با تداوم محدودیتهای اعمالشده بر پلتفرمهای خارجی، امید به رفع فیلتر پلتفرمهای محبوبی مانند اینستاگرام و واتساپ روز به روز کمتر میشود.
شاید انتظار سیاستگذار آن بود که با مسدود شدن این مسیرهای ارتباطی، کاربران به نسخههای بومی این شبکههای اجتماعی روی بیاورند؛ اما آنچه در حقیقت رخداده چیز دیگری است و حالا گوشی هر کاربر ایرانی میزبان شمار زیادی از اپلیکیشنهای متفرقهای است که امنیت اطلاعاتی و حریم خصوصی کاربران را بهشدت تهدید میکنند.
این اپلیکیشنهای ناشناس محدود به فیلترشکن و VPN نیستند و حالا حتی برخی به نصب نسخههای غیررسمی واتساپ و اینستاگرام روی آورده اند.
این برنامهها که حتی نام و نشان درستی از شرکت ارائهدهنده آن نیز در دست نیست، روی فروشگاههای معروف دانلود اپلیکیشن نیز یافت میشوند.
دریافت مجوز دسترسی به بخشهای مختلف گوشی در زمان نصب این برنامهها، میتواند زمینه ساز هک، سرقت اطلاعات و حتی جاسوسی از کاربران باشد و امنیت ملی را نیز در معرض خطر قرار دهد.
حملات متعددی که در یک سال اخیر علیه پایگاههای دادهای و وب سایتهای بخشهای مختلف حاکمیتی انجام شده، گواه محکمی بر وجود ضعف در امنیت سایبری کشور است و انتظار میرود در پی محدودیتهای اینترنتی اخیر و روی آوردن کاربران به هر برنامهای که آنها را در دور زدن این محدودیتها یاری کند، این مشکل تشدید شود. کما اینکه همین حالا نیز برخی کسب وکارها از بروز اختلال در سیستم اتوماسیون خود طی دو هفته اخیر خبر میدهند که احتمالا به استفاده ناگزیر آنها از ابزارهای دور زدن فیلترینگ بی ربط نیست.
رشد قابل توجه استفاده از VPN
اگرچه تعداد کاربرانی که در زمان مسدود شدن یک اپلیکیشن پرطرفدار به سراغ نسخه جعلی یا غیررسمی آن میروند همیشه زیاد نیست، اما قریب به اتفاق کاربرانی که دسترسی رسمی خود به این برنامهها را از دست داده اند به سراغ استفاده از ابزارهای دور زدن این محدودیتها و دانلود چندین و چند فیلترشکن و VPN میروند که این روش نیز به نوع خود، تهدید کننده امنیت اطلاعات کاربران است. در بررسی میزان گرایش کاربران به استفاده از VPN، آمارهای متعددی بیان میشود.
حسین سلاح ورزی، نایب رئیس اتاق بازرگانی در جلسهای که اخیرا با حضور فعالان اقتصادی، مدیران کسب وکارها و برخی مدیران حاکمیتی برگزار شد، این رشد را ۳۰درصد اعلام کرد. با این حال آمار یک شرکت ارائهدهنده خدمات زیرساختی این افزایش را ۳۰۰۰درصد برآورد کرده است. طبق گزارشی که مدتی پیش شرکت «ابر دراک» -ارائهدهنده سرویس زیرساختی به کاربران و کسب وکارها- منتشر کرد، از زمان آغاز جدی محدودیت در دسترسی به اینستاگرام و واتس اپ از عصر روز ۳۰شهریور ماه، پلتفرم اینستاگرام در این مدت مجموعا ۱۶دقیقه بهصورت پراکنده در دسترس بوده و واتس اپ نیز در این مدت ۴دقیقه در دسترس کاربران قرار داشته است. این گزارش با تحلیل رفتار کاربرانش مشخص کرده که از زمان شروع محدودیتها و قطعی اینترنت چگونه رفتار کاربرانشان در استفاده از اینترنت تغییر کرده و میزان استفاده از فیلترشکنها هم افزایش پیدا کرده است.