تصمیمات خاندوزی و صالح‌آبادی ترمز دلار را می‌کشد؟
بازار ارز در پاییز امسال با افزایش قابل توجهی در قیمت‌ها مواجه شد؛ موضوعی که رئیس کل بانک مرکزی دلایل آن را در افزایش دستمزد کارگران، نوسانات فصلی، افزایش نرخ بهره و تقویت دلار آمریکا و ناآرامی‌های اخیر می‌داند اما کارشناسان منشأ افزایش قیمت ارز را در دلایل دیگری چون عدم مدیریت و نظارت بر این بازار، انتظارات تورمی، نقدینگی و .... اعلام می‌کنند.
در شرایطی که صالح‌آبادی وعده رسیدن بازار ارز به تعادل را داده بود، دلار وارد کانال ۴۰ هزار تومان و در نهایت صدای اعتراض مجلسی‌ها بلند شد و رئیس کل بانک مرکزی و وزیر اقتصاد را به صحن علنی مجلس برای پاسخگویی فراخواندند.
در این بین، نمایندگان وضعیت بازار ارز را از موضوعات مختلف مورد بررسی قرار دادند و یکی از انتقادات مطرح شده در این زمینه، چند نرخی دلار است؛ به گونه‌ای که به گفته حجت‌الاسلام علیرضا سلیمی - عضو هیات رئیسه مجلس شورای اسلامی - اکنون هفت نوع نرخ ارز در بازار است که در هیچ جایی از دنیا شاهد این همه تنوع در قیمت دلار نیستیم.
علاوه بر این، یکی دیگر از انتقادات مطرح شده، تفاوت نرخ دلار در سامانه نیما و بازار آزاد است که علی بابایی کارنامی - عضو کمیسیون اجتماعی مجلس شورای اسلامی - در این رابطه اعلام کرد که تفاوت نرخ دلار در سامانه نیما و بازار آزاد، همان شکافی است که در گذشته درباره نرخ ارز ۴۲۰۰ تومانی و نرخ ارز آزاد وجود داشت.
موضوعی که بارها از سوی کارشناسان اقتصادی نیز مطرح شده که چند نرخی بودن دلار و فاصله این نرخ‌ها شرایط سوءاستفاده را فراهم می‌کند.
گلایه‌های ارزی مجلس از صالح‌آبادی
از سوی دیگر، در حالیکه صالح‌آبادی دلایل افزایش نرخ ارز را در افزایش دستمزد کارگران، ناآرامی‌ها، تقویت دلار می‌داند، برخی نمایندگان این دلایل را خنده‌دار می‌دانند و عوامل اصلی را در کاهش ارزش پول ملی تورم ناشی از کسری بودجه، ساختار بودجه و ناترازی بودجه اعلام می‌کنند.
علاوه براین، یکی از نگرانی‌ها در راستای نابه‌سامانی‌های بازار ارز افزایش سایر قیمت‌ها تحت تاثیر افزایش نرخ ارز است که کاظم دلخوش - نماینده مردم صومعه‌سرا در مجلس شورای اسلامی - در این زمینه تصریح کرده که همه کالاها با افزایش نرخ ارز یک شبه گران می‌شوند، هر انسان عاقلی در چنین وضعیتی به دنبال تبدیل سرمایه خود و حفظ ارزش آن است.
در میان این انتقادات، صالح‌آبادی و خاندوزی از عملکرد خود دفاع کردند و خاندوزی صفر شدن استقراض دولت از بانک مرکزی را جزو اقدامات موثر و مثبت تیم اقتصادی عنوان کرد. صالح‌آبادی نیز اعلام کرد که برای ایجاد ثبات در بازار ارز اعم از بحث سیاست‌های ارزی یا ثبات در اقتصاد کلان، نقدینگی و تورم برنامه‌های متعددی دنبال می‌کنیم.
رئیس بانک مرکزی: تعادل در بازار ارز وظیفه همه دستگاه‌هاست
رئیس کل بانک مرکزی با وجود اینکه مسئولیت اصلی نظارت و مدیریت بازار ارز را برعهده دارد اما از سایر دستگاه‌ها خواست تا کمک کنند که در بازار ارز تعادل ایجاد شود و او مدیریت و کنترل ناترازی بانک‌ها را در مدیریت بازار ارز تاثیرگذار دانست.
صالح‌آبادی نسبت به انتقادات از سامانه نیما و قیمت ارز در این سامانه گفت که بانک مرکزی در این سامانه دستوری عمل نمی‌کند و در این سامانه صادرکننده‌های مختلفی عرضه‌کننده هستند و نرخ‌های صادرکننده‌های نفتی و غیرنفتی متفاوت است.
در بین صحبت‌های رئیس کل بانک مرکزی، نکته حائز اهمیت، استفاده از سود بانکی برای مدیریت بازار ارز است؛ موضوعی که در روزهای اخیر زمزمه افزایش آن در شبکه بانکی مطرح شده و بانک مرکزی عملا روز گذشته با انتشار گواهی سپرده عام با نرخ ۲۳ درصد نسبت به افزایش نرخ سود بانکی چراغ سبز نشان داد.
افزایش سود بانکی و مهار سرکشی دلار؟
صالح‌آبادی هفته پیش نیز در نشست خبری خود اعلام کرد که بانک مرکزی معتقد به اصلاح نرخ سود است اما این امر منوط به تصمیم‌گیری در شورای پول و اعتبار است که پیگیر این موضوع هستیم. پس از این موضوع، صحبت‌هایی مبنی بر افزایش پنج درصدی سود بانکی مطرح شد که صالح‌آبادی این افزایش را رد و اعلام کرد که فعلا هیچ نرخ مشخص جدیدی برای سود سپرده تعیین نشده و بر این اساس فعلا نمی‌توان گمانه زنی‌ها مبنی بر افزایش پنج درصدی سود بانکی را تایید کرد اما گزارش‌های غیررسمی موافقت شورای پول و اعتبار با افزایش سود بانکی را مطرح می‌کند.
در این زمینه، پیگیری‌ها از بانکی‌ها نشان داد که در صورت افزایش نرخ سود بانکی، این نرخ باید سه تا پنج درصد افزایش یابد که انتشار اوراق گواهی سپرده عام با نرخ ۲۳ درصد به نوعی این موضوع را تایید می‌کند و باید منتظر ماند که آیا بانک مرکزی در روزهای آینده به طور رسمی نرخ سود سپرده‌های سرمایه‌گذاری را تغییر می‌دهد یا خیر و اینکه این تغییر دیرهنگام چه میزان می‌تواند در حرکت سرمایه‌ها به سمت بازار ارز و طلا و سکه جلوگیری کند و سرمایه‌گذاری در بانک‌ها را جذاب‌تر کند.
علاوه براین، مسئولان، مالیات بر عایدی سرمایه را در کمرنگ کردن رفتارهای سفته‌بازانه در بازار سکه و ارز موثر می‌دانند که خاندوزی در نامه‌ای به رئیس مجلس خواستار تسریع در تصویب قانون مالیات بر عایدی سرمایه که مدت طولانی در مجلس قرار دارد، شده است.
