همه حیران ماجرای کنکور
روز گذشته در حالی که هنوز دو ساعت از برگزاری اولین نوبت کنکور زمستانی کشور نگذشته بود، سؤالات این آزمون در چند کانال تلگرامی منتشر شد. این در حالی است که از روز قبل از کنکور پیامکی مبنی بر قطع‌شدن اینترنت موبایل به ساکنان مناطق نزدیک به حوزه‌های برگزاری کنکور، ارسال شد و اینترنت موبایل در این مناطق از حدود ساعت هشت تا ۱۱:۳۰ قطع بود، اما گویا این قطعی موقت اینترنت همراه در سایر حوزه‌ها هم اثرگذار بوده، طوری که حتی دستگاه‌های ATM بعضی مناطق به درستی کار نمی‌کردند و برخی کاربران شبکه‌های اجتماعی هم از قطعی اینترنت در بیمارستان‌ها و سرگردانی بیماران خبر دادند. حتی خبری از اختلال در سازمان میوه‌وتره‌بار به دلیل قطعی اینترنت منتشر شد.
با تمام این سخت‌گیری‌ها و هشدار‌های سازمان سنجش، اما تصاویری از سؤالات فیزیک و شیمی کنکور تجربی که دیروز برگزار شد، در کانال‌های تلگرامی تقلب منتشر شد و ادمین یکی از این کانال‌ها با انتشار پیامی در کانالش نوشت که تقلب ربطی به اینترنت ندارد و آنها در هر صورت کار خودشان را که تقلب است، انجام می‌دهند.
اما و اگر‌های قطعی اینترنت در روز کنکور
قطع‌شدن اینترنت موبایل در روز برگزاری کنکور اولین بار حدود دو هفته قبل در نقل‌قولی از وزیر علوم شنیده شد. وزیر علوم دراینباره گفته بود که مردم قطع اینترنت در زمان برگزاری کنکور را می‌پذیرند؛ چراکه سرنوشت فرزندانمان در گرو کنکور است. این صحبت‌ها که با واکنش‌هایی از سوی کاربران شبکه‌های اجتماعی هم روبه‌رو شد که تلویحا از سوی وزارت ارتباطات تکذیب شد. وزیر ارتباطات دراینباره گفت که سازمان سنجش به دنبال این بود که هم‌زمان با برگزاری کنکور، اینترنت به شکل سراسری قطع شود که ما مخالفت کردیم. همچنین پس از اظهارات معاون سازمان سنجش در مورد قطعی سراسری اینترنت در روز‌های برگزاری کنکور، وزارت ارتباطات در اطلاعیه‌ای این خبر را تکذیب کرد و گفت که در این ارتباط نه چیزی تصویب و نه ابلاغ شده است. سازمان سنجش هم اعلام کرد محدودشدن اینترنت منوط به تصمیم وزارت ارتباطات است. تا اینجای کار کانال‌های تلگرامی تقلب از این اظهار نظر وزارت ارتباطات ابراز خوشحالی کردند و به مشتریانشان اطمینان دادند همان‌طور‌که گفته بودیم، اینترنت در روز کنکور قطع نمی‌شود. حتی یکی از این کانال‌ها فایل صوتی منتشر کرد و در آن توضیح داد که استفاده از جَمِر برای وزارت ارتباطات صرفه اقتصادی ندارد؛ چون خیلی گران است و از طرفی قطع اینترنت به کشور خسارت اقتصادی وارد می‌کند و هر بار که اینترنت قطع شود پنج، شش روز طول می‌کشد تا اینترنت دوباره به حالت اول بازگردد و خسارت‌های اقتصادی به کشور وارد می‌شود. در همین حین که کانال‌های تقلب در‌حال دل‌گرمی‌دادن به مشتریان تقلب بودند، چند روز بعد سازمان سنجش اعلام کرد که اینترنت همراه در روز کنکور در حوزه‌های امتحانی قطع می‌شود. رئیس این سازمان در این خصوص گفت: «پیش‌بینی کردیم و از دولت خواستیم که امکان ارسال و دریافت فایل وجود نداشته باشد که مصوب شد در اینترنت همراه در حوزه‌های شبکه‌های پیام‌رسان محدودیت داریم». روز قبل از برگزاری نوبت اول کنکور سراسری ۱۴۰۲ هم وزیر ارتباطات اعلام کرد که فردا از ساعت ۷:۳۰ تا ۱۱:۳۰ در محدوده‌های حوزه‌های برگزاری کنکور، با اطلاع قبلی اینترنت قطع می‌شود. اینترنت ثابت به هیچ وجه قطع نمی‌شود. اما این اولین بار نیست که اینترنت در حوزه‌های کنکور قطع می‌شود.
سال گذشته نیز وزیر ارتباطات در روز‌های نزدیک به کنکور ۱۴۰۱، گفته بود که برای جلوگیری از فروش سؤالات کنکور و امنیت روانی داوطلبان درخواست شد که در حوزه‌های امتحانی اینترنت ۳G و ۴G فعال نباشد. وزیر علوم نیز در آخرین اظهار نظر خود قطع‌شدن اینترنت در زمان برگزاری کنکور را در راستای تحقق عدالت آموزشی خوانده بود. ذکر این نکته مهم است که بیش از سه روز پیش سؤالات به دست خبرنگار «شرق» رسید و مسئله را با روابط عمومی سازمان سنجش در میان گذاشت که البته آنها تکذیب و صحت سؤالات را نپذیرفتند. اما با برگزاری امتحانات مشخص شد که انکار آنها بی‌پایه بود و سؤالات خیلی زودتر از همیشه منتشر شده بود. با وجود تمام سخت‌گیری‌ها و هشدار‌ها به متقلبان مبنی بر محروم‌شدن از تحصیل باز هم دیروز در‌حالی‌که هنوز دو ساعت از برگزاری کنکور تجربی نگذشته بود، سؤالات شیمی و فیزیک روی چند کانال تلگرامی قرار گرفت. بررسی این سؤالات با سؤالات کنکور که چند ساعت بعد از اتمام جلسه روی سایت سنجش قرار گرفته بود، نشان می‌دهد بعضی سؤالات کانال‌های تلگرامی با بعضی سؤالات کنکور یکسان بودند البته شماره سؤالات فرق داشت. مثلا سؤال شماره ۸۰ درس شیمی سؤالات کانال‌های تقلب با سؤال شماره ۷۸ درس شیمی سؤالات دفترچه‌ای که روی سازمان سنجش قرار گرفت یکی است یا سؤال شماره ۷۰ درس فیزیک در کانال‌های تقلب با سؤال شماره ۶۱ همین درس در دفترچه‌ای که روی سایت سنجش قرار دارد، یکی است. همچنین صبح جمعه هم برخی سؤالات درس عربی رشته انسانی هم روی برخی کانال‌ها قرار گرفت. این کانال‌ها حتی برای جذب عکاس به کسی که بتواند از سؤالات عکس بگیرد و ارسال کند، وعده دستمزد بالا داده بودند. البته یکی از کانال‌های تقلب که سؤالات را فقط قبل از جلسه می‌فروخت و فروش سر جلسه ندارد و حدود چهار، پنج روز قبل از امتحان عکس دفترچه را برای ترغیب مشتریان روی کانال قرار داده بود، با سرزنش کسانی که از او خرید نکرده بودند، گفت که ما اعلام کرده بودیم اینترنت در حوزه‌های کنکور قطع می‌شود چرا به حرف ما گوش ندادید؟ دلیل این سرزنش او البته احتمالا به این برمی‌گردد که سؤالات کنکور که سر جلسه به مشتریان فروخته می‌شود بسیار ارزان‌تر از سؤالاتی است که قبل از جلسه فروخته می‌شود. از طرفی همان‌طور‌که گفته شد برخی کانال‌های تقلب سؤالات را رایگان روی کانال خود قرار می‌دهند. به همین دلیل است که گردانندگان برخی کانال‌های تقلب از مشتریانشان می‌خواهند هرچه سریع‌تر سؤالات را قبل از جلسه بخرند.
رئیس سازمان سنجش: متقلبان با ابزارآلات جاسوسی غیرقابل شناسایی به جلسه می‌آیند/ جمر جواب نمی‌دهد
پورعباس، رئیس سازمان سنجش پس از برگزاری کنکور و گفت که متخلفان کنکور هیچ توفیقی پیدا نکرده‌اند تا به اهداف خود برسند و تاکنون علیرغم تلاش زیادی که صورت گرفته، هیچ عکسی ارسال نشده. او همچنین در رابطه با ابزارآلات تقلب گفت: «وسایل عکاسی به اندازه یک دکمه پیراهن است. این دستگاه‌ها با دستگاه‌های ایکس‌ری هم قابل کشف‌شدن نیست. این دستگاه‌های شبه‌جاسوسی به دلیل اینکه تمام‌اتوماتیک و هوشمند است، زدن دکمه مساوی است با ارسال عکس». رئیس سازمان سنجش همچنین در جریان بازدید از نحوه برگزاری کنکور در دانشگاه شریف در مصاحبه با روزنامه شریف گفت: «در این دوره و دوره قبل کنکور، علاوه بر تلاش‌های بسیاری که برای لورفتن سؤالات آزمون شده بود، کار از تقلب هم گذشته و تلاش داشتند تا به اصل ساختار و سازوکار برگزاری کنکور آسیب زده و ناتوانی برگزارکنندگان را به رخ بکشند، اما موفق نشدند». وی در رابطه با دستگاه جمر (قطع‌کننده اینترنت) و ابزارآلات جاسوسی غیرقابل شناسایی که متقلبان استفاده می‌کنند، گفت: «راه‌های جایگزینی که مطرح می‌شود، عمدتا تا قبل از شروع آزمون است که باید مراقبت‌ها و هماهنگی‌های امنیتی و... صورت بگیرد، اما این‌ها تا قبل از آزمون است و وقتی آزمون شروع می‌شود ما با مکانیسمِ عکس‌گرفتن مواجه می‌شویم که عکس را گرفته و از طریق اینترنت ارسال می‌کنند. جمر هم جواب نمی‌دهد؛ چراکه این‌ها دوربین‌های پیشرفته فوق‌جاسوسی هستند که با فرکانس‌های مخصوص کار می‌کنند و جمر برای آنها جواب نمی‌دهد. وسایل عکس‌گرفتن آنها هم گاه در حد دکمه لباسی است که هر کس روی لباس خود دارد و این موارد حتی با دستگاه‌های X-RAy قابل شناسایی نیست و از ابتدای صبح که حساس‌ترین و بزرگ‌ترین آزمون خود را برگزار کردیم، تلاش‌های زیادی داشتند، اما هیچ‌گونه ارسال عکسی را نداشته‌اند و به ما گزارشی نشده است».
او درباره ناکارآمدی سیگنال‌یاب‌ها گفت: «وزیر ارتباطات پیشنهاد کرده بود که برای پیداکردن این وسایل یا قطع ارتباط آنها، دستگاه‌هایی طراحی شود و ما هم دوهزارو ۸۰۰ دستگاه ساختیم که سیگنال را پیدا می‌کند، اما سیگنال‌یابی ما برای چند ثانیه کفاف نمی‌دهد و سیگنال‌هایی که چند دقیقه‌ای هستند و دوام دارند را می‌توانند شناسایی کنند؛ سیگنال‌هایی هم که برای ارسال عکس به کار گرفته می‌شود، چون تمام‌اتوماتیک و در حد فشردن یک دکمه است، در همان لحظه انجام شده و قابل جلوگیری نیست». رئیس سازمان سنجش در پایان گفت: «در حال حاضر اینترنت تلفن همراه در دانشگاه و حوالی آن و همچنین اینترنت شریف هم در دو ساختمان تالار‌ها و ابن‌سینا به درخواست سازمان سنجش قطع شده و تا ظهر امروز ادامه خواهد داشت». وی همچنین در روز ۳۰ دی ماه با اعلام اینکه چند صفحه از سؤالات کنکور در کانال‌های تلگرامی پخش شده بود، گفت: «روز گذشته ۲۹ دی‌ماه سه صفحه از دفترچه سؤالات قبل از پایان آزمون منتشر شد، اما به‌سرعت توانستیم متخلف را شناسایی و بازداشت کنیم. تاکنون هیچ برگشت پاسخی به حوزه‌های امتحانی در کنکور امسال اتفاق نیفتاده است». وی همچنین در گفتگو با صداوسیما در روز برگزاری کنکور انسانی، ریاضی و زبان در روز ۳۰ دی‌ماه عنوان کرد که امسال هیچ فرستنده تقلب برای آزمون کنکور نداشتیم و در مقایسه با سال گذشته یکی از بی‌نظیر‌ترین آزمون‌ها را پشت‌سر گذاشتیم.
سؤالات کنکور چطور ممکن است لو برود؟
هامون سبطی، رئیس دیده‌بان عدالت آموزشی با ردکردن احتمال لورفتن سؤالات کنکور قبل از جلسه گفت: «اینکه آیا سؤالات کنکور قابل خریداری است یا خیر هنوز تأیید نشده است. افرادی در این خصوص دستگیر شدند، اما چون مدارک کافی وجود نداشته تا ثابت کند این افراد قبل از جلسه کنکور به سؤالات دسترسی داشتند، آنها هم رها شدند. منتشرکردن عکس از کاور دفترچه ترفند رایجی است که این افراد به کار می‌برند. در کنکور تیرماه ۱۴۰۱ عکس‌هایی منتشر شد که ما و خیلی از استادان دیگر این موضوع را به پلیس فتا اطلاع دادیم و تا جایی که می‌دانیم افرادی هم دستگیر شدند، اما در ادامه این موضوع به عنوان یک سند قطعی استفاده نشد». رئیس دیده‌بان عدالت آموزشی درباره نحوه لورفتن سؤالات در امتحان نهایی گفت: «در سال ۹۷ ابتکار بسیار خوبی انجام شد و آن‌هم اینکه سؤالات در خود حوزه امتحانی تکثیر می‌شد، اما اگر به هر دلیلی مانند اطلاع‌رسانی دیرهنگام مدیر مجموعه آموزشی، امتحان دیر برگزار شود؛ این دیر برگزارشدن احتمال تقلب و عکس‌گرفتن از سؤالات توسط برخی افراد سودجو حاضر در حوزه امتحانی و لورفتن سؤالات را بالا می‌برد». او در ادامه درباره چگونگی لورفتن سؤالات کنکور گفت: «به جهت اینکه تعداد داوطلبان کنکور بسیار بیشتر از امتحان نهایی است، تکثیر‌کردن سؤالات کنکور در محل برگزاری امتحان، امکان‌پذیر نیست. چاپ سؤالات کنکور در حوزه امتحانی به لحاظ امنیتی مشکل‌سازتر است. سؤالات کنکور در چاپخانه قرنطینه سازمان سنجش منتشر می‌شود و توسط سه مأمور از نهاد‌های مختلف امنیتی به مراکز استان‌ها فرستاده می‌شود. در کل این حوزه‌ها که حدود هزار حوزه است، کافی است یک مأمور آدم ناخلفی باشد و از غفلت دو مأمور دیگر استفاده کند و از دفترچه‌ها عکس بگیرد. اگرچه این دفترچه‌ها پلمب هستند، اما اگر بین ۵۰۰ هزار دفترچه پلمب یک دفترچه مخدوش باشد، چندان توجهی را جلب نمی‌کند. برخی سؤال‌فروشان نظیر آقایی به نام «و یا س» ادعا می‌کنند با این روش به سؤالات دست پیدا می‌کنند و آن را با مبالغ هنگفت مثل ۵۰۰ میلیون تومان تا یک میلیارد در اختیار مشتریان خود قرار می‌دهند».
تقلب‌فروشان چه کسانی هستند؟
رئیس دیده‌بان عدالت آموزشی درباره باند تقلب‌فروشان گفت: «کسانی که این تقلب‌ها را می‌فروشند، ۱۰ نفر هم نیستند که در رده سنی ۲۰ تا ۲۵، ۲۶ سال هستند و در دانشگاه‌های آزاد دور از مرکز درس می‌خوانند. اطلاعات زیادی از این افراد مانند آقایی به نام «س» یا خانمی به نام «آ. ا» یا خانمی به نام «س. ا» که به‌تازگی به جمع تقلب‌فروشان پیوسته است و… را در اختیار پلیس فتا، حراست سنجش و سایر مراکز مربوطه قرار دادیم که متأسفانه تاکنون پیگیری خاصی ندیده‌ایم. این افراد خاص، افراد باهوشی هستند و مشتریانشان را از یک تعدادی بالاتر نمی‌برند؛ چون نمی‌خواهند سفره‌ای که برایشان پهن شده با طمع‌کاریشان برچیده شود. خود آنها ادعا می‌کنند تعداد مشتریانشان بین صد تا هزار نفر است». وی در ادامه گفت: «خیلی از این افراد چهار سال است مشغول به کار هستند و بین دانش‌آموزانی که تقلب می‌خرند، شناخته‌شده‌اند. وقتی صداوسیما اعلام می‌کند که چند نفر از این افراد را گرفتیم، شاید برای اولیا آرام‌بخش باشد، اما بر روی دانش‌آموزانی که این تقلب‌ها را می‌خرند اثر خاصی ندارد؛ چون آنها چهار سال است که می‌بینند این افراد همچنان کار خودشان را که فروش تقلب است، ادامه می‌دهند».
رئیس دیده‌بان عدالت آموزشی: برخورد جدی با سؤال‌فروشان و صندلی‌فروشان انجام نمی‌شود
هامون سبطی درخصوص خلأ قانونی در رابطه با فروشندگان سؤالات کنکور و صندلی‌فروشان دانشگاه‌ها گفت: «ما در ایران حتی درباره آپارتمان‌نشینی مجموعه قوانین داریم، اما متأسفانه مجموعه مدونی از قوانین آموزشی در ایران نداریم و قانون‌گذاران ما به این مسئله کمتر از چیزی که باید اهمیت داده‌اند. ما خلأ قانونی شدیدی در این زمینه داریم. مثلا فرض کنید معلمی است که سال‌هاست با دانش‌آموزان بدرفتاری می‌کند یا آزمون‌های بدی می‌گیرد، در کجای قوانین کشور ما نحوه برخورد و مجازات با این افراد ذکر شده است؟ حتی اگر سازمان سنجش به وظایف خود درست عمل نکند، چطور می‌توان با او برخورد کرد؟ چه نهادی وی را مجازات می‌کند؟
ما حتی مواردی مثل صندلی‌فروشی در دانشگاه‌ها را داشتیم که به‌مراتب از تقلب‌فروشی بدتر است. این افراد دستگیر شدند و جرمشان اثبات هم شد، اما بعد از دو، سه سال آزاد شدند و با جسارت و وقاحت بیشتری و حتی روش‌های جدیدتری به کارشان ادامه دادند؛ طوری که رد و اثر انگشتشان و نوع ادبیاتشان در کانال‌های جدیدی که می‌زنند، به‌راحتی قابل تشخیص است. با خیلی از جرائم برخورد خیلی شدیدتری صورت می‌گیرد، اما می‌بینیم با این افراد برخوردی که باید صورت نمی‌گیرد. عمل آنها ضربه‌ای بنیادین به فرهنگ کشور می‌زند». وقتی واقعیت عریان در جلوی چشم مردم باشد، با انکار و تکذیب، میزان فاجعه بیشتر برای مردم تصویر می‌شود و مردم فکر کنند چه اتفاق مهیبی افتاده است که سازمان سنجش راهی جز تکذیب ندارد؛ در‌صورتی‌که اگر به مردم آگاهی داده شود و واقعیت گفته شود، می‌تواند آرامش بیشتری ایجاد کند تا اینکه مدام تکذیب پشت تکذیب انجام شود.
تأثیر قطعی معدل بیشتر از کنکور در گرو پول است
رئیس دیده‌بان عدالت آموزشی درخصوص نقص سیستم تأثیر قطعی معدل گفت: «نداشتن پول دانش‌آموز را از دو جهت محروم می‌کند؛ نخست از نظر علمی او را در مرتبه‌ای پایین‌تر قرار می‌دهد و از طرفی تشنگی و عطش یادگیری را از دست می‌دهند. سیستم آموزش‌وپرورش دولتی، سیستمی نیست که بتواند علاقه به درس‌خواندن را در دانش‌آموز نهادینه کند و به همین جهت هم کاملا طبیعی است که دانش‌آموزانی که از نظر مالی ضعیف‌تر هستند و در سیستم مدارس دولتی درس می‌خوانند، از حذف دروس عمومی نظیر درس ادبیات فارسی از کنکور خوشحال شوند. تنها مدارس غیرانتفاعی و مدارس زنجیره‌ای که شهریه‌هایی نظیر صد میلیون تومان دریافت می‌کنند و خدمات موازی ارائه می‌دهند، قادر به علاقه‌مند‌کردن دانش‌آموزان به امر تحصیل هستند. از طرفی دانش‌آموز با تحصیل در مدارس زنجیره‌ای به ارتباطات گسترده‌ای برای آینده شغلی خود دست می‌یابد. تعدادی از صاحبان این مدارس زنجیره‌ای جزء تصمیم‌گیرندگان برای آموزش کشور هستند».
او در ادامه گفت: «از سال ۹۴، وقتی هیچ سِمتی نداشتم و فقط یک معلم بودم، در رابطه با اشتباه‌بودن تأثیر قطعی معدل در کنکور با نمایندگان مجلس نامه‌نگاری کردم. بعدتر به‌عنوان مدیر‌مسئول انجمن ناشران کشور و چندین سال بعد هم به‌عنوان دبیر کمیسیون آموزش دیده‌بان عدالت آموزشی با مجلس نامه‌نگاری کردم و گفتم این تأثیر وضعیت را بدتر می‌کند. بار‌ها و بار‌ها استدلال کردم، اما کسی که نخواهد متوجه شود، متوجه نمی‌شود تا سرش به سنگ بخورد». هامون سبطی گفت: «وضعیتی که می‌بینید حاصل این تفکر است که کنکور بد است، چون ۸۰، ۷۰ درصد افراد موفق آن را سه دهک بالای درآمدی، یعنی کسانی که پولدار هستند، تشکیل می‌دهند، اما تأثیر معدل خوب است؛ چون کسانی که پولدار نیستند هم می‌توانند در صورت تأثیر معدل موفق شوند. این استدلال بیشتر شبیه مضحکه است. این یک دروغ خیلی فاحش است؛ چون این دو گزاره اصلا به هم ربطی ندارند. تأثیر معدل بیشتر از کنکور در گرو پول است». او افزود: «موافقان تأثیر قطعی معدل می‌گویند سؤالات امتحان نهایی آن‌قدر راحت است که دانش‌آموز می‌تواند بدون دسترسی به معلم و کتاب کمک‌آموزشی از پس آن برآید. در جواب آنها باید گفت این فقط یک خواب خوش است؛ چون اگر این‌طور بود ما باید حداقل ۲۰ هزار معدل ۲۰ در کشور داشتیم و اصلا چه نیازی به رقابت بود. از طرفی گفته شده سؤالات امتحان نهایی قرار است مفهومی‌تر از اینکه هست بشود. در این صورت تکلیف دانش‌آموزانی که در کپر و قله کوه درس می‌خوانند، چیست؟ البته معلمان ما خیلی تلاش می‌کنند، ولی قطعا نمی‌توانند در حد معلمان مدارس تخصصی باشند. از طرف دیگر کنکور یک بار برگزار می‌شود و آزمون نهایی ۳۰ بار؛ پس هر پارامتری در کنکور تأثیرگذار است، در امتحان نهایی ۳۰ برابر بیشتر تأثیرگذار است». رئیس دیده‌بان عدالت آموزشی گفت: «از آنجایی که قبل از امتحان نهایی امکان دسترسی به سؤالات وجود ندارد، کسانی که در امتحان نهایی تقلب می‌کنند، حداقل دو تا سه میلیون هزینه هنزفری نامرئی می‌دهند که داخل این هندزفری‌ها یک سیستم WIFI درونی است و مثل یک ابزار جاسوسی عمل می‌کند. در اینجا باز هم به آن داوطلبی که از نظر مالی ضعیف است، ظلم می‌شود. تقلب هم در آزمون نهایی ۱۰ برابر آزمون سراسری کنکور است؛ چون چندین برابر اشکالاتی که در کنکور هست، در امتحان نهایی وجود دارد».
تقاضای سهمیه برای دانشجویان دانشگاه‌های لاکچری خارج از کشور در دانشگاه تهران
او درباره رانت‌های این حوزه گفت: «فردی برای کسانی که در مدارس لاکچری حاشیه خلیج فارس درس می‌خواندند، تقاضای سهمیه کرده بود! فرد دیگری برای کسانی که با پول پدر و مادر خود به خارج از کشور رفته بودند و چند ترمی درس خوانده بودند و حالا می‌خواهند در دانشگاه تهران و شهید بهشتی درس بخوانند. هر نوع رانتی در این زمینه تبدیل به انحراف می‌شود». مردم این رانت‌ها را می‌بینند و فکر می‌کنند حق‌خوری یک روال است و پیش خودشان می‌گویند تقلب یک حق‌خوری است و این هم می‌تواند یک روال باشد. یک‌موقع‌هایی ادبیات و نحوه صحبت‌کردن توهین‌آمیز این کانال‌ها را می‌بینم و پیش خودم می‌گویم چطور ممکن است بچه‌های نازنین ما از این تقلب‌ها استفاده کنند و می‌بینم که استدلال‌های بسیار هوشمندانه‌ای در این زمینه می‌شود. مثلا می‌گویند وقتی کاغذ گران شده و من از نظر اقتصادی فقیر هستم و نمی‌توانم کتاب بخرم، پس حق من است که از PDF کتاب استفاده کنم. به همین ترتیب وقتی داوطلبان می‌بینند که حقشان خورده می‌شود، تقلب را برای رسیدن به خواسته‌هایشان حق خودشان می‌دانند. مردم ما با مظلومیت می‌گویند من که تقلب نمی‌کنم؛ در‌صورتی‌که افراد باید با افتخار بگویند تقلب نمی‌کنند». سبطی درباره فروپاشی اخلاقی جامعه هشدار داد و گفت: «وقتی سؤال جامعه این باشد که پس چه بلایی سر کسی که پول تقلب ندارد می‌آید، یعنی فروپاشی اخلاقی جامعه که من از سال ۸۴ و دیده‌بان عدالت آموزشی از سال ۸۶ درباره آن هشدار می‌دهیم، در حال وقوع است و جامعه به مرحله فروپاشی اخلاقی رسیده. حتی خانواده‌ها و رسانه‌ها که صدای گویای وجدان اجتماعی هستند نیز در مقابل تقلب ناامید شده‌اند و دغدغه و سؤال این نیست که چرا دانش‌آموز تقلب می‌کند، سؤال این است که چرا در تقلب عدالت وجود ندارد؟». متأسفانه مسئولان هنوز به این نتیجه نرسیده‌اند که عدالت آموزشی و امنیت آموزشی جزء نهاد‌های اصلی حکمرانی است و اگر راحت از کنار این مسئله عبور کنند، باعث بحران‌های شدید فرهنگی، اخلاقی، اجتماعی و... خواهند شد. آقای توکلی به درستی اشاره کردند که یک جریانی در پی از بین بردن آموزش یک تمدن به خاطر منافع خودش است».
