معاون وزیر ارشاد: کشف حجاب هنوز پدیده غالب نیست
مشروح گفت و گوی جماران با یاسر احمدوند معاون امور فرهنگی وزیر فرهنگ و ارشاد اسلامی در پی می آید:
با توجه به عدم استقبال اهالی هنر از بازگشت روال برنامه‌های هنری مثل کنسرت‌ها، فکر می‌کنید، چاره چیست و چگونه فضا به حالت عادی سابق باید برگردد؟
به نظرم «عدم استقبال» تعبیر دقیقی نیست؛ هنرمندان در حالت انتظار قرار دارند و نگران تخریب‌هایی هستند که از سوی مخالفانِ عادی شدن فضای جامعه القاء می‌شود. این این نگرانی باعث شده که در حالت انتظاری باقی بمانند. البته در سطح استان‌ها و شهرستان‌ها، فعالیت‌های عادی هنری در رشته‌های مختلف در جریان است. اما برخی ستاره‌ها در حوزه‌های مختلف نگران تخریب و تهدید از سوی کسانی هستند که نمی‌خواهند شرایط عادی شود، لذا در حالت انتظار قرار دارند و امیدوارم به تدریج شرایط عادی فراهم شود.
از نظر شما چه فضایی باید حاکم شود تا فضا عادی شود؟
بخشی از این‌ها را زمان و آرامش موجود در جامعه حل خواهد کرد. همچنین اهالی هنر در رشته‌های مختلف آگاه هستند که جامعه نیاز به بهره‌مند شدن از تولیدات هنری و فرهنگی آنها دارد و امیدوارم که فضا، فضای آرام و مساعدی باشد و هنرمندان بتوانند فعالیت‌های خود را انجام دهند.
با توجه به برخوردهایی که با برخی ستاره‌ها شده، شما ادامه روند را مطلوب می‌دانید یا نه؟ و آیا توصیه خاصی دارید؟
تلاش قوه قضائیه این است که تا جایی که امکان دارد برخورد قضایی صورت نگیرد، مگر در موارد محدودی که برای ورود کردن احساس نیاز کرده است و قوه قضائیه باید توضیحات لازم را در این زمینه ارائه کند. وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی علاقه‌مند است که همه فعالان فرهنگی و هنری در شرایط مناسب به کارشان برگردند و دوست نداریم حتی یک هنرمند هم بازداشت شود یا در زندان باشد؛ این به هیچ وجه مورد علاقه و تأیید وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی نیست، مگر جرائمی غیر از جرائم فرهنگی و هنری متوجه آنان باشد که در اینجا مرجع تشخیص، قوه قضائیه است.
ظاهرا اقداماتی داشتید که کار بهتر پیش برود و احترام هنرمندان حفظ شود.
در مجموعه معاونت فرهنگی وزارت فرهنگ و ارشاد، به واسطه ارتباط خوب با ناشران و نویسندگان تلاش کردیم تا جایی که امکان دارد فضایی برای ورود قوه قضائیه ایجاد نشود، همه تلاش ما این بوده که در این فضا کارِ هیچ فعالی به حوزه‌های قضائی نیفتد. پلمپ اخیر «نشر چشمه»، بدون هماهنگی با وزارت ارشاد بود و بعد از اطلاع وزارت فرهنگ و ارشاد، تلاش ما این بوده که هر چه زودتر مشکل این کتاب‌فروشی حل شود و فعالیت عادی خود را از سر بگیرد و امیدواریم به زودی این اتفاق بیفتد.
وزیر علوم اخیرا صحبتی داشت که باید سعه صدر خود را در برابر پرسش‌گری دانشجویان ارتقاء دهیم و صبور باشیم. یا دانشجویان برای طرح سؤال در مسائل سیاسی و فرهنگی و اقتصادی، آزاد باشند و در عین حال سعی کنند مطالبات خود را در چهارچوب قوانین بیان کنند. شما به عنوان عنصر فرهنگی که به قضایای کشور اشراف دارید، ملزومات تحقق امنیت بیان نظرات که وزیر علوم می‌گوید، چیست؟
به نظر من هیچ خط قرمزی برای طرح سوال وجود ندارد؛ به معنای اینکه سؤال باشد. در سنت ما هم در مورد همه چیز، حتی مباحثی که مقدس شمرده شده است امکان سؤال، تشکیک و تردید بوده است و این رسم مألوف بین علما بوده که شبهات را مطرح می‌کردند، به شبهات دیگران پاسخ می‌دادند و این سنت پسندیده اسلامی است و در فرهنگ ما تجربه شده است.
بنابراین ما باید به این فرهنگ که سابقه دیرینه دارد، احترام بگذاریم؛ سوال کردن خط قرمز ندارد و نباید خط قرمز شمرده شود. البته سؤال باید به انگیزه کشف حقیقت، و پاسخ برای تبیین ابعاد مورد ابهام سوال شونده باشد و اگر این دو مسأله ملاحظه رعایت شود، هیچ سؤالی ممنوع نیست.
و امنیت سوال کننده باید حفظ شود؟
بله، هم سوال کننده و هم پاسخ دهنده باید از امنیت برخوردار باشند.
امروز تقریبا در خیلی از جاها کشف حجاب حالت عادی پیدا کرده است. به نظر شما نظام و مسئولان فرهنگی چه نوع برخوردی باید داشته باشند تا این قضیه اصلاح شود؟ آیا با زبان تهدید و گشت ارشادی که تا الان بوده، می‌شود به این مسأله سامان داد؟
کشف حجاب در بسیاری از شهرها عادی نشده است. من به شهرهای مختلف سفر می‌کنم، کشف حجاب هنوز پدیده غالب نیست. البته انگشت‌شمار و اندک مواردی را در خارج از تهران می‌بینیم؛ مثلا من در اراک حتی یک مورد هم ندیدم. ممکن است کشف حجاب در برخی اماکن و شهرها دیده شود، من وجود آن را انکار نمی‌کنم اما اینکه عادی و غالب شده، اینگونه نیست.
حجاب یک ارزش فرهنگی و دینی است و زنان ما به آن احترام می‌گذارند. در فضای مناسب و آرام، ارزش حجاب در نزد بانوان ما محترم است و به نظرم مقداری شرایط اجتماعی و سیاسی در شیوه رفتار اثرگذار است. فارغ از جهت‌گیری‌ها و تلاطم‌های اجتماعی، به موضوع حجاب باید به عنوان مزیت فرهنگی ایران و زنِ ایرانی نگاه شود و حتما اغلب زنان ایرانی علاقه مند هستند تا این مزیت فرهنگی را داشته باشند.
گشت ارشاد با وضعیتی که در کشور اتفاق افتاد خیلی موفق جلوه نکرد. اینکه گشت ارشاد در اختیار پلیس باشد به صلاح است یا اینکه معتقدید شیوه کار باید تغییر کند؟
باید درباره این اتفاق، مطالعه دقیق و جامع صورت گیرد و ابعاد مختلف قضیه روشن شود، اما حتما شیوه ای که در گذشته مورد عمل بوده شیوه مطلوبی نبوده نه در اثرگذاری و نه در بازدارندگی، و باید در شیوه گذشته تجدید نظر شود.
