شایع‌ترین اختلالات روانپزشکی در سالمندی چیست؟
سالمندی یکی از مراحل طبیعی زندگی است که ویژگی‌های خاص خودش را دارد و میتواند با کاهش توانایی ذهنی و بدنی همراه باشد. ابتلا به بیماری‌های مزمن و حاد، مصرف همزمان چند دارو و احتمال تداخل‌های دارویی، بازنشستگی، از دست دادن شغل مناسب، کاهش منابع مالی و منزلت اجتماعی و از دست دادن دوستان همه عوامل استرس زایی برای سالمندان هستند که میتواند آن‌ها را با مشکلات روانی و بیماری‌های روانپزشکی روبرو کند.
با توجه به مطالعات انجام شده حدود ۲۵ درصد سالمندان دارای علایم بارز بیماری‌های روان پزشکی هستند. گرایش روان پزشکی سالمندان در سال ۱۹۹۱، توسط بورد روانپزشکی و نورولوژی آمریکا در مقطع فوق تخصص ارائه شد. اگر درگیر احساسات افراطی شده اید یا احساسات شما دلیل خاصی ندارد یا مطمئن نیستید که چه احساسی دارید و چه چیزی را تجربه می‌کنید و فقط می‌دانید که مانند قبل حالتان خوب نیست و از شرایط فعلی رضایت ندارید بهتر است مراجعه به روانپزشک را در نظر بگیرید.
تعریف روانپزشکی سالمندان
گرایش روان پزشکی سالمندان، رشته‌ای است که مشکلات روانی سالمندان را بررسی و درمان میکند. افراد سالمند ممکن است درگیر اختلالات روانی مرتبط با سن از جمله زوال عقل شوند یا مشکلاتی دیگر از جمله افسردگی، اضطراب، اختلال دو قطبی یا اسکیزوفرنی را تجربه کنند. با این که سالمندان ممکن است به همان اختلالات روانی جوانان مبتلا شوند، ولی تفاوت‌هایی اساسی در این بین وجو دارد که روان پزشک سالمندان باید برای درمان آن‌ها را در نظر بگیرد. سالمندان به احتمال زیاد نمیتوانند برای درمان سلامت روان خود نقشی فعال داشته باشند و حتی ممکن است به میزان حمایت و کمک متفاوتی از اطرافیان نیاز داشته باشند و به همین دلیل ممکن است به افراد دیگری که در روند درمان اختلالات روانی تجربه دارند، نیاز داشته باشند. درمان روان پزشکی برای سالمندان باید با توجه به میزان سلامت روان، نیاز‌های جسمی، احساسی و اجتماعی آن‌ها باشد. روان پزشک سالمندان باید تمام جوانب بالا را برای درمان در نظر بگیرد و به سایر اعضای خانواده آموزش‌های لازم برای حمایت از سالمند در مدیریت موقعیت‌های پیچیده احساسی را بدهد.
دلایل مراجعه به روانپزشک سالمندان
مراجعه به روان پزشک سالمندان میتواند دلایل بسیار مختلفی داشته باشد، عواملی که سالمندان را به سمت روان پزشک سوق می‌دهد گاهی میتواند ناشی از بیماری‌های جسمی باشد از جمله: سکته مغزی، درد مزمن، پارکینسون، دیابت و غیره. ممکن است سالمند دچار مشکل ابراز احساسات یا عقب ماندگی ذهنی در اثر اختلالات سلامت روانی شود یا این که از اختلال حافظه رنج ببرد. اگر درگیر احساسات شدید هستید یا هیچ گونه احساسی ندارید مثلا احساس شادی یا غم شدید، عصبانیت شدید و غیره، یا حتی اگر درگیر نوسانات خلقی هستید، بهتر است به روان پزشک سالمندان مراجعه کنید.
متداول‌ترین اختلالات روان پزشکی سالمندان عبارتند از:
- افسردگی
- اختلال شناختی
- ترس و فوبیا
- سومصرف مواد مخدر
- زوال عقل (دلیریوم و دمانس)
اغلب اختلالات روان پزشکی در سالمندان قابل پیشگیری هستند و در صورت تشخیص به موقع قابل درمان و کاهش خواهد بود به خصوص زوال عقل در صورت تشخیص سریع و درمان به موقع میتواند روند کاهشی پیدا کند، ولی با گذشت زمان وعدم درمان به موقع غیر قابل بازگشت و دائمی خواهد شد و سالمند نیاز به بستری پیدا خواهد کرد.
روانپزشکی سالمندان برای اختلال فراموشی
تشخیص به موقع اختلال فراموشی با مراجعه به روان پزشک سالمندان میتواند باعث کند شدن روند فراموشی و در برخی موارد درمان مشکل باشد. اختلال فراموشی و نسیان معمولا در افراد بالای ۶۵ سال دیده می‌شود، پیشرونده و برگشت ناپذیر است و روی عقل سالمند تاثیر مستقیم می‌گذارد و با افزایش سن احتمال بروز آن افزایش پیدا میکند به طوری که ۲۰ درصد سالمندان بالای ۸۰ سال به آن مبتلا هستند. مهم‌ترین عوامل بروز اختلال فراموشی در سالمندان صدمات مغزی، تومور مغزی، ایدز، زیاده روی در مصرف نوشیدنی‌های الکلی، مصرف برخی داروها، عفونت، بیماری‌های مزمن ریوی و التهابی. به طور کلی می‌توان گفت که ۱۵ درصد سالمندان به اختلال افسردگی دچار می‌شوند. افزایش سن به تنهایی باعث افسردگی نمی‌شود، ولی سالمندانی که به یکباره درگیر بیماری‌های جسمی و تنهایی و دوری از اجتماع می‌شوند به راحتی در معرض افسردگی قرار می‌گیرند و قبل از تشدید افسردگی باید از خدمات روانپزشک سالمندان برای بهبود شرایط استفاده کنند.
مهم‌ترین علایم افسردگی در سالمندان عبارت است از:
پایین آمدن سطح انرژی و تمرکز
به هم خوردن ریتم خواب
پایین آمدن وزن و اشتها
سایر علایم مزمن بدنی مثل سرگیجه
