آیا اردوغان در حال فاصله گرفتن از ایران است؟
ترکیه به دنبال عادی سازی روابط با رژیم صهیونیستی است. منافع اقتصادی مشترک و مواضع سیاسی و نظامی که به یکدیگر نزدیک شده اند، باعث شده تا اردوغان با سرعت هر چه تمام تر در صدد بهبود روابط خود با تل اویو بر بیاید. با همه اینها یک مانع بزرگ برای آنکارا وجود دارد و آن مساله فلسطین است. موضوعی که این کشور سعی دارد تا بگوید کماکان برایش پراهمیت است. با همه اینها، حتی نزدیکی حماس به ترکیه هم نتوانسته مانع از شراکت اقتصادی و نظامی تل اویو و آنکارا با یکدیگر شود. اردوغان قرار است سفری به سرزمین اشغالی داشته باشد که مهر تاییدی بر گسترش بی سابقه روابط باشد.
علی قائم مقامی کارشناس مسائل خاورمیانه در گفتگویی در مورد روابط اسراییل و ترکیه گفت: قدم برداشتن اردوغان به سمت اسراییل تصمیمی عجولانه نبوده و درباره آن برنامه ریزی صورت گرفته بود. خبرگزاری آناتولی، تحلیلی ارائه داده و در آن نوشته است که روسیه به علت جنگ اوکراین تعداد زیادی از نیروهایش را از سوریه خارج کرده و از طرفی ایران نیز نیروهای خود را در این کشور افزایش داده است. بر همین اساس ترکیه به منظور حفظ موقعیت خود در سوریه و جلوگیری از گسترش هر چه بیشتر نفوذ ایران در این کشور ناچار شده تا با اسرائیل هماهنگی هایی را انجام دهد. اما موضوع به این مسائل محدود نمی شود چرا که عوامل دیگری هم وجود دارد.
چاوش اوغلو که به اسراییل سفر کرده بود، گفت اگر ایران به برجام بازگردد، اقتصاد نفتی و درآمد ایران گسترش پیدا می کند و ایران نفوذش را در عراق و سوریه و کشورهای منطقه گسترش می دهد که این عاملی برای تهدید ترکیه و اسراییل است. اردوغان بارها گفته که اسراییل به ترکیه و ترکیه به اسراییل نیاز دارند. این دو در سوریه منافع مشترک دارند و از نظر امنیتی هم اشتراکاتی دارند.
قائم مقامی افزود: نفت و گاز دریای مدیترانه شرقی، مساله دیگری است که اسراییل انحصار این نفت و گاز را به نوعی برعهده گرفته که متعلق به کشورهای ساحلی مدیترانه از جمله مردم فلسطین و غزه و لبنان و سوریه است. اسراییل تلاش می کند که این منابع را کاملا در اختیار خود قرار بدهد و در این مسیر از شرکت های امریکایی، ایتالیایی و قطری و... کمک بگیرد تا منابع انرژی را سرقت کرده و از طریق قبرس به ترکیه و از ترکیه به اروپا صادر کند. یعنی ترکیه در قضیه نفت و گاز دریای مدیترانه شرقی هم شریک اسراییل محسوب می شود. این نفت و گاز در آینده می تواند رقیب انرژی ایران، اذربایجان، روسیه و عراق تبدیل شود.
این کارشناس در ادامه افزود: ترکیه آن زمانی که قرارداد ابراهیم برقرار شد از آن انتقادات تندی کرد. اردوغان گفت این را نمی پذیرد و کشورهایی که با اسراییل صلح کرده اند خائن هستند. اما از آن طرف با اسراییل عادی سازی یا تبادل سفرا را انجام داد. ترکیه و اسراییل تجارت بسیار گسترده ای بین هشت تا ۱۱ میلیارد دلار دارند. ۹۰۰ شرکت اسراییلی در ترکیه فعال هستند که برخی از آنها شریک با ترک ها هستند و برخی هم به صورت مستقیم در این کشور فعالند. شرکای تجاری صهیونیست ترکیه از طریق این کشور با کشورهای دیگر ارتباط تجاری و تبادل کالا انجام می دهند. ترکیه و اسراییل قرارداد تجارت ازاد دارند. تجارت آزاد اسراییل و آمریکا نیز می تواند موقعیتی را برای ترکیه به منظور همکاری با شرکت های امریکایی فراهم کند که این مسائل را می توان از جمله پیچیدگی های مختلف و موجود در روابط انکارا و تل اویو ارزیابی کرد.
وی تصریح کرد: ترکیه برای جلب نظر رژیم صهیونیستی ایران را متهم کرد. آنکارا ادعا کرد که ایران در تلاش برای ترور و ربودن تجار و گردشگران اسرائیلی در خاک ترکیه بوده و در این راستا تیم های عملیاتی و اطلاعاتی را به ترکیه اعزام کرده است. مساله ای که نخست وزیر رژیم صهیونیستی نیز طی سفر خود به ترکیه آن را اعلام کرد و ترکیه هیچ واکنشی به این مساله نشان نداد.
قائم مقامی در پایان در مورد تاثیر روابط اسراییل و ترکیه بر روابط آنکارا و تهران گفت: روابط ترکیه و رژیم صهیونیستی تا حدودی در روابط انکارا و تهران تاثیر دارد. اما نمی تواند تنش زیادی بین ایران و ترکیه ایجاد کند. علاوه بر این مردم ترکیه هم به شدت سیاست های صهیونیست پرور اردوغان را محکوم می کنند. او چند بار اعلام کرده رژیم صهیونیستی کودک کش و تروریست است. اما می بینیم که همین ماه گذشته رژیم صهیونیستی غزه را بمباران کرد و موجب کشته شدن و مجروح شدن تعداد زیادی از مردم آن شد. با این وجود ترکیه فعلا اهمیتی به حملات رژیم صهیونیستی علیه غزه نمی دهد. ترکیه تا کنون هیچ اعتراضی به عملیات های رژیم صهیونیستی علیه نیروهای ایرانی و ارتش سوریه هم نداشته است. یعنی به نوعی حامی حملات این رژیم به این مواضع در سوریه است. اخیرا هم گفته شده که برای کاهش نفوذ ایران در سوریه، ترکیه و رژیم صهیونیستی در سوریه با هم همکاری گسترده خواهند داشت.
