تاخیر در اعلام زمان واریزیارانه آذر؛ آیا نشانه اجرای طرح کالابرگ است؟

زمان واریز یارانه آذر ۱۴۰۱، از دیروز به یکی از عبارات پرتکرار ایرانی‌ها در کادر جستجوی گوگل تبدیل شده است. مردم از موتور جستجوی شماره یک دنیا می‌پرسند «چرا یارانه آذر واریز نشده» و «آیا یارانه آذرماه واریز شده است». میزان سرچ «زمان واریزی یارانه آذر ۱۴۰۱»، تا ظهر امروز چهار هزار و ۲۵۰ درصد رشد کرد و عبارت «آیا یارانه‌ها امشب واریز می‌شود» با افزایش ۴۵۰ درصدی، رتبه چهارم را در اختیار داشت. تمام این اتفاقات به این خاطر است که روز نوزدهم آذر را پشت سرگذاشته‌ایم و تقریبا نیمی از روز بیستم نیز سپری شده، اما سازمان هدفمندی یارانه‌ها هنوز تکلیف یارانه آذرماه ۱۴۰۱ را روشن نکرده است.

در ماه‌های گذشته چنین اتفاقی سابقه داشته؛ مثلا تیر ماه یارانه را در روز ۲۱ ماه پرداخت کردند و به‌طور کلی می‌توان گفت در هفت‌ماه گذشته مردم یارانه را در بامداد روز بیستم تا بیست و دوم از حساب بانکی خود برداشت کردند با این حال، چون در روزهای اخیر حجم شایعات درباره قطع پرداخت نقدی یارانه و تبدیل آن به کالابرگ شدت گرفته، احتمالا مردم با حساسیت بیشتری ماجرا را دنبال می‌کنند.

یارانه آذر ۱۴۰۱ آخرین یارانه نقدی است؟
نزدیک شدن به موعد واریز یارانه در ماه‌های اخیر باعث انتشار شایعه‌های زیادی می‌شود. مردم از مدت‌های قبل منتظر تبدیل یارانه نقدی به کالابرگ هستند و با اینکه می‌دانیم این مسئله قطعی است، هنوز زمان نهایی اجرای طرح مشخص نیست. دولت دو، سه‌ماه با شایعه‌ها درگیر بوده و هر مرتبه که شایعات قوت گرفتند، اعلام کرده تا زمان تعیین تکلیف دوره آزمایشی در استان‌های پایلوت، از کالابرگ خبری نخواهد بود. آخرین خبر رسمی در این زمینه نشان می‌دهد حداقل تا پایان سال ۱۴۰۱، نباید منتظر تغییر وضعیت پرداخت یارانه باشیم. شایعه‌ها، اما راه خودشان را می‌روند و در روزهای منتهی به موعد پرداخت یارانه شدت پیدا می‌کنند.

زمان واریز یارانه آذر ۱۴۰۱، هنوز مشخص نیست. حداقل تا ظهر امروز یکشنبه ۲۰ آذر، کسی درباره تاخیر در واریز یارانه اظهارنظر رسمی نداشته است. سخنگوی سازمان هدفمندی یارانه‌ها دیروز در پاسخ به شایعه قطع پرداخت یارانه نقدی و شروع واگذاری کالابرگ، به‌عنوان یک مقام رسمی تاکید کرده در ماه جاری یارانه نقدی هیچ استانی قطع نمی‌شود. طیبه حسینی می‌گوید پرداخت یارانه آذرماه طبق روال ماه‌های گذشته ادامه دارد و در ادامه توضیح داده «اگر» کالابرگ نهایی شد، افراد «در ماه‌های آینده» می‌توانند به‌صورت اختیاری کالابرگ الکترونیکی را انتخاب کنند یا همچنان یارانه نقدی دریافت کنند.

ردپای اختیاری بودن دریافت یارانه نقدی یا کالابرگ لابلای سخنان حمید فرداد، مدیرعامل شرکت فناوری اطلاعات رفاه ایرانیان، مجری طرح کالابرگ الکترونیکی هم دیده می‌شود. او که شرکتش همین الان در هرمزگان، طرح آزمایشی کالابرگ را اجرا می‌کند گفته سامانه ملی اعتبار، براساس کدملی کار می‌کند و خانوارهای ساکن هرمزگان می‌توانند به اعتبار یارانه، یک ماه زودتر کالاهای اساسی را با مراجعه به فروشگاه‌های مجاز اعلام شده خریداری کنند. رقم مشخصی از محل اعتبار اختصاص‌داده شده قابل پرداخت است و خریداران باید مابقی مبلغ را با استفاده از کارت بانکی یا به‌صورت نقدی پرداخت کنند. به‌گفته او حتی در استان هرمزگان این کار «اختیاری» انجام می‌گیرد.

صولت مرتضوی، وزیر تعاون دیگر مقام رسمی است که درباره اختیاری بودن پرداخت یارانه در قالب کالابرگ، حرف زده و گفته سازوکار اجرای طرح این است که کارت الکترونیکی افراد، معادل مبلغ یارانه شارژ می‌شود و در بازه زمانی مشخص مختار هستند با این کارت، پروتئین خریداری کنند یا پول آن را برداشت کنند.

زمان اجرای کالابرگ مشخص نیست
پرداخت کالابرگ به‌جای یارانه نقدی تقریبا قطعی است، اما زمان اجرای آن هنوز مشخص نیست. هشتم آذر امسال از قول محمدرضا پورابراهیمی، رئیس کمیسیون اقتصادی مجلس نقل شده واریز یارانه نقدی تا پایان سال جاری ادامه خواهد داشت و اگرچه اجرای کالابرگ الکترونیکی در یکی، دو استان به‌صورت آزمایشی شروع شده، اما به دلیل آماده نبودن زیرساخت‌های پرداخت کالابرگ الکترونیکی بعید است تا پایان سال به‌صورت سراسری اجرا شود.

خبرگزاری تسنیم ، ادعا کرده اطلاعاتی در اختیار دارد که تکلیف استفاده از یارانه در صورت اجرای کالابرگ را مشخص می‌کند. به‌نوشته این خبرگزاری، طرح کالابرگ چند نقطه عطف دارد که یکی از برجسته‌ترین آن‌ها رونمایی از شبکه اعتباری سراسری با نام «شبکه اعتباری ایرانیان» موسوم به «شما» است. این شبکه به شتاب متوسط می‌شود، از یک سازوکار فنی منحصر به‌فرد استفاده می‌کند و می‌تواند امتیازات و تسهیلات هر خانوار را مدیریت کند.

طرح کالابرگ الکترونیکی برخلاف طرح هوشمندسازی یارانه آرد، نیازمند دستگاه پوز جدید نیست و کارت بانکی افراد (احتمالا کارت یارانه سرپرست خانوار) همچنان در شبکه شاپرک کارکرد خواهد داشت. پیش‌بینی می‌شود بین پنج تا ۱۷ قلم کالا به‌صورت یارانه‌ای در اختیار خانوار مشمول قرار بگیرد. در صورتی که اعتبار تا پایان ماه استفاده نشود، امکان برداشت نقدی برای سرپرست خانوار فراهم است.

چرا یارانه آذر ماه واریز نشد؟
یارانه در هفت ماه گذشته بین روزهای ۲۰ و ۲۲ هر ماه به‌حساب سرپرستان خانوار واریز شده است. سازمان هدفمندی، هر ماه زمان واریز یارانه را در قالب اطلاعیه‌ای رسمی اعلام می‌کند. بخش اخبار و اطلاعیه‌های این سازمان، حداقل تا ظهر روز یکشنبه ۲۰ آذر، به‌روزرسانی نشده و آخرین خبر به واریز یارانه مرحله ۱۴۱، یعنی یارانه نقدی آبان تعلق دارد. این اطلاعیه ساعت ۱۱ و ۱۵ دقیقه روز پنجشنبه ۱۹ آبان منتشر شده و در آن خبر داده‌اند، یارانه نقدی آبان بامداد جمعه به‌حساب سرپرستان واریز می‌شود.

تاخیر در پرداخت یارانه در ماه‌های گذشته سابقه داشته است. در ۱۹ تیر امسال سخنگوی سازمان هدفمندی یارانه‌ها اطلاع داد یارانه نقدی در تاریخی که انتظار داشتیم یعنی روز ۲۰ تیر به حساب سرپرستان خانوار واریز نمی‌شود و زمان دقیق به محض تعیین تکلیف، از سوی سازمان هدفمندی یارانه‌ها اطلاع‌رسانی خواهد شد. نگاهی به برگه‌های تقویم نشان می‌دهد، نوزدهم تیر، عید قربان و تعطیل رسمی بود، با این حال مردم برای دریافت یارانه تیرماه چندان منتظر نماندند و بامداد روز سه‌شنبه بیست و یکم آن را دریافت کردند.

نحوه اعتراض به قطع یارانه
تاخیر در واریز یارانه آذر، نگرانی‌هایی را ایجاد کرده که مهمترین آن‌ها مسئله قطع شدن یارانه نقدی برای خریداران ارز دولتی است. سخنگوی سازمان هدفمندی یارانه‌ها به‌طور صریح این مورد را رد کرده و در پاسخ به سوالی درباره ارسال اطلاعات افرادی که با استفاده از کارت ملی خود ارز سهمیه‌ای دریافت کردند گفته وزارت رفاه وظیفه دهک‌بندی خانوار را برعهده دارد و این وزارتخانه تا الان کسی را برای حذف یارانه به سازمان هدفمندسازی معرفی نکرده است.

امکان ثبت‌نام یارانه‌ها یا اعتراض به آن با توجه به آزمون وسع همچنان ادامه دارد و تعدادی از معترضان با استفاده از همین روش توانسته‌اند دوباره به جمع مشمولان دریافت یارانه اضافه شوند. متقاضیان بازبینی دهک‌بندی اعلام شده، می‌توانند جهت ثبت یا پیگیری درخواست خود به سامانه اعلامی وزارت تعاون، کار و رفاه اجتماعی به آدرس hemayat.mcls.gov.ir مراجعه کرده یا با تلفن گویای ۰۹۲۰۰۰۰۶۳۶۹ تماس حاصل کنند.

ثبت‌نام از افرادی که تاکنون از دریافت یارانه نقدی جا مانده‌اند یا متقاضی جدید دریافت یارانه هستند نیز همچنان ادامه دارد. این افراد می‌توانند با مراجعه به تارنمای پنجره ملی خدمات هوشمند به آدرس my.gov.ir نسبت به ثبت‌نام خانوار خود اقدام کنند. جهت ثبت‌نام در این سامانه، در اختیار داشتن شماره تلفن همراه به نام سرپرست خانوار، کد ملی، کد پستی، تاریخ تولد و شماره شبای بانکی مربوط به سرپرست خانوار متقاضی جدید یا جامانده از یارانه، ضروری است. تمامی اشخاص می‌توانند جهت کسب اطلاع از آخرین وضعیت یارانه خانوار، کد دستوری #کد ملی*۴۳۸۵۷*۴* (ستاره ۴ ستاره ۴۳۸۵۷ ستاره کد ملی مربع) را با شماره تلفن همراه به‌نام خود شماره‌گیری کنند.