افسردگی فصلی بیشتر در کمین زنان و نوجوانان است
برخی از افراد در برخی از ماه های سال به ویژه در فصول سرد این مسئله را مطرح می کنند که احساس خوشایندی نسبت به پاییز یا زمستان ندارند و کوتاه شدن روز ها به لحاظ روحی آن ها را در شرایط نامساعدی قرار می دهد و خلق و خوی آن ها تغییر می کند بنابراین گاهی این احساس ناخوشایندی روال عادی زندگی فرد را دچار مشکل می کند و فرد به دلیل استرس و افسردگی و بی حوصلگی در انجام کارهای روزانه و شغل خود با مشکلاتی مواجه می شود.
علائم افسردگی پاییزی می تواند مشکلات زیادی را برای افراد طی فصول پاییز و زمستان ایجاد کند البته این علائم در افراد مختلف از طیف خفیف تا شدید متغیر است و همان طور که گفته شد گاهی به حدی می رسد که فرد را در انجام کارهای روزانه ناتوان می کند.
در همین رابطه مبینا ۲۵ ساله می گوید تا جایی که به یاد دارم همیشه در فصل بهار و تابستان سال بدون داشتن استرس و بی حوصلگی بهترین عملکرد درسی را داشتم اما در فصل پاییز و زمستان کمتر حوصله درس خواندن داشتم.
وی در ادامه با بیان این که روز های بلند تابستان احساس امنیت بیشتری به من می دهد، اضافه کرد: روز های بلند این اطمینان را به من می دهد که انرژی و وقت کافی برای رسیدگی به همه کار های خودم را دارم اما این مسئله در زمستان کاملا برعکس است.
مبینا می گوید: در زمستان در بیشتر مواقع دست های من سرد است و استرس دارم گاهی با وجود این که می دانم کار عقب افتاده‌ای ندارم اما فکر می کنم باید کار هایی را انجام می دادم که فراموش کردم و همین مسئله اضطراب من را بیشتر می کند.
وی بیان کرد: به محض تاریک شدن هوا این احساس را دارم که باید سریع تر به خانه برگردم و احساس ناامنی می کنم و همیشه از کلاس های دانشگاهم که در بعدازظهر تشکیل می شد متنفرم بودم چون مجبور می شدم که بعد از تاریک شدن هوا به خانه برگردم.
در همین رابطه و در خصوص چرایی اختلال افسردگی فصلی، شناخت علائم و راه های درمانی آن به گفت و گو با یک روانشناس پرداختیم.
دکتر پریسا ارجمندی روانشناس کودک و نوجوان در گفت و گو با ایسنا در خصوص اختلال افسردگی فصلی عنوان کرد: برخی از افراد در فصل زمستان و تابستان به اختلال افسردگی فصلی دچار می شوند و یک حالتی از افسردگی و مود پایین را تجربه می کنند.
وی با اشاره به این که معمولا این مسئله در زنان و نوجوانان بیشتر دیده می شود، تصریح کرد: این اختلال به علت کم و زیاد شدن تابش نور خورشید رخ می دهد و معمولا در کانادا و آلاسکا این اختلال را در افراد بیشتر می بینیم.
این روان شناس کودک و نوجوان در ادامه بیان کرد: با کاهش تابش نور خورشید ساعت بیولوژیکی بدن ما که تنظیم کننده ترشح هورمون ها، خلق و خو و خواب فرد است تحت تاثیر قرار می گیرد و مغز نسبت به این موضوع واکنش نشان می دهد و فرد دچار اختلال عاطفی فصلی می شود البته زمینه های ارثی نیز می تواند در این اختلال اثر گذار باشد.
ارجمندی در خصوص بررسی این اختلال در فصل ها و ماه های سال، ابراز کرد: این اختلال در ماه های مهر و آبان خیلی زیاد است در اسفند یا اواخر فروردین نیز این موضوع معمولا تمام می شود.
این روان شناس کودک و نوجوان در ارتباط با علائم اختلال فصلی، اظهار کرد: در زمستان این اختلال با علائمی همچون احساس خستگی مداوم، عدم تمرکز، احساس نا امیدی و نا امنی، بی حوصلگی نسبت به انجام فعالیت های جمعی و اجتماعی، کاهش میل جنسی، افزایش تحریک پذیری فرد به لحاظ احساسی و افزایش وزن همراه است.
ارجمندی ادامه داد: این اختلال تابستان منجر بی اشتهایی و کاهش وزن، بی قراری روانی در فرد می شود و حتی در موارد شدید ممکن است افراد به خودکشی نیز بیاندیشند.
وی با بیان این که راه های درمانی مختلفی برای این اختلال وجود دارد، تصریح کرد: یکی از راه های درمانی استفاده از جعبه نور است، عملکرد این جعبه های نور درمانی مثل خورشید بوده و نور مصنوعی را به خانه می آورد و مقالات فراوانی در این حوزه وجود دارد لذا استفاده از شبیه سازی طلوع خورشید یکی از راه های درمانی است.
ارجمندی یادآور شد: در موارد اختلال فصلی شدید دارو های ضد افسردگی می تواند کمک کننده باشد در این صورت فرد حتما باید به روانشناس و روانپزشکان متخصص مراجعه کند.
وی در پایان تأکید کرد: انجام ورزش، عدم ایجاد مانع (کشیدن پرده) برای ورود نور خورشید به داخل منزل، داشتن تفریح و یادداشت برداری روزانه، مدیریت زمان و برنامه ریزی، استفاده از ویتامین D بیشتر در فصل زمستان به کاهش علائم این اختلال کمک می کند.
در همه اختلالات روانی شناخت علائم آن بسیار اهمیت دارد لذا همه افراد باید نسبت به شرایط روحی خودشان آگاهی داشته باشند و به محض مواجه شدن با علائمی که نشان از تغییر روحیات آن ها دارد با هدف کنترل و جلوگیری از حاد شدن اختلالات روحی به متخصصین این حوزه مراجعه کنند.
