تاثیر چشمگیر شوک درمانی در درمان افسردگی جدی
محققان آمریکایی در یک مقاله مروری جدید، اثربخشی درمان با ضربه الکتریکی تشنج‌آور(ECT) و کتامین را برای تسکین سریع علائم افسردگی ارزیابی کرده‌اند.
به گزارش تی ان، این مطالعه فراتحلیلی که شواهد نسبتا محدودی را در مقایسه این دو رویکرد درمانی به دست آورد، نشان داد که درمان با ضربه الکتریکی تشنج‌آور از ترکیب روانگردان غیر معمول عملکرد بهتری دارد. نتایج این مقاله همچنین عوارض جانبی نسبی دو درمان را با یکدگیر مقایسه کرد و نشان داد که اینها نسبتا منحصر به فرد هستند.
بحران افسردگی درمان نشده
در سال ۲۰۲۰، تقریباً ۲۱ میلیون آمریکایی حداقل یک دوره افسردگی شدید را گزارش کردند. این ۲۱ میلیون آمریکایی تقریبا ۸.۴ درصد از جمعیت بزرگسالان آن کشور است. علائم افسردگی از جمله بی تفاوتی، از دست دادن لذت در فعالیت‌هایی که قبلا لذت‌بخش بوده و اغلب دوره‌های طولانی درد یا خستگی، معمولا با ترکیبی از داروهای ضد افسردگی خوراکی مانند مهارکننده‌های انتخابی بازجذب سروتونین با نام مخفف اس‌اس‌آرآی‌ها (SSRIs) در کنار روان‌درمانی، درمان می‌شوند.
اما برای یک سوم بیماران، این رویکردها، که اغلب چندین هفته طول می‌کشد تا اثرات خود را اعمال کنند، علائم را کاهش نمی‌دهند. در سایر بیماران، علائم آنقدر شدید است که در موقعیت خطر فوری قرار دارند. در این مرحله، گزینه‌های ضد افسردگی سریع در نظر گرفته شده و تجویز می‌شوند.
درمان با ضربه الکتریکی تشنج‌آور شامل عبور جریان الکتریکی از مغز است. این عمل باعث واکنش الکتریکی مغز ( تشنج) می‌شود که تحت بیهوشی عمومی رخ می‌دهد. درمان با ضربهٔ الکتریکی تشنج‌آور یا درمان با الکتروشوک ( ECT ) که قبلاً تحت عنوان شوک درمانی شناخته می شد ، یک روش درمانی روانپزشکی است که در آن تشنج از طریق الکتریکی در بیماران ایجاد می شود تا بتواند از اختلالات روانپزشکی رهایی یابد.
کتامین یک داروی مُنفَک‌کننده (dissociative drug) است که به صورت داخل وریدی تجویز می‌شود. کتامین که مدت‌ها به عنوان یک ترکیب بیهوشی مورد استفاده قرار می‌گیرند، بدون برچسب در بسیاری از کلینیک‌ها در سراسر ایالات متحده در دسترس هستند. اخیرا ترکیب مانند کتامین به نام اسکتامین (esketamine) توسط سازمان غذا و داروی آمریکا (FDA) برای درمان افسردگی تایید شده است. اسکتامین به عنوان اسپری بینی تجویز می‌شود اما مکانیسم‌های اثر کتامین و اسکتامین و درمان با ضربه الکتریکی تشنج‌آو در این امر نامشخص است.
مُنفَک‌کننده‌ها (Dissociatives) دسته‌ای از توهم‌زاها محسوب می‌شوند که ادراک و بینایی و شنوایی و سایر حواس فرد را تحریف و تقلیل می‌کنند و باعث ایجاد حس جدایی از محیط و خود می‌شوند. این اتفاق با کاهش یا مسدود شدن سیگنال‌های ارسال شده به خودآگاهی از سمت نورون‌های حسی بدن می‌افتد.
محققان در مطالعه جدید ۶ مطالعه بالینی را که در مجموع شامل اطلاعات ۳۴۰ بیمار بود را بررسی کردند. از این شش مطالعه، پنج مطالعه از طرح کارآزمایی بالینی تصادفی با استاندارد طلایی (RCT) بودند. همه مطالعات تفاوت بین کتامین و درمان با ضربه الکتریکی تشنج‌آور را مورد بررسی قرار دادند اما محققان نتوانستند هیچ کارآزمایی بالینی را درباره مقایسه اسکتامین و کارآزمایی بالینی تصادفی پیدا کنند، که این امر نشانه‌ای از محدودیت‌های موجود در این زمینه نسبتاً جدید است.
علیرغم این محدودیت‌ها، بررسی‌های این گروه از محققان، نتایج ثابتی را در میان مطالعات تحلیل‌شده نشان داد. در حالی که هر دو درمان به طور کلی برای بیماران مفید بودند، هر پنج مطالعه نشان دادند که درمان با ضربه الکتریکی تشنج‌آور در تسکین علائم افسردگی از کتامین بهتر عمل می‌کند.
دکتر "گرگ ری" (Greg Rhee) یکی از نویسندگان مطالعه و اپیدمیولوژیست روانپزشکی در دانشگاه کِنه‌تیکت گفت: درمان با ضربه الکتریکی تشنج‌آور به طور مداوم در کمک به بیماران مبتلا به افسردگی جدی موفق تر از کتامین است. ما هیچ تفاوتی از نظر سن، جنسیت یا موقعیت جغرافیایی پیدا نکردیم. بنابراین، می‌توان گفت هر کسی که واجد شرایط دریافت درمان با ضربه الکتریکی تشنج‌آور باشد، از آن بهره خواهد برد.
این دو رویکرد عوارض جانبی متفاوتی هم دارند و درمان با ضربه الکتریکی تشنج‌آور به احتمال زیاد باعث سردرد، درد عضلانی و از دست دادن حافظه می‌شود، در حالی که کتامین بیشتر احتمال دارد علائم منفک کننده، سرگیجه و دوبینی را ایجاد کند.
نویسندگان امیدوارند داده‌های خود را با نتایج دو مطالعه دیگری که در حال حاضر در حال انجام است تکمیل کنند.
ری افزود: هر مطالعه به طور مستقیم گزارش می‌دهند که درمان با ضربه الکتریکی تشنج‌آور بهتر از کتامین عمل می‌کند. اما مردم هنوز به درمان با ضربه الکتریکی تشنج‌آور بدبین هستند، شاید به دلیل انگ، یا شاید به دلیل تصویرهای منفی از این درمان در فیلم‌هایی مانند "دیوانه از قفس پرید" (One Flew Over the Cuckoo’s Nest) و نمایش‌هایی مانند "چیزهای عجیب" (Stranger Things) باشد. ما باید آگاهی عمومی از درمان با ضربه الکتریکی تشنج‌آور را برای افسردگی مقاوم به درمان افزایش دهیم.
یافته‌های این مطالعه در مجله "JAMA Psychiatry" منتشر شد.
