گزارشي از كنوانسيون حذف «آلاينده هاي آلي پايدار» در ايران
Pops در گرو 12 سم شيميايي
آفتاب‌‌نیوز : 
وي در اين كتاب به خوبي يادآوري مي كند كه اثرات گروهي از مواد شيميايي بر محيط زيست غيرقابل انكار هستند. بشر ساليان درازي است كه اگرچه با رشد تكنولوژي سود مي برد اما ضررهاي ناشي از آن را نيز تحمل مي كند. شايد بارزترين نمونه اين ضرر و سود دوجانبه را در جنگ جهاني دوم شاهد بود. در اين دوران صدها انسان بي گناه بر اثر ابتلا به بيماري مالاريا جان مي باختند. بيماري آنچنان شايع شده بود كه هر روز بر تعداد قربانيان فزوني مي يافت. اما سم د.د.ت اين بيماري را ريشه كن كرد. اين سم را بشر توليد كرد و به واسطه آن جان هزاران هزار انسان را نجات داد. سم د.د.ت كاربردهاي فراوان داشت كه مي توان به مصارف عمده اش در كشاورزي اشاره كرد.
ساليان سال د.د.ت در زندگي بشر وجود داشت و فوايد فراوان به او رسانيد؛ اما ضررهاي استفاده از آن نيز غيرقابل چشم پوشي نبود.
مهندس عليرضا پرداختي عضو هيأت علمي دانشكده محيط زيست دانشگاه تهران در اين باره مي گويد: اگرچه اين سم در جنگ جهاني دوم جان بسياري را از مالاريا نجات داد اما استفاده بيش از اندازه همين ماده در كشاورزي سبب نابودي نسل نوعي زنبور شكارچي ساقه خوار كاه در يكي از جزاير مالزي شد و سقف كاهگلي بسياري خانه هاي روستاي آن مناطق فرو ريخت.
باز در همان جزيره استفاده از اين سم سبب افزايش غلظت د.د.ت در نوعي سوسك محلي به نام «جيكوس» و تنبلي آنها شد. گربه ها اين سوسك هاي تنبل را شكار كردند و به اين طريق سم د.د.ت وارد بدنشان شد. به علت حساس بودن بدن گربه ها در مقابل سم بسياري از آنها از بين رفتند. در نتيجه تعداد موش ها افزايش و بيماري طاعون جزيره را فرا گرفت. به طوري كه سازمان ملل مجبور شد با هواپيما تعدادي گربه را با چتر به جزيره وارد كند.»
سم د.د.ت جزء مواد شيميايي كلره است كه به راحتي تجمع زيستي مي يابد. عمرش در محيط زيست طولاني است و ميكروارگانيسم ها بر آن تأثيري ندارند.
سازمان ملل براي جلوگيري از اثرات زيانبار اين نوع سموم كنوانسيوني با نام Pops (persistants organic pollutant) يا آلاينده هاي آلي پايدار را با حضور 116 كشور جهان در سال 2001 ميلادي در استكهلم سوئد برگزار كرد. در اين كنوانسيون كه بعدها به امضاي 151 كشور جهان رسيد، اثرات زيست محيطي 12 ماده شيميايي بسيار زيان آور، جلوگيري از توليد و استفاده آنها و همچنين منع توليد موادي از اين سيستم را مورد بررسي قرار داد.
اين مواد شيميايي عبارتند از: آلدرين، دآلدرين، كلردان، ايندرين، د.د.ت، هپتاكلر، دي اكسين، فوران، هگزا كلروبنزن، مايركس، تكسافن و (PCB (Poly chloronated bipheny .
طبق اين كنوانسيون هرگاه 50 كشور جهان به اين طرح ملحق شوند موارد مطروحه در آن قانوني مي شوند كه طبق گفته كارشناسان از فوريه سال 2004 ميلادي پس از ملحق شدن فرانسه به عنوان پنجاهمين كشور، اين طرح به صورت قانون بين المللي ثبت شده است.
عالمي كيا مدير اجراي پروژه «آلاينده هاي آلي پايدار» در ايران مي گويد: «بعد از آن كه خانم معصومه ابتكار رئيس سازمان محيط زيست به عنوان نماينده كشورمان اين كنوانسيون را امضا كردند، اقدامات لازم الحاق به كنوانسيون و قانوني شدن متن آن در كشور انجام شد. از حدود سه سال پيش در كميسيون تخصصي امور شيميايي وزارت امور خارجه با همكاري نهادها و دستگاه هاي ذي ربط كه به هرحال در بحث كنوانسيون استكهلم درگير هستند سند پروژه تهيه و به دفاتر مركزي GEF (صندوق تسهيلات جهاني محيط زيست) در نيويورك ارسال شد و بدين ترتيب بودجه اي به آن تعلق گرفت. براساس توافقنامه اي كه بين ايران و سازمان ملل انجام شد، UNDP (برنامه عمران سازمان ملل متحد) در تهران به عنوان كارگزار و سازمان محيط زيست به عنوان نهاد اجرايي اين پروژه انتخاب شدند و از اسفند سال 1382 نيز پروژه رسماً در حال اجراست. وزارتخانه هاي درگير اين طرح اكثر بخش هاي دولت را شامل مي شوند و اقدامات انجام شده در اين‌باره شامل انتخاب مدير ملي و انجام كارهاي راه اندازي دفاتر پروژه بوده است.
اما اولين كارگاه آموزشي طرح آلاينده هاي آلي پايدار اولين اقدام آشنايي دست اندركاران سازمان هاي دولتي با اين طرح موجود است تا گروه هاي اجرايي طرح Pops در كشور تشكيل شوند. هدف اصلي آن است تا هرچه سريع تر برنامه ملي اين طرح (National implimendieon plan) را تهيه و براي از رده خارج كردن آلاينده هاي آلي پايدار تا سال 2025 و انحاي كامل آنها تا سال 2028 ميلادي اقدام كنيم.»
طبق گفته مدير اجرايي پروژه Pops، اولين كارگاه آموزشي بين المللي اين طرح با حضور كارشناسان ايراني و خارجي اواخر مهرماه گذشته در ايران برگزار شد.
اما دو كارگاه آموزشي نيز در زمينه چگونگي برخورد با سموم شيميايي دي اكسين و فوران اخيرا برگزار شدند كه از اقدامات ديگر در اين باره است.
غلامرضا ميركي مدير گروه محيط زيست وزارت جهاد كشاورزي در ادامه درباره فعاليت هاي انجام شده اجراي پروژه بين المللي آلاينده هاي آلي پايدار مي افزايد: «30 نمونه شير مادران در استان هاي مختلف، 30 نمونه غلات، گوشت، تخم مرغ، دانه هاي روغني، 40 نمونه ماهي هاي آب هاي داخلي و منابع آبي، 30 نمونه رسوب مصب رودخانه ها، تالاب ها، تثبيت سدها و 45 نمونه خاك بررسي مي شوند. اين بررسي نشان مي دهد آيا سموم شيميايي Pops غير از دو سم دي اكسين و فوران، در نمونه هاي مطالعه شده موجودند و ميزان آنها چه مقدار است. عملكرد فوق به تنظيم برنامه عمل ملي (NIP) اجراي طرح Pops كمك فراوان مي كند.»
با توجه به گفته هاي مسئولان اجرايي طرح Pops در كشور، كارگاه هاي آموزشي اين كنوانسيون از اقدامات انجام شده در اين رابطه است كه با حضور كارشناسان و سياستگذاران دولتي برگزار مي شوند.
اما محققان و متخصصان امور زيست محيطي، آگاهي عموم مردم را از مضرات آلاينده هاي آلي پايدار را به عنوان بهترين و موثرترين برخورد با سموم شيميايي مخرب محيط زيست مي دانند. آنها معتقدند در دنيا با توجه به اين مهم بيش از يك دهه مي گذرد كه طرح Pops مطرح شده است و حتي محصولات با علامت هاي استاندارد آن به مردم عرضه مي شوند. ولي همچنان شاهديم بحث در اين باره در كشورمان تازه است و از محافل تخصصي و اجرايي فراتر نرفته است. به راستي مسئول اين بي توجهي ها كيست؟!
وي در اين كتاب به خوبي يادآوري مي كند كه اثرات گروهي از مواد شيميايي بر محيط زيست غيرقابل انكار هستند. بشر ساليان درازي است كه اگرچه با رشد تكنولوژي سود مي برد اما ضررهاي ناشي از آن را نيز تحمل مي كند. شايد بارزترين نمونه اين ضرر و سود دوجانبه را در جنگ جهاني دوم شاهد بود. در اين دوران صدها انسان بي گناه بر اثر ابتلا به بيماري مالاريا جان مي باختند. بيماري آنچنان شايع شده بود كه هر روز بر تعداد قربانيان فزوني مي يافت. اما سم د.د.ت اين بيماري را ريشه كن كرد. اين سم را بشر توليد كرد و به واسطه آن جان هزاران هزار انسان را نجات داد. سم د.د.ت كاربردهاي فراوان داشت كه مي توان به مصارف عمده اش در كشاورزي اشاره كرد. ساليان سال د.د.ت در زندگي بشر وجود داشت و فوايد فراوان به او رسانيد؛ اما ضررهاي استفاده از آن نيز غيرقابل چشم پوشي نبود.
مهندس عليرضا پرداختي عضو هيأت علمي دانشكده محيط زيست دانشگاه تهران در اين باره مي گويد: اگرچه اين سم در جنگ جهاني دوم جان بسياري را از مالاريا نجات داد اما استفاده بيش از اندازه همين ماده در كشاورزي سبب نابودي نسل نوعي زنبور شكارچي ساقه خوار كاه در يكي از جزاير مالزي شد و سقف كاهگلي بسياري خانه هاي روستاي آن مناطق فرو ريخت.
باز در همان جزيره استفاده از اين سم سبب افزايش غلظت د.د.ت در نوعي سوسك محلي به نام «جيكوس» و تنبلي آنها شد. گربه ها اين سوسك هاي تنبل را شكار كردند و به اين طريق سم د.د.ت وارد بدنشان شد. به علت حساس بودن بدن گربه ها در مقابل سم بسياري از آنها از بين رفتند. در نتيجه تعداد موش ها افزايش و بيماري طاعون جزيره را فرا گرفت. به طوري كه سازمان ملل مجبور شد با هواپيما تعدادي گربه را با چتر به جزيره وارد كند.»
سم د.د.ت جزء مواد شيميايي كلره است كه به راحتي تجمع زيستي مي يابد. عمرش در محيط زيست طولاني است و ميكروارگانيسم ها بر آن تأثيري ندارند.
سازمان ملل براي جلوگيري از اثرات زيانبار اين نوع سموم كنوانسيوني با نام Pops (persistants organic pollutant) يا آلاينده هاي آلي پايدار را با حضور 116 كشور جهان در سال 2001 ميلادي در استكهلم سوئد برگزار كرد. در اين كنوانسيون كه بعدها به امضاي 151 كشور جهان رسيد، اثرات زيست محيطي 12 ماده شيميايي بسيار زيان آور، جلوگيري از توليد و استفاده آنها و همچنين منع توليد موادي از اين سيستم را مورد بررسي قرار داد.
اين مواد شيميايي عبارتند از: آلدرين، دآلدرين، كلردان، ايندرين، د.د.ت، هپتاكلر، دي اكسين، فوران، هگزا كلروبنزن، مايركس، تكسافن و (PCB (Poly chloronated bipheny .
طبق اين كنوانسيون هرگاه 50 كشور جهان به اين طرح ملحق شوند موارد مطروحه در آن قانوني مي شوند كه طبق گفته كارشناسان از فوريه سال 2004 ميلادي پس از ملحق شدن فرانسه به عنوان پنجاهمين كشور، اين طرح به صورت قانون بين المللي ثبت شده است.
عالمي كيا مدير اجراي پروژه «آلاينده هاي آلي پايدار» در ايران مي گويد: «بعد از آن كه خانم معصومه ابتكار رئيس سازمان محيط زيست به عنوان نماينده كشورمان اين كنوانسيون را امضا كردند، اقدامات لازم الحاق به كنوانسيون و قانوني شدن متن آن در كشور انجام شد. از حدود سه سال پيش در كميسيون تخصصي امور شيميايي وزارت امور خارجه با همكاري نهادها و دستگاه هاي ذي ربط كه به هرحال در بحث كنوانسيون استكهلم درگير هستند سند پروژه تهيه و به دفاتر مركزي GEF (صندوق تسهيلات جهاني محيط زيست) در نيويورك ارسال شد و بدين ترتيب بودجه اي به آن تعلق گرفت. براساس توافقنامه اي كه بين ايران و سازمان ملل انجام شد، UNDP (برنامه عمران سازمان ملل متحد) در تهران به عنوان كارگزار و سازمان محيط زيست به عنوان نهاد اجرايي اين پروژه انتخاب شدند و از اسفند سال 1382 نيز پروژه رسماً در حال اجراست. وزارتخانه هاي درگير اين طرح اكثر بخش هاي دولت را شامل مي شوند و اقدامات انجام شده در اين‌باره شامل انتخاب مدير ملي و انجام كارهاي راه اندازي دفاتر پروژه بوده است.
اما اولين كارگاه آموزشي طرح آلاينده هاي آلي پايدار اولين اقدام آشنايي دست اندركاران سازمان هاي دولتي با اين طرح موجود است تا گروه هاي اجرايي طرح Pops در كشور تشكيل شوند. هدف اصلي آن است تا هرچه سريع تر برنامه ملي اين طرح (National implimendieon plan) را تهيه و براي از رده خارج كردن آلاينده هاي آلي پايدار تا سال 2025 و انحاي كامل آنها تا سال 2028 ميلادي اقدام كنيم.»
طبق گفته مدير اجرايي پروژه Pops، اولين كارگاه آموزشي بين المللي اين طرح با حضور كارشناسان ايراني و خارجي اواخر مهرماه گذشته در ايران برگزار شد.
اما دو كارگاه آموزشي نيز در زمينه چگونگي برخورد با سموم شيميايي دي اكسين و فوران اخيرا برگزار شدند كه از اقدامات ديگر در اين باره است.
غلامرضا ميركي مدير گروه محيط زيست وزارت جهاد كشاورزي در ادامه درباره فعاليت هاي انجام شده اجراي پروژه بين المللي آلاينده هاي آلي پايدار مي افزايد: «30 نمونه شير مادران در استان هاي مختلف، 30 نمونه غلات، گوشت، تخم مرغ، دانه هاي روغني، 40 نمونه ماهي هاي آب هاي داخلي و منابع آبي، 30 نمونه رسوب مصب رودخانه ها، تالاب ها، تثبيت سدها و 45 نمونه خاك بررسي مي شوند. اين بررسي نشان مي دهد آيا سموم شيميايي Pops غير از دو سم دي اكسين و فوران، در نمونه هاي مطالعه شده موجودند و ميزان آنها چه مقدار است. عملكرد فوق به تنظيم برنامه عمل ملي (NIP) اجراي طرح Pops كمك فراوان مي كند.»
با توجه به گفته هاي مسئولان اجرايي طرح Pops در كشور، كارگاه هاي آموزشي اين كنوانسيون از اقدامات انجام شده در اين رابطه است كه با حضور كارشناسان و سياستگذاران دولتي برگزار مي شوند.
اما محققان و متخصصان امور زيست محيطي، آگاهي عموم مردم را از مضرات آلاينده هاي آلي پايدار را به عنوان بهترين و موثرترين برخورد با سموم شيميايي مخرب محيط زيست مي دانند. آنها معتقدند در دنيا با توجه به اين مهم بيش از يك دهه مي گذرد كه طرح Pops مطرح شده است و حتي محصولات با علامت هاي استاندارد آن به مردم عرضه مي شوند. ولي همچنان شاهديم بحث در اين باره در كشورمان تازه است و از محافل تخصصي و اجرايي فراتر نرفته است. به راستي مسئول اين بي توجهي ها كيست؟!
گزارش خطا
ارسال به دوستان
نسخه چاپی
ذخیره عضویت در خبرنامه 
انتشار یافته: ۰
پربحث ترین عناوین
پرطرفدار ترین عناوین
لینک های مفید
Salam,
Do you know who is the starter of the science of environmental toxicology in Iran, Yes I also wrote the f_or Iran but was stolen _and then because of many other problems in the department of environment, Ministry of agriculture _and also in the university of Tehran I did retire myself _and came to Canada f_or a while. When you answer this message I may send you m_ore inf_ormation in the f_orm of Farsi attachment.
Best regards,
Zende Bad IRAN,
Ahmad Mahdavi,
Environmental toxicologist.