژیار در آن قرار دارد، هم زمان با حضور هیات نظارتی آژانس بود. مقامات اوکراین مدعی آتش‌بازی از سمت روسیه بودند و عنوان کردند این حملات توپخانه‌ای همچنین روی جاده‌ای که بازرسان آژانس برای رسیدن به آنجا طی می‌کردند، انجام شده است.
اما روس‌ها به نوبه خود مدعی شدند که اوکراینی‌ها «دو گروه خرابکار» را در طول شب به آنجا فرستاده‌اند. به گفته وزارت دفاع روسیه، یک یگان رزمی اوکراین به استعداد ۶۰ تکاور که با هفت قایق خود را به منطقه رسانده بودند، در سه کیلومتری شمال شرق نیروگاه اتمی زاپوریژیا پیاده شده و سعی کردند نیروگاه را تصرف کنند.
البته گروسی با تأیید شنیدن صدای انفجار‌ها گفت که «او و اعضای هیات همراهش هراسان شده بودند»، اما همچنان مشخص نیست که این حملات از سوی کدام طرف حاضر در جنگ انجام شده بود. ولی این ماجرا مسبوق به سابقه بوده و پیش‌تر هم حملات و شلیک‌هایی از سمت توپخانه روسیه به این شهر صورت گرفته بود که نتیجه آن، آتش سوزی در نیروگاه هسته‌ای بود. در روز‌های اخیر هم نیروگاه برای مدت کوتاهی به دلیل آسیب، از کار افتاد و نگرانی از نشت پرتو‌های هسته‌ای یا ذوب شدن رآکتور افزایش یافت که در نهایت مقامات توزیع قرص‌های ید ضد تشعشع را برای ساکنان اطراف آغاز کرده‌اند.
این همان مسئله‌ای بود که کارشناسان در بررسی اخیر نیروگاه به آن اشاره کردند. آنها تاکید کردند که کارکنان اوکراینی حاضر در نیروگاه اشغال شده به دست نیروهای روسی، بیش از حد کار می‌کنند و استرس دارند، شرایطی که به گفته آنها، ممکن است به بروز اشتباهات خطرناک از جانب آنان منجر شود.
با همه اینها، اما به نظر می‌رسید توقع زلنسکی از هیات اعزامی آژانس هسته‌ای فراتر از اینها بود. بعد از اینکه گروسی به همراه بخشی از تیم خودش از اوکراین خارج شد، رئیس جمهور این کشور عنوان کرد: «آژانس بین‌المللی انرژی اتمی باید پا را فراتر می‌گذاشت و بر لزوم «غیر نظامی کردن» این منطقه تأکید می‌کرد. زلنسکی ضمن استقبال از تصمیم هیات کارشناسان این نهاد، انتقادات تندی را هم مطرح کرد و گفت که خبرنگاران مستقل از پوشش خبری این بازدید منع شده بودند و این موضوع به روس‌ها این امکان را داد تا یک «تور بیهوده یک طرفه» برگزار کنند.
زلنسکی افزود: مهم‌ترین اتفاقی که باید بیفتد، غیرنظامی کردن قلمرو نیروگاه است. مایه تأسف است که ما هنوز پیام‌های مناسبی در این زمینه از آژانس نشنیده‌ایم. رئیس جمهور اوکراین با اشاره به دیدارش با گروسی عنوان کرد که در این نشست نکته کلیدی و امنیتی توافق ما غیرنظامی‌سازی و کنترل کامل نیروگاه به دست کارکنان ما در این مجتمع اتمی بود. اما گویا آژانس توجهی به آن نداشت.
