سرانجام جاسوسی توییتری

توییتر یک شبکهٔ اجتماعی و یک سرویس ارائه‌دهندهٔ میکروبلاگ است و این روزها و پس از ماجراجویی‌های مالک جدیدش بیش از پیش در خبرها مورد توجه قرار گرفت، اما این بار با موضوعی که مستقیما با حریم خصوصی کاربرانش سروکار دارد، بر سر زبانها افتاده است.

خبرگزاری رویترز در گذشته خبری منتشر کرده بود که طبق آن، براساس یک شکایت نامه علی الزبارة" و "أحمد أبو عمو" که سابقا در توییتر کار می‌کردند و "احمد المطیری" که سابقا در دربار سلطنتی آل سعود مشغول به کار بوده، با اتهام‌هایی از جمله همکاری با پادشاهی سعودی، بدون ثبت به عنوان عامل خارجی، روبرو هستند. ثبت این شکایت، اقدامی غیر معمول در گرفتن انگشت اتهام به سوی عربستانی است که به عنوان یکی از متحدان آمریکا، روابط گرمی با دونالد ترامپ، رئیس‌جمهور سابق آمریکا دارد. بسیاری از جمهوری‌خواهان و دموکرات‌ها عمیقا منتقد عملکرد آل سعود در جنگ یمن هستند و همچنان قتل جمال خاشقجی در سال ۲۰۱۸ را لکه ننگی بر پیشانی این رژیم می‌دانند.

این اتهامات همچنین بار دیگر توجهات را به سوی شرکت‌های مستقر در سیلیکون ولی جلب کرد؛ اینکه آن‌ها چطور از اطلاعات خصوصی کاربران حفاظت می‌کنند. براساس این شکواییه، أحمد أبو عمو در اوایل ۲۰۱۵ مرتبا به حساب توییتری یک منتقد سرشناس خاندان سعودی دسترسی داشت. در یک مورد، او به ایمیل و تلفن تماس مرتبط با این حساب کاربری دسترسی پیدا کرد؛ او همچنین به حساب کاربری یک منتقد سعودی دیگر دسترسی یافت.

توییتر در اواخر ۲۰۱۵ متوجه دسترسی بدون مجوز علی الزبارة به اطلاعات خصوصی کاربران این شبکه اجتماعی شد و او را اخراج کرد. این فرد اما تا آن زمان توانسته بود به اطلاعات بیش از ۶۰۰۰ کاربر از جمله ۳۳ کاربری که مقام‌های سعودی پیشتر با ارائه درخواست از توییتر سوابقشان را می‌خواستند، دسترسی پیدا کند. احمد المطیری هم نقش رابط میان کارکنان توییتر و دولت سعودی را ایفا می‌کند.

براساس اعلام وزارت دادگستری آمریکا، أحمد أبو عمو شهروند آمریکاست که در سیاتل بازداشت شد و گمان می‌رود دو متهم دیگر در عربستان سعودی باشند. دو کارمند سابق توییتر در ازای تحویل اطلاعات، پول و هدایای گرانقیمت دریافت می‌کردند. پس از این اقدام به نقل از بلومبرگ، یک مقام عربستانی که خواست نامش فاش نشود به اتهام‌زنی وزارت دادگستری آمریکا علیه دو کارمند سابق توییتر مبنی بر جاسوسی به نفع ریاض واکنش نشان داد. این مقام سعودی گفت که دولت عربستان از همه شهروندانش می‌خواهد به قوانین کشورهایی که در آن جا هستند پایبند باشند. وی همچنین به روابط "محکم" میان عربستان و آمریکا اشاره و تاکید کرد که دو کشور اهداف مشترک در منطقه خلیج فارس دارند.

آزادی به قید ضمانت یکی از متهمان عربستانی

در حالی که دو عربستانی متهم در پرونده جاسوسی توییتری برای عربستان در این کشور آزاد بودند، قاضی آمریکایی متهم دیگر این پرونده را که از کارمندان سابق توییتر است، به قید ضمانت آزاد کرد. بولا مکاندلیس، قاضی آمریکایی اعلام کرد که تصمیمش برای آزادی احمد ابو عمو، شهروند آمریکایی متهم به جاسوسی برای عربستان، در صورتی که دادستان‌های فدرال اعتراضی به این حکم نداشته باشند، ساعت چهار و نیم عصر اجرا خواهد شد.

کریس بلاک، وکیل مدافع ابوعمو اظهار کرده بود: اگر دادستان‌ها به این حکم قاضی اعتراض بزنند، ابوعمو باید تا زمانی که قاضی در دادگاه منطقه درباره او حکم بدهد، در حبس بماند. همچنین دیوید اندرسون، دادستان آمریکایی معتقد بود قوانین آمریکا از شرکت‌های این کشور در برابر چنین نفوذ خارجی غیرقانونی حمایت می‌کند و هرگز اجازه نخواهیم داد از شرکت‌های آمریکایی و یا تکنولوژی سوءاستفاده شود.

طبق این گزارش، شخص سومی به نام احمد المطیری، شهروند ۳۰ ساله عربستانی نیز متهم به این است که فرستاده ریاض برای کارمندان سابق توییتر است و گمان می‌رود او به آل زباره برای فرار از آمریکا در اواخر ۲۰۱۵ که آن هنگام، مدیریت توییتر برای اولین بار او را مورد بازخواست قرار داده بود، کمک کرده است.

طبق بیانیه وزارت دادگستری آمریکا، این سه نفر در صورت تایید اتهاماتشان به ۱۰ سال حبس و پرداخت جریمه نقدی ۲۵۰ هزار دلار محکوم می‌شوند، برای ابوعمو علاوه بر اینها یک حکم حبس ۲۰ ساله و جریمه نقدی ۲۵۰ هزار دلار به اتهام از بین بردن مدارک و یا تغییر دادن و جعل آنها نیز صادر می‌شود. میدل ایست آی در گزارشی فاش کرد که جک دورسی، موسس و مدیرعامل سابق توییتر شش ماه پس از اینکه شبکه‌های اجتماعی از فرد نفوذی مقامات عربستان در توییتر پرده برداشتند، با محمد بن سلمان، ولیعهد این کشور دیدار کرد.

در این گزارش گفته شده زمانی که بن سلمان در سال ۲۰۱۷ رهبر دوفاکتوی عربستان شد، کمپینی را برای سرکوب فعالان در زمینه حقوق بشر و مخالفانش به ویژه فعالان شبکه‌های اجتماعی راه‌اندازی کرد. این وب‌سایت به نقل از وکیل یکی از مخالفان نظام سعودی که توسط مقامات این کشور هدف قرار گرفته است، نوشت: دیدار دورسی و بن سلمان سوالاتی را درباره میزان اطلاع مدیرعامل توییتر از تخلفات نظام عربستان در این شرکت مطرح می‌کند، به ویژه اینکه توییتر طی سال‌های اخیر شاهد سرمایه‌گذاری عظیم این کشور بوده است.

گفت‌وگوی بن سلمان و دورسی در نیویورک با تصاویری ثبت شد که توسط بدر العساکر، رئیس دفتر ولیعهد عربستان در شبکه‌های اجتماعی منتشر شدند؛ شخصی که گفته می‌شود بر روند جمع آوری اطلاعات از توییتر نظارت داشته است. در همین راستا، "مارک اوین جونز"، کارشناس فناوری اطلاعات و حساب‌های جعلی و استادیار دانشگاه حمد بن خلیفه قطر گفته بود: بعید است که دورسی از هشدارهای سازمان سیا به شرکت وی درباره نفوذ افراد تحت حمایت نظام عربستان به شرکتش مطلع نبوده باشد. در حقیقت، اگر دورسی از این موضوع آگاه نبوده است، باید به قابلیت توییتر به عنوان یک شرکت فناوری تردید کرد.

به نوشته روزنامه گاردین، یک هیئت منصفه دادگاه فدرال در کالیفرنیا، «احمد ابوعمو»، کارمند آمریکایی-لبنانی سابق توییتر را در جرم جاسوسی از مخالفان سعودی گناهکار شناخت. گفته می‌شود که العساکر در ازای این کار یک ساعت ۲۰ هزار دلاری به ابوعمو داده و بیش از ۳۰۰ هزار دلار به یک حساب بانکی لبنانی به اسم پدر ابوعمو واریز شده است.

به گفته این هیئت منصفه، دولت عربستان سعودی ابتدا در ماه مه ۲۰۱۴ با ابوعمو تماس گرفت و از او خواست تا برای جمعی از کارآفرینان سعودی، بازدیدی از دفتر توییتر در سانفرانسیسکو ترتیب دهد. العساکر سپس از ابوعمو خواست تا حساب توییتری ولیعهد را تایید کند و به این حساب کاربری "تیک آبی" بدهد. در نوامبر ۲۰۱۴، «احمد المطیری» متهم دیگر این پرونده و مشاور بازاریابی رسانه‌های اجتماعی سعودی که برای خاندان سلطنتی از جمله بن سلمان کار می‌کرد، با ابوعمو تماس گرفت.

براساس گزارش این هیئت منصفه، المطیری – فردی که به جرم واسطه برای العساکر متهم شناخته می‌شود– خواستار یک جلسه فوری در نزدیکی دفتر توییتر در سانفرانسیسکو شد تا درخصوص منافع مشترک خودشان گفت‌وگو کنند. در ماه دسامبر، ابوعمو به لندن رفت تا العساکر – فردی که گفته می‌شود یک ساعت لوکس و حداقل ۲۰ هزار دلار پول نقد به او داده است – را ملاقات کند. چند روز پس از این دیدار، ابوعمو به طور غیرقانونی به اطلاعات شخصی کاربری که منتقد رژیم سعودی بود، دسترسی پیدا کرد و سپس در فوریه ۲۰۱۵ به جزئیات شخصی یک منتقد دیگر دست یافت.

به گفته این هیئت منصفه آمریکایی، در همان ماه، اولین پرداخت به ارزش ۱۰۰ هزار دلار به حساب لبنانی که به نام پدر ابوعمو ساخته شده بود، پرداخت شد؛ حسابی که خود ابوعمو نیز به آن دسترسی داشت. علاوه بر آن، هنگامی که ابوعمو در ماه مه ۲۰۱۵ از توییتر استعفا کرد، ۲۰۰ هزار دلار دیگر به این حساب واریز شد. ابوعمو پیش از ترک توییتر، علی الزباره متهم سوم این پرونده را به المطیری معرفی کرد. الزباره نیز به جاسوسی علیه مخالفان سعودی متهم شده است اما هیئت منصفه آمریکایی، ابوعمو را مسئول فعالیت‌های الزباره ندانست.

الزباره در ماه مه ۲۰۱۵، طی سفر بن سلمان به آمریکا، المطیری را در اقامتگاه یک دیپلمات سعودی در فرفکس ویرجینیا ملاقات کرد. او در سال ۲۰۱۵ پس از اقداماتش در توییتر از آمریکا گریخت و به عربستان سعودی رفت. هنگامی که وی به عربستان سعودی رسید، در بنیاد "میسک" (Misk) یک موسسه خیریه که توسط بن سلمان تاسیس شد و توسط العساکر اداره می‌شود، مشغول به کار شد. احتمال می‌رود که المطیری نیز در عربستان سعودی باشد اما به هر حال، حکم دستگیری هر دو نفر صادر شده است.

ابوعمو هنگامی که برای اولین بار در اکتبر ۲۰۱۸ با ماموران اف‌بی‌آی روبه‌رو شد، به خاطر دروغی که گفت، گناهکار شناخته شد. وی ادعا کرد ساعتی که العساکر به او داده بود تنها ۵۰۰۰ دلار ارزش داشت و یک سند جعلی تنظیم کرد که نشان می‌داد یکی از پرداخت‌های ۱۰۰ هزار دلاری به او قانونی بوده و آن را در ازای کار مشاوره به العساکر دریافت کرده بود. قاضی این پرونده درخواست دادستانی مبنی بر بازداشت ابوعمو تا جلسه استماع را رد کرد. وکیل مدافع او استدلال کرد از آنجایی که ابوعمو دارای یک همسر و سه فرزند کوچک در کالیفرنیا است، خطر ترک کشور را ندارد.

گفتنی است روش مذکور پرداخت به افرادی در توییتر جهت جاسوسی یکی از راه‌هایی است که رژیم سعودی برای جاسوسی علیه منتقدانش از آن استفاده می‌کند. دوستان و همکاران جمال خاشقجی، ستون‌نویس واشنگتن‌پست و منتقد سعودی نیز از طریق نرم‌افزارهای جاسوسی پگاسوس متعلق به یک شرکت اسرائیلی هک شده بودند.

سر انجام خبری به نقل از المیادین منتشر شد که نمایندگان دادستانی آمریکا اعلام کردند «احمد ابوعمو» به علت جاسوسی برای عربستان سعودی و پس از اینکه طی سال‌ها اطلاعات کاربران را به اشتراک گذاشته و آنها را در معرض محاکمه احتمالی قرار داده بود، به سه سال و نیم زندان محکوم شده است.

نمایندگان دادستانی آمریکا خواستار حبس ۷ ساله ابوعمو شده و گفته اند که آنها می‌خواهند حکم به اندازه کافی قوی باشد تا مانع دیگران در بخش فناوری و رسانه‌های اجتماعی از فروش داده‌های کاربران تهدید شده شود. وکلای احمد ابوعمو از قاضی دادگاه خواستند که او را در خانه اش در سیاتل تحت بازداشت قرار دهد و در زندان نباشد، چرا که ابوعمو از مشکلات جسمی و خانوادگی رنج می‌برد که در حد فاصل بین سال‌های ۲۰۱۳ تا ۲۰۱۵ و زمانی که در توئیتر فعالیت می‌کرد، به آن دچار شده است.

همچنین به تازگی تحقیقاتی که بر اساس اسناد داخلی توییتر انجام شده است، نشان می‌دهد توییتر به تقویت پروپاگاندای ارتش آمریکا در خاورمیانه از جمله تبلیغات ضد ایران، کمک کرده است. توییتر مخفیانه فهرست سفید ویژه ای از حسابهایی که توسط فرماندهی مرکزی آمریکا (سنتکام) اداره می شوند، ایجاد کرد و اجازه داد این حسابها از شناسایی شدن به عنوان هرزنامه و حساب جعلی، مستثنی شوند و امکان مشاهده بیشتر آنها در این پلتفرم را فراهم کرد.

بر اساس تحقیقات خبرنگار اینترسپت، پس از اینکه مقامات ارتش آمریکا از توییتر خواستند امکان مشاهده بیشتر ۵۲ حساب عرب زبان برای نشر گسترده پیامهای خاص را فراهم کند، توییتر بی سر و صدا این قابلیت را در سال ۲۰۱۷ معرفی کرد. حسابهای اولویت دار سنتکام، اطلاعاتی در حمایت از روایتهای ارتش آمریکا از جمله انتقاد از ایران، حمایت از جنگ مورد حمایت آمریکا و عربستان در یمن و ادعاهایی درباره دقت فوق العاده حملات پهپادی آمریکا منتشر کردند. سنتکام متعاقبا در مواردی با استفاده از تصاویر پروفایل و بیوهای جعلی برای نشان دادن این که حسابهای کاربری مذکور توسط افراد عادی در خاورمیانه اداره می‌شوند، مالکیت خود بر این حسابها را پنهان کرد.

این افشاگری، جدیدترین مورد از مجموعه گزارش های منتشر شده از اسناد داخلی توییتر است که توسط ایلان ماسک در اختیار خبرنگاران و نشریات متعدد قرار گرفته است.