افزایش تعداد زنان سرپرست خانوار
نرجس خاتون اسعدی خلیلی با اشاره به اینکه این دفتر انواع خدمات حمایتی و توانمندسازی را از قبیل پرداخت مستمری، بیمه، درمان، دانش‌آموزی، دانشجویی، آماده‌سازی شغلی، اشتغال و... را به خانواده‌های زن سرپرست نیازمند ارائه می‌کند، اظهار کرد: فعالیت‌های توانمندسازی اقتصادی در قالب‌ها و شکل‌های مختلف طراحی و اجرا می‌شود که در مجموع شامل اشتغال فردی و اشتغال گروهی است که اشتغال گروهی در دو قالب اصلی گروه‌های همیار زنان سرپرست خانوار و صندوق‌های مالی خرد و کوچک است.
وی در ادامه به ارائه آماری از تعداد زنان سرپرست خانوار تحت پوشش پرداخت و بیان کرد: تعداد زنان سرپرست خانوار در کشور طی چند دهه اخیر روند رو به رشدی داشته است به طوریکه در حال حاضر ۲۴۰ هزار خانوار زن سرپرست که با اعضاء خانواده بالغ بر ۵۸۴ هزار نفر هستند تحت پوشش سازمان بهزیستی قرار دارند.
مدیر کل دفتر توانمندسازی خانواده و زنان سازمان بهزیستی کشور با بیان اینکه ۱۷۱ هزار نفر از خانواده‌های زن سرپرست تحت پوشش، در گروه سنی ۲۰ تا ۴۰ سال قرار دارند، گفت: این گروه از زنان شرایط شرکت در برنامه‌های اشتغال و توانمندسازی و خروج از چرخه حمایت‌های مستمر سازمان را دارند که می‌توانند از برنامه‌های اشتغال بهره‌مند شوند.
اسعدی خلیلی در ادامه باتوجه به ضرورت موضوع توانمندسازی اقتصادی از طریق ایجاد اشتغال‌های مولد و پایدار به تشریح فعالیت‌های اشتغال و توانمندسازی زنان سرپرست خانوار، به آماده‌سازی شغلی و پرداخت سرمایه کار اشاره کرد و یادآور شد: آن دسته از خدمت‌گیرندگان که شرایط اشتغال را دارند، طی مدت زمان محدود از آموزش‌های لازم بهره‌مند شده و آماده حضور در بازار کار می‌شوند. بهره‌مندی از آموزش‌های حرفه‌ای باتوجه به علایق و توانمندی‌های آنها به منظور راه‌اندازی کسب و کاری مناسب و توسعه آن ضروری است.
اسعدی خلیلی افزود: بعد از ارائه آموزش‌های لازم، به منظور شروع یک کسب وکار اثربخش و پایدار، در اختیار داشتن سرمایه اولیه ضروری است و باتوجه به اینکه زنان سرپرست خانوار تحت پوشش سازمان بهزیستی دارای توان مالی بسیار پایینی هستند، اقداماتی به منظور در اختیار گذاشتن سرمایه اولیه کسب و کار برای آنها در قالب پرداخت سرمایه کار انجام می‌شود.
بنابر اظهارات مدیر کل دفتر توانمندسازی خانواده و زنان سازمان بهزیستی کشور، در سال گذشته بیش از ۵۵۰۰ زن سرپرست خانوار در قالب اشتغال‌های فردی و گروهی شاغل شدند.
وی در ادامه درخصوص برنامه گروه‌های همیار زنان سرپرست خانوار (اشتغال‌های جمعی و گروهی) یادآور شد: برنامه گروه‌های همیار زنان سرپرست خانوار از سال ۱۳۷۹ در جهت اجرای اصول ۲۱، ۲۹ و ۴۳ قانون اساسی جمهوری اسلامی ایران و با رویکرد ارتقاء کیفیت زندگی، ظرفیت‌سازی، ارتقاء خودباوری و کاهش آسیب‌های اجتماعی در جامعه هدف و همچنین تغییر رویکرد حمایتی به توانمندسازی، طراحی و به مورد اجرا گذاشته شده است. عضویت زنان در این گروه‌ها موجب جلوگیری از طولانی شدن چرخه حمایت‌های سازمان بهزیستی، کاهش وابستگی آنان به این حمایت‌ها، افزایش خوداتکایی اقتصادی، روانی، اجتماعی زنان سرپرست خانوار و ارتقاء سطح آموزش و مهارت‌ها در آنها شده است.
اسعدی خلیلی تصریح کرد: در این برنامه، زنان سرپرست خانوار، دختران خود سرپرست و فرزندان دختر خانواده‌های تحت پوشش سازمان بهزیستی در قالب گروه‌های حداقل پنج نفره دور هم جمع می‌شوند و طی فرآیند‌های تخصصی از پیش طراحی شده، برای اشتغال و توانمندسازی پایدار آماده می‌شوند. در این مسیر، ضمن ارائه آموزش مهارت‌های زندگی به آنها، آموزش‌های شغلی، مهارت‌های شروع و پایدارسازی کسب و کار موفق، روش‌های ارتقاء کیفیت محصولات به همراه بازاریابی و فروش آنان و... مد نظر قرار می‌گیرد.
وی بر این اساس، کنترل و کاهش آسیب‌های اجتماعی از طریق ایجاد اشتغال پایدار برای زنان سرپرست خانوار تحت پوشش، راه‌اندازی بیش از ۱۴۵۰ گروه همیار با عضویت بیش از ۷۰۰۰ زن سرپرست خانوار تحت پوشش سازمان، بازتوانی و توانمندسازی و ایجاد اشتغال پایدار جهت ۳۰۰ گروه همیار معادل بیش از ۲۰۰۰ زن سرپرست خانوار تحت پوشش و همچنین برگزاری دوره‌های آموزشی متعدد برای بیش از ۷۰۰۰ نفر عضو گروه‌های همیار زنان سرپرست خانوار تحت پوشش سازمان بهزیستی کشور را از مهم‌ترین دستاورد‌های برنامه گروه‌های همیار زنان سرپرست خانوار عنوان کرد.
مدیر کل دفتر توانمندسازی خانواده و زنان سازمان بهزیستی کشور با اشاره به اشتغال جمعی و گروهی گفت: برنامه تأمین مالی خرد با رویکرد بانکداری پیوندی با حمایت سازمان بهزیستی (معاونت امور اجتماعی - دفتر توانمندسازی خانواده و زنان) و بانک کشاورزی و با همکاری کلینیک‌های مددکاری اجتماعی در ۲۲ استان کشور در حال انجام است.
وی با بیان اینکه گروه هدف برنامه تأمین مالی خرد را روستاییان کم‌درآمد و آسیب‌پذیری (که اغلب تحت پوشش سازمان بهزیستی نیستند، اما با کوچکترین تغییر اقتصادی در معرض آسیب و فقر شدید قرار می‌گیرند) تشکیل می‌دهند که در شرایط عادی دسترسی به منابع بانکی ندارند، افزود: هدف نهائی برنامه کمک به کاهش فقر و آسیب‌پذیری اقشار کمتر برخوردار و محروم به ویژه زنان و جوانان از جمله زنان سرپرست خانوار و خود سرپرست از طریق بهبود معیشت (ارائه تسهیلات پس‌انداز)، ارتقاء سرمایه اجتماعی (تشکیل گروه، بانک پذیر کردن بدون وثیقه و ضامن متعارف)، آموزش مهارت‌های اشتغال و زندگی و همچنین اشتغال‌زایی (ایجاد و توسعه واحد‌ها و بنگاه‌های کوچک و متوسط اقتصادی) است.
اسعدی خلیلی همچنین گفت: با ایجاد و گسترش نهاد‌های کوچک خودگردان محلی با مالکیت اعضاء تحت عنوان "گروه‌های خودیار" ـ به عنوان یک مدل مرجع نوین و پیشرو در توانمندسازی گروه‌های هدف ـ براساس فنون و تکنولوژی بومی شده در کشور در حال اجراست.
وی در این راستا، تشکیل و توانمندسازی ۴۴۰۹ گروه خودیار در ۱۹۰۲ روستا در کشور، عضویت ۷۲ هزار نفر از زنان و جوانان در طرح (۹۴ درصد زنان)، جمع‌آوری و انباشت ۳۲۵ میلیارد ریال پس‌انداز خرد اعضاء گروه‌ها، پرداخت ۱۱۰ هزار فقره وام داخلی توسط گروه‌ها به مبلغ ۶۹۸ میلیارد ریال از منابع داخلی گروه‌ها، پرداخت ۵۸۷۵ فقره تسهیلات توسط بانک کشاورزی به گروه‌ها با مبلغ ۲۴۲۵ میلیارد ریال بدون وثیقه، ضامن و بازپرداخت وام‌های داخلی و بازپرداخت وام‌های بانکی به طور صد در صد توسط اعضاء را از اهم دستاورد‌های برنامه تامین مالی خرد اعلام کرد.
چالش‌های پیش‌روی توانمندسازی زنان سرپرست خانوار
مدیر کل دفتر توانمندسازی خانواده و زنان سازمان بهزیستی کشور در پاسخ به سوالی درخصوص مشکلات و چالش‌های اجرای برنامه‌های توانمندسازی شغلی زنان سرپرست خانوار، اظهار کرد: پایین بودن سطح دانش و مهارت‌های شغلی و کسب و کار و دسترسی محدود به بازار کار، بالا بودن ساعت کار با حداقل درآمد و مزایا، نبود ارتباط مناسب و کافی بین زنان سرپرست خانوار با خوشه‌ها، زنجیره‌ها و صاحبان اصلی حرف و مشاغل، وجود مشکلات اقتصادی ناشی از تحریم‌های ظالمانه و کاهش شدید اعتبارات تخصیصی برنامه‌های اشتغال و توانمندسازی شغلی سازمان بهزیستی، نوسانات شدید اقتصادی، افزایش تورم و بالا رفتن هزینه راه‌اندازی کسب و کار و همچنین در معرض ورشکستگی قرار گرفتن مشاغل زنان سرپرست خانوار در نتیجه افزایش هزینه مکان فعالیت، مواد اولیه و... از جمله چالش‌های اجرای برنامه‌های توانمندسازی شغلی زنان سرپرست خانوار است.
