گم‌شدن روزانه ۵۰ میلیون نان/ طرح هوشمندسازی نانوایی‌ها شکست خورد؟
پس از اجرای طرح هوشمندسازی یارانه‌ها، در راستای پیشگیری از قاچاق آرد و نان و توزیع عادلانه نانوایی‌های سراسر کشور به دستگاه کارتخوان مجهز شدند.
هدف این طرح تولید و توزیع عادلانه آرد و نان بود که بر اساس آن قرار شد تعداد فروش نان و ساعات فعالیت نانوایی‌ها مشخص شود و به ازای آن مابه‌التفاوت یارانه‌ها و مبلغ واقعی را به نانوا‌ها بپردازند.
مشکلات این طرح از همان روز‌های ابتدایی اجرای هوشمندسازی آغاز شد. در ابتدا بسیاری از شهروندان که نحوه کارکرد با این دستگاه‌ها را نمی‌دانستند نانوایی‌ها را ناچار کرده بود که یک نیرو بالای سر این دستگاه برای انجام تراکنش قرار دهند.
اما همه ماجرا به اینجا ختم نمی‌شد، چرا که بسیاری از نانوایی‌ها از اختلال پی‌درپی این دستگاه‌ها شکایت داشتند و نحوه خدمات‌رسانی آن را بسیار کند عنوان می‌کردند.
نان‌هایی که ناپدید می‌شوند
در اقتصاد ایران شاید اخباری مبنی بر ناپدیدشدن پول‌های هزار میلیاردی و حتی دکل‌های نفتی عادی باشند، اما گم‌شدن نان، آن هم به تعداد ۵۰ میلیون قرص در روز خبری جدید به حساب می‌آید.
در همین زمینه اخیراً محمد جلال، مشاور وزیر امور اقتصادی و دارایی، در گفتگو با صداوسیما خبر داد که رصد داده‌های کارت‌خوان‌های هوشمند در نانوایی‌ها نشان می‌دهد روزانه ۵۰۰۰ تن آرد، یعنی حدود ۵۰ میلیون قرص نان لواش در نانوایی‌ها گم می‌شود.
نکته قابل‌توجه این است که وزارت اقتصاد خود متولی طرح نصب دستگاه‌های کارتخوان در نانوایی‌ها بود، اما با این حال، مشاور وزیر امور اقتصاد و دارایی در این باره عنوان کرد که این مقدار نان صرف خوراک دام و طیور، مصرف واحد‌های صنفی و صنعتی در حوزه گندم و بخشی هم قاچاق می‌شود.
در حالی روزانه بیش از ۵۰ میلیون نان ناپدید می‌شود که این روز‌ها صف نانوایی‌ها در اغلب شهر‌های کشور شلوغ شده و بسیاری از مردم ساعت‌ها در این صف در انتظار خرید نان هستند.
این وضعیت در استان‌هایی همچون سیستان و بلوچستان بشدت ناگوارتر است؛ طوری که خرید نان در این استان سهمیه‌بندی شده و به گفته مردم محلی هر نفر تنها امکان خرید پنج عدد نان را دارد.
چندی پیش تجارت نیوز گزارشی مبنی بر اینکه «چرا صف نان در نانوایی‌های استان سیستان و بلوچستان شلوغ شد؟» منتشر کرد.
در این گزارش به صحبت‌های اسماعیل حسین‌زهی، نماینده مردم خاش در مجلس، استناد شد که در تذکری به سران سه قوه پرسید که آیا می‌دانید در سیستان و بلوچستان چه می‌گذرد؟ او عنوان کرد که مردم این استان در صف نانوایی‌ها حدود سه ساعت می‌ایستند تا شاید به آن‌ها نان برسد.
حال با توجه به شرایط کنونی و رانتی که در توزیع نان و آرد به وجود آمده بعید نیست که مشکلات استان‌های کمتر برخوردارتر تا پایتخت هم کشانده شود و مردم ساعت‌ها در انتظار تهیه نان در صف‌های طولانی بایستند. اتفاقی که نشان از شکست یک طرح پوپولیستی و دستوری دیگر دارد.
به‌رغم اینکه مسئولان وزارت اقتصاد از خرید نان برای تامین خوراک دام صحبت به میان می‌آورند، اما شهروندان سیستان و بلوچستان این موضوع را با جدیت رد می‌کنند و تاکید دارند که حتی برخی روز‌ها نانی برای سفره خانواده خود ندارند.
بحث دیگری که در این زمینه مطرح می‌شود عرضه آرد دولتی به نانوایی‌ها و قطع سهمیه تولیدی‌های صنعتی است. امری که باعث ایجاد دو نرخ متفاوت در بازار و با اختلاف چشم‌گیر است.
بعید نیست که با چنین سیاستی مقداری از آرد دولتی با نرخ‌های کمی پایین‌تر از نرخ آزاد سر از کارخانه‌های بیسکوئیت‌سازی، ماکارونی و … درآورند. وگرنه دلیل منطقی دیگری برای گم‌شدن ۵۰ میلیون قرص نان در روز نمی‌توان یافت.
قطعا هر چه هست ریشه در سیاست‌هایی دولتی دارد که قرار بود حامی محرومان باشد. اما اکنون با سیاست‌هایی که در اقتصاد به اجرا گذاشته حتی نان را از سفره برخی از شهروندان حذف کرده است.
