زخمهای مزمن در افراد مبتلا به دیابت، رایج هستند، زیرا گردش خون ضعیف و سایر علائم باعث کند شدن بهبود زخم میشوند. تخمین زده میشود که هفت درصد از جمعیت بزرگسال بریتانیا، زخمهای مزمن دارند و زخم پا ناشی از دیابت که نوعی زخم مزمن است، بیش از یک چهارم افراد مبتلا به دیابت را تحت تاثیر قرار میدهد. چنین زخمهایی دردناک هستند و خطر عفونت بالایی دارند.
این زخمها عمدتا با تمیز نگه داشتن و استفاده از آنتیبیوتیکها برای از بین بردن هرگونه عفونت باکتریایی درمان میشوند، اما پزشکان تمایل دارند که استفاده از آنتیبیوتیکها را کاهش دهند تا تکامل یافتن باکتریهای مقاوم به آنتیبیوتیک را به حداقل برسانند.
یک داروی ضد میکروبی جدید که از شیره گیاهی یک درخت در استرالیا به دست میآید، برای درمان زخمهای مزمن در آزمایشهای حیوانی امیدوارکننده است.
"دیوید توماس" (David Thomas)، پژوهشگر "دانشگاه کاردیف" (Cardiff University) و همکارانش در جستجوی جایگزینها، ترکیبات به دست آمده از شیره درخت "Fontainea picrosperma" را که در استرالیا رشد میکند، بررسی کردند. پژوهشگران پیشتر ترکیبات به دستآمده از شیره این درخت را به عنوان درمان بالقوه سرطان مورد بررسی قرار داده بودند.
توماس و همکارانش، طیف گستردهای از ترکیبات را مورد بررسی قرار دادند و مولکولی به نام "EBC-۱۰۱۳" را به عنوان یک گزینه امیدوارکننده شناسایی کردند. آنها ژل حاوی EBC-۱۰۱۳ را روی دو حیوان آزمایش کردند؛ گوسالهها و موشهایی که برای مدلسازی دیابت با زخمهای مزمن استفاده میشدند.
در گوسالههایی که با EBC-۱۰۱۳ درمان شدند، ۷۵ درصد زخمها پس از ۲۸ روز بهبود یافتند. این در حالی بود که تنها ۲۵ درصد زخمها درمان نشده بودند. در موشها، بهبود کامل زخم در پنج حیوان از هفت حیوانِ مورد بررسی، مشاهده شد؛ در حالی که هیچ یک از هفت زخم در گروه کنترلشده بهبود نیافت.
پژوهشگران بر این باورند که این دارو به دو روش اصلی عمل میکند؛ هدف قرار دادن جوامع باکتریایی در زخم و القای بهبودی پوست.
باکتریها در زخمها، یک شبکه چسبناک به نام بیوفیلم را تشکیل میدهند. این تجمعات نسبت به آنتیبیوتیکها مقاوم هستند و درمان زخمهای مزمن را دشوار میکنند. این درمان جدید، ساختار بیوفیلم را مختل میکند. همچنین، مشخص شد که این درمان، تولید سلولها و پروتئینهای التهابی را القا میکند.
توماس که قصد دارد این درمان را در آزمایشهای بالینی بررسی کند، گفت: این دارو میتواند به تنهایی یا همراه با آنتیبیوتیکها، با دوز کمتری نسبت به آنچه در حال حاضر مورد استفاده قرار میگیرد، استفاده شود.
"متیو هاردمن" (Matthew Hardman)، پژوهشگر "دانشگاه هال" (University of Hull) گفت: یافتن یک ترکیب فعال که هم بیوفیلم زخم را مختل کند و هم مستقیما به بهبود زخم کمک کند، هیجانانگیز است. چالش بعدی، نشان دادن این موضوع است که این یافتههای پیشبالینی به درمان بالینی تبدیل میشوند و میتوان آنها را به درمانی ایمن و مقرونبهصرفه برای زخمهای مزمن و غیر قابل التیام تبدیل کرد.