تحریم اتحادیه اروپا علیه روسیه چه اثری بر تجارت نفت گذاشت؟
آژانس بین‌المللی انرژی در گزارش ماهانه بازار نفت اعلام کرد: حجم نفت روسیه که از طریق دریا صادر می‌شود، در نوامبر به میزان ۳۳۰ هزار بشکه در روز کاهش یافت و به ۵۰۰ هزار بشکه در روز رسید که برای نخستین بار کمتر از صادرات ۵۹۰ هزار بشکه در روز از طریق خط لوله دروژبا بود. پالایشگاه‌هایی که در خشکی محصور هستند، اجازه دارند نفت روسیه را از طریق خط لوله دریافت کنند.
در نتیجه، سهم اتحادیه اروپا از صادرات نفت روسیه در نوامبر، به ۲۸ درصد در مقایسه با ۳۱ درصد در اکتبر کاهش یافت و در مقایسه با پیش از آغاز جنگ مسکو در اوکراین در ۲۴ فوریه، ۵۰ درصد کمتر شد. در این بین، صادرات نفت روسیه به هند در نوامبر به ۱.۳ میلیون بشکه در روز رسید و صادراتش به چین تغییری نداشت و ۱.۹ میلیون بشکه در روز بود.
سقف قیمت ۶۰ دلار در هر بشکه که از سوی اتحادیه اروپا، کشورهای گروه هفت و استرالیا برای نفت روسیه اعلام شد، از پنجم دسامبر به همراه ممنوعیت واردات نفت دریابرد روسیه به اتحادیه اروپا اجرا شده است. آمریکا، کانادا، ژاپن و انگلیس هم ممنوعیت مشابه را اعلام کرده اند. انتظار می‌رود این ممنوعیت، تولید روسیه را کاهش دهد.
صادرات نفت روسیه از طریق خط لوله دروژبا به شرق اروپا، از این ممنوعیت معاف بوده است اما آژانس بین‌المللی انرژی انتظار دارد عرضه کمتر، روسیه را وادار کند تولید بیشتری را متوقف کند. حدود ۱۰۰ هزار بشکه در روز از صادرات نفت دریابرد روسیه، شامل تحریم‌های اتحادیه اروپا نخواهد بود. اتحادیه اروپا تلاش می‌کند واردات کمتر نفت از روسیه را با افزایش واردات از خاورمیانه، غرب آفریقا، نروژ، برزیل و گویان جبران کند.
آژانس بین‌المللی انرژی برآورد کرد که آمریکا و قزاقستان هم می‌توانند جای ۱.۱ میلیون بشکه در روز نفت روسیه که پس از آغاز ممنوعیت در پنجم دسامبر از بازار اتحادیه اروپا حذف شد را بگیرند.
نروژ قصد دارد تولید میدان نفتی یوهان اسوردراپ که بزرگترین میدان نفتی غرب اروپاست را افزایش دهد. شرکت اکوئینور اعلام کرد فاز دوم توسعه این میدان، می‌تواند ۲۰۰ هزار بشکه در روز به تولید آن اضافه کند. آلمان، هلند و لهستان سال میلادی گذشته بزرگترین واردکنندگان نفت روسیه در اروپا بودند اما امکان واردات نفت از طریق دریا از نقاط دیگر را دارند.
قیمت فروش نفت روسیه به مشتریان مختلف
وزارت دارایی روسیه اعلام کرد میانگین قیمت گرید نفتی اورال در فاصله ۱۵ نوامبر تا ۱۴ دسامبر، ۵۷ دلار و ۴۹ سنت در هر بشکه بوده که پایین سقف قیمت غربی ۶۰ دلار است.
این به معنای آن است که فراهم کنندگان خدمات حمل و بیمه در کشورهایی که روسیه را بر سر جنگ در اوکراین هدف تحریم قرار داده اند، همچنان می‌توانند خدمات برای محموله‌های نفت روسیه فراهم کنند.
کاهش میانگین قیمت نفت اورال در مقایسه با ۷۱ دلار و ۱۰ سنت در ماه پیش، به دلیل رعایت مکانیزم سقف قیمت نبوده و تحت تاثیر روند نزولی قیمت جهانی نفت طی این مدت روی داده است. قیمت نفت اورال با قیمت ۸۰ دلار در هر بشکه نفت برنت که شاخص قیمت بازار جهانی است، فاصله چشمگیری دارد. طبق دستورالعمل وزارت خزانه داری آمریکا، سقف قیمت که برای نفت روسیه تعیین شده است، شامل هزینه بیمه و حمل نمی‌شود.
قیمت نفت اورال که از سوی وزارت دارایی روسیه اعلام شده است و به عنوان مبنای دریافت مالیات استفاده می‌شود، توسط آژانس قیمت گذاری آرگوس محاسبه شده که قیمت این گرید نفتی در بالتیک و دریای سیاه شامل هزینه بیمه و حمل (CIF) را در نظر می‌گیرد که بالاتر از سطح FOB (قیمت تا لحظه تحویل روی کشتی) است.
قیمت نفت اورال برای تحویل از بندر نووروسیسک بر مبنای فوب، در حال حاضر، ۴۸ دلار و ۶۹ سنت در هر بشکه است اما بر مبنای CIF، حدود ۵۷ دلار و ۲۸ سنت است.
منابع بازار می‌گویند نفت اورال ماه میلادی جاری، پس از اجرایی شدن ممنوعیت اتحادیه اروپا علیه واردات نفت روسیه، با تخفیف بیشتری فروخته شده و هند که یکی از مشتریان بزرگ نفت روسیه است، هر بشکه نفت را پایین سقف قیمت ۶۰ دلار که از سوی غرب تعیین شده، فروخته است. از زمانی که روسیه، نیروهای نظامی خود را در فوریه به اوکراین اعزام کرد، هند به یکی از مشتریان بزرگ نفت اورال که از طریق دریا صادر می‌شود، تبدیل شده است.
بعضی از قراردادهای نفت اورال در بنادر هند که شامل بیمه و حمل بوده است، ماه میلادی جاری حدود ۱۲ تا ۱۵ دلار در هر بشکه با قیمت نفت برنت برای ماه آتی اختلاف داشت، در حالی که این اختلاف قیمت در اکتبر پنج تا هشت دلار و در نوامبر ۱۰ تا ۱۱ دلار بود.
کرملین روز جمعه اعلام کرد در حال نهایی کردن آخرین جزئیات پاسخ خود به مکانیزم سقف قیمت غربی برای صادرات نفت روسیه است. مسکو به دفعات هشدار داده است به کشورهایی که از این مکانیزم دنباله‌روی می‌کنند، نفت نخواهد فروخت.
تحلیلگران می‌گویند سقف قیمت، تاثیر اندکی روی درآمدی نفتی خواهد بود که مسکو اکنون کسب می‌کند.
بر اساس گزارش رویترز، طبق پیش بینی وزارت دارایی روسیه، صادرات نفت و گاز، امسال به ۱۱.۷ تریلیون روبل خواهد رسید که معادل ۴۲ درصد از درآمدهای روسیه خواهد بود. این رقم از ۳۶ درصد یا ۹.۱ تریلیون روبل در سال ۲۰۲۱، بالاتر است.
