تا برگزاری کنکور درباره تغییر کنکور حرفی نزنید!
«چند روزی تا کنکور دی‌ماه باقی مانده و هنوز بعضی ابعاد آن به صورت قطعی برای هیچ‌یک از اضلاع و ذینفعان سازوکار کنکور اعم از دانش‌آموزان، خانواده‌ها، معلمان و مدارس مشخص نشده است. در این باره گفتنی‌هایی هست:
یک. ما در حالت کلی از تغییر استقبال می‌کنیم و آن را مقدمه مسیر بهبودی سازوکار سنجش می‌دانیم. پیش از این هم درباره مواردی همچون حذف دروس عمومی و دونوبتی‌شدن کنکور نوشته و با این تصمیمات همراه بوده‌ایم. این یعنی ادامه متن پیش رو، صرفا نگرانی یا مقاومت در برابر یک تغییر نیست.
دو. در هر نظام و سازمانی، ورودی از پردازش مهم‌تر است. این ادعای بزرگی است. اما مهم‌تر بودن ورودی از پردازش یعنی چه؟ فرض کنید از همین امسال، تمام پذیرفته‌شدگان دانشگاه صنعتی شریف یا دانشگاه تهران را راهی یک دانشگاه متوسط یا ضعیف کنیم و به عکس، قبولی‌های آن دانشگاه را پشت میز و صندلی‌های دانشگاه شریف و تهران بنشانیم. پس از چند سال نتیجه چه خواهد بود؟ آن دانشگاه ضعیف به اوج خواهد رسید و دانشگاه‌های مطرح یادشده ضعیف خواهد شد. این یعنی بیش از اساتید و کتب، این خود اشخاص و ورودی‌ها هستند که یک دانشگاه را درجه یک و دانشگاه دیگری را درجه دو یا سه می‌کنند. با دقت به این نکته حساسیت بحث کنکور بیشتر مشخص می‌شود؛ چرا که دستکاری کنکور دقیقا ورودی‌های نظام آموزشی کشور را دستکاری می‌کند.
سه. بسیاری از جوانان دل خوشی از برخی نظامات و سازوکارهای حاکم بر قواعد بازار کار یا خدمت سربازی و مسائلی از این دست ندارند و مثلا می‌دانند که احتمالا ورود به بازار کار در برخی سطوح نیازمند داشتن رابطه است. اما تا اینجای کار همه متفق‌القولند که کنکور هر چند ایده‌آل نبوده اما در مجموع با تبعیض جدی مواجه نیست و سطحی از اطمینان به نتایج آن وجود دارد.
چهار. در فرصت کوتاه باقیمانده تا کنکور دی‌ماه و حتی تیرماه ۱۴۰۲، شاید در نظر گرفتن تمهید جدی و جدید شدنی نباشد اما چند کار را می‌توان کرد: اول آن که مسئولان سازمان سنجش به صورت واضح و شفاف از جزئیات و شیوه برگزاری کنکور با داوطلبان سخن بگویند و حتی در زمان دریافت کارت ورود به جلسه، موظف به مطالعه اطلاعیه‌ای جامع به صورت الکترونیکی داشته باشند. تفکیک دروس، تعداد سؤالات، زمان، دفترچه‌ها و هر آنچه یک داوطلب باید بداند. بدانیم که مهم‌ترین سنجش علمی عمر یک جوان ما باید پیش‌بینی پذیر باشد و داوطلب باید بداند که مثلا پاسخگویی به سؤالات ریاضی را در چه ساعت و دقیقه‌ای شروع و پس از چند دقیقه باید تمام کند. احتمال دارد برخی مسئولان بگویند که همه این موارد اعلام شده و ابهامی وجود ندارد اما کافی است به صورت تصادفی از چند داوطلب سؤال کنند. هیچ داوطلبی نباید در جلسه کنکور، با قاعده جدیدی مواجه شود که روی کارش تأثیر می‌گذارد.
پنج. نکته دیگر آن که از امروز تا زمان برگزاری کنکور هیچ مسئول و صاحب تریبونی حرف از تغییر در روش کنکور نزند، چه برای کنکور دی‌ماه و چه حتی کنکور ۱۴۰۲. تا همین جای کار هم اظهار نظرهای متعدد مسئولان، باعث سردرگمی دانش‌آموزان و خانواده‌های آنان شده است. نگاهی گذرا به رسانه‌ها حاکی از اظهار نظرهای بعضا متناقض از سوی مسئولانی از شورای عالی انقلاب فرهنگی، مجلس شورای اسلامی و وزارت علوم بوده است. اخبار کنکور باید از مرکز واحدی هدایت شود و تنها شخص مسئول در این حوزه، رئیس سازمان سنجش باشد.
شش. و اما نکته پایانی بحث امنیت است. کنکور قبلی با همه اما و اگرهایش گذشت و ابهاماتی در مورد آن رخ داد که هنوز محل بحث است. تأسف‌آورتر آنکه اگر اخلالی هم در فرآیند سنجش دانشجو رخ دهد معمولا به سود چند دلال و شبکه مافیایی خواهد بود؛ حال آنکه ضربه و تخریب آن متوجه نظام خواهد شد. برای ارتقای سطح امنیت کنکور پیشنهادهای مشخصی وجود دارد که پیش از این هم درباره آن نوشته ایم. مثلا متناسب با پیشرفت سریع تکنولوژی، در سال گذشته اشیایی از برخی داوطلبان کشف شد که بیشتر متناسب با فعالیت‌های جاسوسی است و کار این دستگاه‌ها، ارتباط فرد متقلب با بیرون از جلسه در هنگام برگزاری آزمون است. پیشنهاد قطع اینترنت، صرفا در چند ساعت برگزاری کنکور، قابل تأمل است و در برخی کشورها هم اجرا شده است. در نظر گرفتن سوابق آموزشی هم نیازمند ارتقای جدی سطح امنیت آزمون‌های نهایی است که در مطلبی جداگانه به آن خواهیم پرداخت.»
