یوزپلنگ‌ها با ملی‌پوشان نمی‌دوند
«تصویر یوزپلنگ آسیایی نخستین بار در مسابقات جام جهانی ۲۰۱۴ برزیل روی پیراهن ملی‌پوشان فوتبال ایران نقش بست تا درباره روی این گونه ارزشمند فرهنگ‌سازی کند و از خطر پیش روی یوزها بگوید؛ از تخریب زیستگاه‌ها، جاده‌هایی که یوزپلنگ‌ها را می‌کشد و همه عواملی که این گونه را به لبه انقراض رسانده است.
به گزارش روزنامه پیام ما، این حرکت محیط زیستی چنان توجهات را به خود جلب کرد که در سال ۹۷ وقتی خبر رسید بازیکنان تیم ملی بدون یوزپلنگ‌ها به زمین سبز جام جهانی روسیه پا می‌گذارند، طراحی لباس ملی‌پوشان باز هم مورد نقد قرار گرفت و در پاسخ به واکنش‌ها گفتند این کار با تصمیم فدراسیون نبوده است. حالا پس از چهار سال رقابت دیگری در راه است. جام جهانی قطر از تاریخ ۲۰ آبان شروع می‌شود و تا ۲۷ آذر ادامه خواهد داشت. تیم ملی فوتبال ایران هم در سه بازی بیست و دومین جام‌جهانی حضور دارد اما به نظر می‌رسد قرار است یوزها از این رقابت جا بمانند.
آیا تولیدکننده لباس تیم ملی می‌تواند بدون همراهی فدراسیون فوتبال دست به چنین کاری بزند؟ قرارداد نوشته‌شده با این فرد دارای چه ابعادی است که درباره لباس بازیکنان با صراحت اظهار نظر کرده؟ این پرسش‌ها در حالی مطرح می‌شود که بر اساس شنیده‌ها مراتب اعتراض بخش‌هایی چون دپارتمان مسئولیت اجتماعی هم به فدراسیون فوتبال ایران اعلام شده است.
ماجرا از اولین اظهارات ساعدی‌فر، مالک برند لباس تیم ملی آغاز شد که گفته بود: «پیراهنی که برای جام جهانی طراحی کردیم نسبت به قبل بسیار متفاوت است. یوز از پیراهن تیم ملی برای جام جهانی حذف شده ولی نمادی از پوستِ یوز بر روی لباس طراحی شده است.»
به گفته او که صاحب برند مجید (ماژور) است، «اختلاف سلیقه و کشمکش در طرح لباس بسیار زیاد بود» اما در نهایت «طبق توافقی که بین وزارت ارشاد، فدراسیون فوتبال و طراحان ایجاد شد»، به جمع‌بندی رسیده‌اند و پیراهن تیم ملی از سوی وزارت ارشاد هم مورد تایید قرار گرفته و ۳۰ مهرماه رونمایی می‌شود.
تصویر محو و بزرگ یوزپلنگ از سال ۲۰۱۴ روی لباس‌های تیم ملی از برندهای مختلف دیده می‌شد اما اکنون تصاویر منتشرشده در آگهی‌های برند مجید که فدراسیون با آن قرارداد بسته نشان می‌دهد فقط نقشی از پوست یوزپلنگ در محدوده آستین و شانه پیراهن‌ها جا مانده است. بر اساس آگهی‌های منتشرشده لباس اول تیم ملی ایران در جام جهانی ۲۰۲۲ پیراهنی به رنگ سفید است که خطوطی باریک و افقی به صورت محو بر روی آن دیده می‌شود. پرچم ایران هم بر روی یقه و نوار لبه آستین این لباس وجود دارد و شانه سمت راست این لباس به رنگ سبز و شانه سمت چپ نیز به رنگ قرمز است. شورت این لباس هم به همان رنگ سفید است. خطوط سبز رنگ در سمت راست و خطوط قرمز در سمت چپش طراحی شده و قرار است بازیکنان در مرحله اول مسابقات با این لباس روی مستطیل سبز زمین فوتبال حاضر شوند. لباس دوم هم همین طراحی را دارد و مثل همیشه به رنگ قرمز است، البته بدون یوزپلنگ.
حذف یوزپلنگ از لباس ملی‌پوشان از سوی دیگر در حالی مطرح شده که آمدن یوزپلنگ‌های آسیایی به لباس تیم ملی در سال‌های گذشته توانسته بود توجه بسیاری را به این گونه و اهمیت حفاظت آن جلب کند. مسئله یوزهای آسیایی در افکار عمومی تا جایی مهم بوده که در اعتراضات اخیر نیز در مطالبات مردم هم مطرح شده است.
سوالاتی بی‌جواب درباره حذف یوزپلنگ‌ها
مخالفان برداشتن طرح یوزپلنگ از لباس ملی‌پوشان کم نیستند اما همچنان نمی‌خواهند در این مورد اظهار نظر کند. این ماجرا در حالی است که پرسش‌های فراوانی درباره این تغییرات مطرح است. نخستین پرسش این است که مجید ساعدی‌فر، حامی و تولیدکننده لباس که البته تماس «پیام ما» با او بی‌نتیجه بوده، آیا می‌تواند بدون همراهی فدراسیون فوتبال دست به چنین کاری بزند؟ قرارداد نوشته‌شده با این فرد دارای چه ابعادی است که درباره لباس بازیکنان تیم ملی با صراحت اظهار نظر کرده؟ این پرسش‌ها در حالی مطرح می‌شود که بر اساس شنیده‌ها مراتب اعتراض بخش‌هایی چون دپارتمان مسئولیت اجتماعی و بازی جوانمردانه هم به فدراسیون فوتبال ایران اعلام شده است. با این همه داود پرهیزگاری، سرپرست دبیرکلی فدراسیون فوتبال، به «پیام ما» می‌گوید: «صحبت درباره تغییر طرح لباس بازیکنان فوتبال صحت ندارد. به شنیده‌ها اعتنا نکنید.» او همچنین در پاسخ به این پرسش که ساعدی‌فر، درباره این ماجرا صحبت کرده و گفته که قرار است از لباس جدید هم رونمایی شود هم می‌گوید: «ایشان تولیدکننده هستند و نمی‌توانند در این مورد نظری بدهند یا تغییری اعمال کنند.»
هرچند سرپرست دبیرکلی فدراسیون فوتبال این ماجرا را به نوعی بی‌پایه می‌داند اما در وزارت ارشاد هم در این مورد صحبت‌های بسیاری درگرفته است. این وزراتخانه هرچند نقش نظارتی دارد اما بعضی مدیرانش می‌گویند تغییرات رخ‌داده در لباس تیم ملی برای آنها هم عجیب بوده است. یکی از اعضای شورای فرهنگ عمومی کشور در وزارت و فرهنگ و ارشاد اسلامی که نخواست نامش در این گزارش بیاید به «پیام ما» می‌گوید: «ما از شنیدن این خبر جا خوردیم و در حال پیگیری از فدراسیون فوتبال هستیم تا به ما بگویند که تغییرات رخ داده به چه دلیلی بوده است.»
او می‌گوید فدراسیون باید پاسخگوی هر گونه تغییر و اتفاقات بعدی باشد و اضافه می‌کند: «فدراسیون چند ماه قبل از وزارت ارشاد مشاوره فنی گرفت و مشاوره ما هم در این حد بود که بگوییم جنس لباس، برش و نوع دوختش چطور باشد. ما حتی پیشنهاد دادیم فراخوانی برای طراحی لباس داده شود و از میان طرح‌های مختلف انتخاب صورت گیرد اما فدراسیون موافقت نکرد و گفتند تعهدی به تولیدکننده داریم. ما هم کار را متوقف کردیم.»
این نقش نشانه زندگی و حفاظت نیست
در حالی شائبه برداشتن طرح یوزپلنگ از پیراهن تیم ملی مطرح شده که صحبت از انداختن نقشی از پوست یوزپلنگ بر لباس‌ها به میان آمده اما این کار انتقاد برخی از فعالان محیط زیست را به دنبال داشته است. آنها می‌گویند طرح پوست یادآور شکار و تاکسی‌درمی است، نه زندگی و حفاظت از گونه در معرض خطر.
علاوه بر این، نکته مهم دیگر این است که فیفا برای جام جهانی ۲۰۲۲ بر حفاظت از محیط زیست تاکید بسیار داشته است و برنامه پایداری فیفا در جام جهانی قطر حفاظت از محیط زیست را به عنوان یکی از پنج ارزش خود معرفی کرده است. در این موضوعات بر پنج هدف تاکید شده است: محیط زیست (ارائه راه حل‌های محیط زیستی نوآورانه)، انسان (توسعه سرمایه انسانی و حفظ حقوق کارگران)، اقتصادی (تسریع توسعه اقتصادی)، اجتماعی (ارائه یک تجربه تورنومنت فراگیر) و حکمرانی (ارائه مثالی از حکمرانی خوب و شیوه‌های تجاری اخلاقی).
حذف یوزپلنگ از لباس ملی‌پوشان از سوی دیگر در حالی مطرح شده که آمدن یوزپلنگ‌های آسیایی به لباس تیم ملی در سال‌های گذشته توانسته بود توجه بسیاری را به این گونه و اهمیت حفاظت آن جلب کند ... به دنیا آمدن توله‌های «ایران»، ماده‌یوز در اسارت توران، از دست رفتن دو توله دیگر در اردیبهشت ماه و سرنوشت «پیروز» توله یوز شش ماهه ایران، همواره موضوعاتی بوده که توجه مردم را به خود جلب کرده است.»
