۳ علت اصلی "خودکشی" در ایران
دکتر آرزو ذکایی‌فر در گفتگو با خبرنگاران ایسنا و ایرنا، با بیان اینکه ایران به لحاظ آمار خودکشی در میان ۱۰۰ کشور دوم جهان قرار دارد، گفت: رتبه ایران در این زمینه بین ۱۴۰ تا ۱۵۰ متغیر است و وضعیت خوبی به نسبت بسیاری کشور‌ها داریم، اما معتقدیم با توجه به اینکه در خودکشی پای مرگ و زندگی یک انسان درمیان است، حتی یک مورد هم در این زمینه حائز اهمیت است و باید برای پیشگیری از آن کار کنیم.
وی افزود: در یکی دو سال گذشته به دلیل شیوع کرونا آمار خودکشی در جهان و به تبع در کشور ما افزایش پیدا کرده، اما با توجه به اینکه این افزایش جهانی بوده، رتبه کشور چندان تغییری نداشته است.
ذکایی فر در خصوص علت افزایش خودکشی پس از دوران کرونا، اعمال محدودیت‌های کرونایی، تعطیلی کسب و کار‌ها و ناراحتی‌های روحی خانواده‌ها به دلیل فوت یا عارضه دار شدن برخی اعضای خانواده به دلیل ابتلا به کرونا را بخشی از این علل عنوان کرد.
وی در ادامه با اشاره به تدوین و تکمیل اطلس خودکشی در تمام استان‌های کشور در سال گذشته گفت: این اطلس نیم رخی از وضعیت موجود کشور در حوزه خودکشی نشان می‌دهد و می‌توانیم بر اساس آن متوجه شویم که استان‌های با آمار بالای خودکشی کدام استان‌ها هستند.
وی افزود: این اطلس بر اساس پیمایش‌های سازمان بهزیستی در سطح استان‌های مختلف، آمار پزشکی قانونی و آمار دانشگاه‌های علوم پزشکی تدوین شده است.
ذکایی فر از بروزرسانی اطلس خودکشی استان‌ها در سال جاری خبر داد و افزود: با توجه به این اطلس می‌توانیم تحلیل به نسبت درستی از وضعیت خودکشی در استان‌ها داشته باشیم و حتی این اطلس در برخی استان‌ها به نحوی تدوین شده که وضعیت خودکشی در سطح محلات آن‌ها نیز مشخص شده است.
این مسئول خاطرنشان کرد: وضعیت خودکشی در استان‌ها بخش اول این اطلس است و در بخش دوم بستر‌های لازم برای کنترل و کاهش خودکشی مطرح شده و در بخش سوم برنامه‌های اقدام عملی برای کنتر و کاهش این معضل عنوان شده است.
ذکایی فر با تاکید بر اینکه خودکشی چند عاملی است گفت: بر اساس اطلاعات موجود در این اطلس سه علت اصلی خودکشی در کشور مسائل خانوادگی، اعتیاد و اختلالات روانی است.
وی افزود: بنابراین اگر بخواهیم آمار خودکشی را کاهش دهیم باید عوامل محافظ را تقویت کنیم که از جمله آن افزایش حمایت از نهاد خانواده، تشخیص و غربالگری و درمان به موقع اختلالات روانی و کنترل و کاهش برخی معضلات اجتماعی دیگر از جمله اعتیاد است.
وی افزود: در کنار این‌ها تقویت مسائل مذهبی در جامعه نقش موثری در کاهش خودکشی دارد، چرا که تحقیقات بسیاری نشان داده که دعا و نیایش و تقویت باور‌های مذهبی ارتباط مستقیمی با کاهش خودکشی دارد.
ذکایی فر به اهمیت کنترل فضای مجازی هم اشاره کرد و افزود: تاثیرات فضای مجازی بار‌ها و بار‌ها در تحقیقات مختلف در افزایش آمار خودکشی ثابت شده، بویژه در شبکه‌های اجتماعی نوجوانان و جوانان زمانی که دنبال کننده برخی افراد مشهور می‌شوند به شدت از رفتار آن‌ها الگو می‌گیرند و مهم است که چه کسانی در فضای مجازی به عنوان الگو شناخته می‌شوند.
این مسئول در ادامه با بیان اینکه در حوزه آسیب‌های اجتماعی پیشگیری بهتر از درمان است، گفت: در همین راستا در ابعاد مختلف طرح‌های پیشگیری در زمینه خودکشی به اجرا درآمده که از جمله آن می‌توان به طرح خودمراقبتی دختران و زنان، طرح آگاه سازی خانواده محور، طرح آگاه سازی پیش از ازدواج و طرح فرزندپروری اشاره کرد.
۳۲۰۰ محله آسیب خیز و کم برخوردار در کشور داریم/ ۷ میلیون نفر تحت برنامه‌های آگاه سازی قرار گرفته‌اند
وی افزود: یکی از این طرح ها، طرح محله محور است که سعی کرده‌ایم برنامه‌های مشارکت اجتماعی و رشد و توانمندسازی محلات را در آن پیگیری کنیم. بر اساس آخرین آمار ۷۳۰۰ محله در سطح کشور داریم که از این تعداد ۱۲۰۰ محله در مناطق کم برخوردار و دو هزار محله در مناطق حاشیه‌ای شهر‌ها استقرار دارند. با این حساب ۳۲۰۰ محله آسیب خیز و کم برخوردار در سطح کشور داریم که از دو سال پیش طرحی تحت عنوان رشد و بهره مندی محلات کم برخوردار در آن‌ها به اجرا درآمده و سال گذشته ۵۰۰ محله و امسال نیز ۸۰۰ محله دیگر تحت پوشش این طرح قرار گرفته‌اند.
ذکایی فر گفت: این توانمندسازی محلات با کمک خود مردم و کمک‌های بخش دولتی انجام می‌گیرد.
وی در تشریح سایر فعالیت‌ها در حوزه توانمندسازی محلات کم برخوردار، به فعالیت ۲۶۵ گروه همیار سلامت اشاره کرد و افزود: این گروه‌ها وظیفه تشکیل پایگاه سلامت اجتماعی در مناطق کم برخوردار را برعهده دارند که در این راستا تاکنون ۷۱۱ پایگاه سلامت اجتماعی در کشور راه اندازی شده است.
وی با بیان اینکه آگاه سازی بخش مهمی از فعالیت‌ها در حوزه پیشگیری از خودکشی است، گفت: در مجموع در سطح کشور سال گذشته هفت میلیون نفر تحت پوشش برنامه‌های آگاه سازی قرار گرفته‌اند و پیش بینی می‌شود امسال این آمار ۱۰ تا ۱۵ درصد رشد داشته باشد.
ذکایی فر در ادامه اشاره‌ای هم به وضعیت خودکشی در کرمانشاه داشت و افزود: متاسفانه کرمانشاه در جمع پنج استان اول در زمینه خودکشی است و همه باید پای کار آمده تا این معضل در استان کنترل شده و در سال‌های آتی روند کاهشی داشته باشد.
