نامه‌های یک ناراضی از قلبِ دستگاه‌های امنیتی روسیه
پایگاه خبری اسپکتِیتور در گزارشی، به افشاگری‌های یک افسر اطلاعاتیِ سرویس امنیت فدرال روسیه (اف اس بی/FSB) از برخی مسائل درونی این سازمان پرداخته است. این گزارش به طور خاص از بعضی مخالفت‌ها علیه برنامه‌های روسیه در حمله به اوکراین و البته به طور مشخص مخالفت با شخصِ ولادیمیر پوتین نوشته است.
به گزارش اسپکتیتور، در دورن ساختار‌های محرمانه و امنیتی دولت روسیه، یک نفر علیه ولادیمیر پوتین، رئیس جمهور این کشور فعالیت دارد. یک افسر سرویس امنیت فدرال روسیه (FSB) با نامِ مستعار "بادِ تغییر"، به طور مرتب در قالب نوشته‌هایی، دست به افشاگری از ساختار‌های درونی و محرمانه دولت روسیه می‌زند.
در اوایل ماه مارس سال جاری میلادی، در بحبوحه حمله روسیه به اوکراین، من (نویسنده گزارش: "ایگور ساشکو")، با یک پُست در فیس بوک که توسط یک مخالفِ روسی در تبعید با نام ولادیمیر اوشکین بارگذاری شده بود، مواجه شدم. اوشکین ایمیلی را از داخل روسیه و از یک منبع در دورن آژانس امنیت فدرال این کشور (اف اس بی) دریافت کرده بود که در آن به نارضایتی گسترده و عمیق در داخل سازمان مذکور از حمله روسیه به اوکراین صحبت شده بود.
محتوای آنچه در ایمیل مذکور عنوان شده بود، توسط برخی منابع آگاهِ دیگر نیز تایید شد. در این رابطه، یک منبعِ روسی، محتوای ایمیل مذکور را در تاریخ پنجم ماه مارس سال جاری میلادی، به دو تن از اعضای سابق و کنونی سازمان FSB نشان داده بود و هر دو تایید کرده بودند که محتوای نامه مذکور بدون تردید توسط یکی از همکاران آن‌ها در سازمان امنیتی FSB نوشته شده است.
ظاهراً نگارنده این نامه از مخالفان جدی پوتین و کرملین است و نمی‌تواند حمله روسیه به اوکراین را نیز تحمل کند. از این رو من تصمیم گرفتم تا نسخه ایمیلی را که به اوشکین داده شده بود، به زبان انگلیسی ترجمه کنم تا اطلاعات مهمِ مندرج در آن و دیگر نامه‌های ارسالی به وی را نزد همه جهانیان افشا کنم.
ظرف چند روز، ترجمه من از ایمیل مذکور، توجه میلیون‌ها نفر را به خود جلب کرد که در میان آن‌ها، مقام‌های دولتی، نمایندگان مجالس، و دیپلمات‌های سابق و فعلی نیز حضور داشتند. اوشکین و من در این رابطه ارتباطات مستقیمی را با یکدیگر تعریف کردیم و همکاریِ فعالی را آغاز نمودیم.
"بادِ تغییر" در نامه‌های خود ذکر می‌کند که پوتین از ابتدا باور نداشت که غرب به صورت نظامی در معادله روسیه وارد شود. از این منظر، ارتش روسیه نیز بر اساس همین باور‌ها وارد جنگ اوکراین شده است. دیگر اینکه روسیه اساساً تمایلی جهت حرکت به سمت یک جنگ اتمی ندارد. در واقع، زنجیره‌ها و شبکه‌های فرماندهیِ روسیه، مانع از هرگونه اقدامِ پوتین در به راه انداختن یک نبرد اتمی می‌شوند. این مساله به ویژه به غرب اعتماد به نفس زیادی را داده تا در کنار اوکراین بایستد و به آن کمک‌های نظامیِ قابل توجهی را انجام دهد.
شاید ملموس‌ترین تاثیرگذاریِ نامه‌های باد تغییر، در تاریخ یکم آپریل خود را آشکار کرد. اوشکین اطلاعاتی را از منابع مختلفی در داخل تشکیلات امنیتی روسیه در مورد عملیاتی که پوتین فرمان آن را به سازمان FSB داده بود و قرار بوده در قاره اروپا عملیاتی شود، به دست آورد.
روز قبل از تاریخ مذکور، شماری از عوامل FSB به سراسر اروپا فرستاده شدند تا ۱۰ میلیار دلار از دارایی‌های اروپایی شرکت "گاز پروم" به عنوان غول انرژی روسیه را به شرکت‌های تازه تاسیس وابسته به پوتین و دیگر نهاد‌های دولتیِ روسیه منتقل کنند. در این راستا، اوشکین تمامی اطلاعات را به ویژه مکان‌های خاصی که عوامل FSB از آن‌ها بازدید کرده بودند و همچنین نامِ شرکت‌های روسی که قرار بود اموال گاز پروم به آن‌ها منتقل شود را جمع آوری کرد و اقدام به انتشارِ آن‌ها نمود.
ترجمه من از این نامه، بلافاصله توجهات گسترده‌ای را به خود جلب کرد. تنها چند روز بعد، دولت آلمان میلیارد‌ها دلار از دارایی‌های شرکت گازپرومِ روسیه در سرتاسر آلمان را توقیف کرد. دلیلی نیز که برای این مساله ذکر شد این بود که مالکیت دقیقِ این دارایی‌ها مشخص نبوده است. دقیقا همان موضوعی که در گزارش "بادِ تغییر" نیز به آن اشاره شده بود.
این مساله در مسکو به یک چالش اساسی تبدیل شد. در این رابطه جانِ برخی از افشاگران احتمالی در روسیه در خطر است و باید آن‌ها را از این کشور خارج کرد. جالب اینکه لاستیکِ ماشین اوشکین نیز در پارکینگی دورافتاده در فرانسه بریده شده بود. این در حالی است که اساساً اوشکین و خانواده‌اش از سوی دولت فرانسه تحت حمایت‌های جدی امنیتی قرار دارند.
جدا از این‌ها، خطر‌ها علیه خودِ "باد تغییر" نیز به اوج رسیده است. تنها اندکی پس از آنکه نخستین نامه‌های وی منتشر شد، سازمان امنیتی FSB به نحوی فعال عملیات خود جهت یافتن وی را آغاز کرد. در این چهارچوب، به بخش‌های مختلف تشکیلات امنیتی FSB اطلاعات غلطی داده شد به این امید که شاید آن‌ها اقدام به ارسال اطلاعات به اوشکین و انتشارشان کنند و مشخص شود که بادِ تغییر کیست و در کدام بخش فعالیت می‌کند. در عین حال، عوامل وابسته به دولت روسیه، کارزار گسترده‌ای را نیز به راه انداختند تا از ادعا‌های بادِ تغییر مشروعیت‌زدایی کنند.
در این راستا، چندین مورد یورش و بازداشت‌های گسترده نیز در ماه‌های مارس و آپریل سال جاری میلادی از سوی نیرو‌های امنیتی روسیه گزارش شدند. با این همه، تمامی تلاش‌های مذکور تا به اینجایِ کار شکست خورده‌اند و بادِ تغییر توانسته تمامی شکارچیان خود را دور بزند.
تا تاریخ ۲۱ آگوست سال جاری میلادی، ۲۹ نامه از سوی "باد تغییر"، به ولادیمیر اوشکین رسیده و متعاقبا به انگلیسی نیز ترجمه شده است. تنها ۱۳ مورد از این نامه‌ها درماه مارس ارسال شده اند. پس از ترجمه نخستین نامه، سیلی از نامه‌های دیگر نیز ارسال شدند.
با این همه باید توجه داشت که حتی با توجه به این نامه‌ها نیز، نظرسنجی‌ها همچنان حاکی از محبوبیتِ پوتین و حمایت گسترده مردمی از وی و حمله روسیه به اوکراین است. اگرچه برخی ادعا می‌کنند که شاید این نظرسنجی‌ها که در داخل روسیه انجام می‌شوند، چندان قابل اعتماد نباشند. با این حال، برخی نظرسنجی‌ها و آمار‌های مطمئن نشن می‌دهند که حدوداً ۱۰ درصد از جمعیت روسیه از هوادارانِ دو آتشه پوتین هستند و اقدام وی در صدور فرمان حمله به اوکراین را نیز کاملا موجه می‌دانند.
این طیف، حامیان سرسخت پوتین هستند. با این حال، اغلب مردم روسیه لزوماً از نظام سیاسی این کشور و یا حمله آن به اوکراین حمایت نمی‌کنند و حاضر نیستند که جان خود را در این زمینه به خطر بیندازند. شاید یکی از عینی‌ترین نمود‌های این استدلال این باشد که اگر واقعا سطح حمایت مردمی از پوتین در جریان جنگ اوکراین بالا بود، روسیه هیچگاه با مساله کمبود نیروی نظامی جهت حضور فعال در جنگ اوکراین رو به رو نمی‌شد.
در این راستا، گزارش‌های زیادی از قرارداد‌های مالی قابل توجه ارتش روسیه با افراد گوناگون جهت انجام خدمت نظامی به نفع روسیه در میادین جنگ اوکراین برای مدت زمانی محدود حکایت دارند.
دراین میان، بسیاری از افراد، نامه‌های "بادِ تغییر" را گواهی عینی بر شجاعت آرام مخالفان پوتین ارزیابی می‌کنند. مساله‌ای که می‌تواند تبعات گسترده‌ای را برای کرملین در ادامه راه داشته باشد.
