درباره سرطان ریه بیشتر بدانیم
یکی از اقدامات مهم در ایجاد شناخت بیشتر نسبت به بیماری‌ها و کمک به افراد برای گام برداشتن در مسیر درست منتهی به سلامت، راه‌اندازی پویش‌ها و نامگذاری روزهاست؛ تا به این واسطه توجه افکار عمومی بیشتر به اهمیت توجه به سلامت، جلب شود، همگام با پویش ملی مبارزه با سرطان با شعار «فاصله ها را کم کنیم» و با توجه به تشدید آلودگی هوا و افزایش موارد استعمال دخانیات به عنوان عوامل مهم در ابتلا به بیماری‌های ریوی و تنفسی، پیرامون سرطان ریه، اطلاعات بیشتری را از زبان یک متخصص، به اشتراک می‌گذاریم.
یک کارشناس مبارزه با بیماری‌های غیرواگیر در شیراز پیرامون بیماری سرطان ریه گفت: مشخصه این نوع از سرطان، رشد کنترل نشده سلول در بافت ریه است.
زهرا خسروی‌زادگان توضیح داد: به لحاظ علمی سرطان ریه در مورد تومورهایی به کار می رود که از اپیتلیوم مجاری تنفسی (برونش، برونشیول ها و آلوئول ها) منشا می گیرند. انواع اصلی سرطان ریه شامل سرطان ریه سلول کوچک و سرطان ریه غیر سلول کوچک است؛ سرطان ریه یکی از بیشترین علت های مرگ و میر در زنان و مردان محسوب می شود.
انواع سرطان ریه
این کارشناس حوزه سلامت ضمن بیان اینکه دو نوع سرطان ریه وجود دارد؛ گفت: یکی سلول‌های سرطانی کوچک و دیگری سلول‌های سرطانی بزرگ ریه.
خسروی‌زادگان گفت: سلول های سرطانی کوچک ریه مهاجم‌تر است و به راحتی در اوایل بیماری در سایر نقاط بدن پخش می شود؛ این نوع سرطان با سیگار کشیدن رابطه دارد و اغلب در افراد غیرسیگاری این نوع سرطان ریه مشاهده نمی شود.
این کارشناس مبارزه با بیماری‌های غیرواگیر گفت: سلول های سرطانی بزرگ ریه اما به کندی رشد می کند ولی شایع تر است به طوریکه حدود ۹۰ درصد افراد مبتلا به سرطان ریه، دچار این نوع هستند.
نشانه های سرطان ریه
خسروی‌زادگان، با بیان اینکه سرطان ریه در ابتدا، هیچ علامت و نشانه هشدار دهنده‌ای ندارد، گفت: هرچه سرطان ریه پیشرفت می‌کند، علائم به مرور بروز می‌کند. علائمی که می‌توان آنها را به این بیماری مرتبط دانست شامل؛ سرفه ممتد و بدون بهبودی، درد قفسه سینه که اغلب با سرفه و یا خنده و یا حتی نفس عمیق بدتر می شود، خس خس سینه و صدا که در گذشته وجود نداشته است.
این کارشناس ادامه داد: تداوم روند بیماری، منجر به بروز، تنگی نفس، سرفه به همراه خلط خونی، عفونت های تنفسی مکرر مثل برونشیت یا سینه پهلو که به درمان پاسخ نمی دهند یا مرتب عود می کند، احساس ضعف و خستگی مفرط، کاهش اشتها و وزن و در برخی موارد درد در دست و پا و شانه می‌شود.
علل ابتلا به سرطان ریه
خسروی‌زادگان در خصوص علل ابتلا به این بیماری بسیار خطرناک، از رابط عوامل شغلی، مصرف دخانیات، آلودگی هوا، مواد شیمیایی موجود در هوا، غذا و آب و عوامل متابولیکی نظیر ارث، گفت.
این کارشناس سلامت خاطرنشان کرد: برخی مشاغل خاص با افزایش خطر سرطان ریه همراه است؛ افرادی که با اورانیوم، آزبست، آرسنیک و سایر مواد شیمیایی در تماس هستند، در معرض خطر قرار دارند.
او، مصرف دخانیات در هر شکل آن را مخاطره آمیز دانست و گفت: مجرای تنفسی با مژه های ریزی پوشیده شده است که نقش محافظتی برای ریه ها دارد؛ مژک ها، مواد سمی، باکتری و ویروس ها را جارو می کنند و نمی گذارند وارد ریه ها شوند؛ دود ناشی از انواع دخانیات، این مژه ها را فلج می کند،
خسروی‌زادگان ادامه داد: مژه‌های ریوی در صورت فلج شدن قادر به انجام وظیفه خود نیستند و همین موجب تجمع مواد سرطان‌زا در ریه خواهد شد، بنابر اینهرچه زمان مصرف دخانیات، تعداد و دفعات مصرف روزانه بیشتر باشد، خطر افزایش خواهد یافت، البته تنفس هوای آلوده به دود دخانیات در خانه، محل کار و ... اثرات مشابهی را در افرادیکه مصرف کننده سیگار، قلیان، پیپ و .... نیستند، ایجاد می‌کند.
او در خصوص آلودگی هوا و سرطان ریه نیز گفت: کارشناسان بر این باورند که ممکن است دود اتومبیل ها، کارخانه ها و نیروگاه ها، بر ریه تاثیر مشابه دود سیگار داشته باشد و موجب سرطان ریه شود؛ هوای آلوده در شهرهای بزرگ به ویژه اطراف مکان های پرترافیک، به میزان اندکی بر ریسک ابتلا به سرطان ریه می افزاید.
این کارشناس همچنین از رابطه گاز «رادون» و سرطان ریه خبر داد و اضافه کرد: گازی که به علت شکستن چرخه مولکولی عنصر اورانیوم موجود در خاک و سنگ، ایجاد و متصاعد می شود، رادیواکتیو بوده و «رادون» نام دارد؛ این گاز دیده نمی شود و هیچ بو یا طعم و مزه ای ندارد، این گاز در فضاهای بسته وجود دارد (به ویژه زیرزمین ها) اما در فضای باز می توان گفت بی اثر است؛ استنشاق دراز مدت این گاز، خطر افزایش سرطان ریه را به همراه دارد.
خسروی‌زادگان در خصوص آزبست و رابطه آن با سرطان ریه، گفت: کسانی که در معادن، آسیاب های صنعتی، کارخانه های پارچه بافی، کشتی سازی ها کار می کنند، در معرض آزبست هستند و چندین برابر افراد عادی در معرض خطر سرطان ریه و سرطان در بافت های اطراف ریه به نام «مزوتلیوما» هستند.
او گفت: سنگ های حاوی اورانیوم، و یا تنفس مواد شیمیایی همچون آرسنیک، کلرید وینیل (مواد کاربردی در صنایع پلاستیک)، سیلیس، ترکیبات نیکل، ترکیبات کروم، محصولات مختلف ذغال، گاز خردل، کلر و متیل اتر، سایر موادی است که وجود آنها در محیط کار، می‌تواند منجر به آسیب ریوی یا سرطان ریه شود.
خسروی‌زادگان با بیان اینکه آرسنیک موجود در آب هم با سرطان ریه رابطه دارد خاطرنشان کرد که در مکان هایی که آرسنیک در آب آشامیدنی از میزان مجاز بالاتر بوده، سرطان ریه بیشتر مشاهده شده است.
او در مورد مواجهه با اشعه و خطر سرطان ریه، گفت: تابش اشعه به قفسه سینه به دلیل معالجه دیگر سرطان ها، به ویژه در افراد سیگاری، بر ریسک ابتلا به سرطان ریه می افزاید؛ کسانی که برای درمان بیماری «لنفوم هوچکین» و یا زنانی که سینه های آنان بر اثر سرطان پستان برداشته شده است و سپس پرتودرمانی شده اند، از ریسک بالاتری برخوردار هستند.
خسروی‌زادگان سابقه شخصی و خانوادگی را در ابتلا به این بیماری موثر دانست و گفت: کسانیکه پیشتر مبتلا به سرطان ریه بوده اند، با احتمال بازگشت بالایی روبرو هستند؛ از طرفی افرادیکه این بیماری در خواهر، برادر، والدین و ... آنها دیده شده، احتمال ابتلای بیشتری دارند؛ البته ابتلا در سنین جوانی اهمیت بیشتری دارد.
روش های تشخیصی سرطان ریه
او با بیان اینکه تشخیص زودهنگام این بیماری بسیار سخت است، گفت: سرطان ریه در ابتدا بیمار هیچ علامتی ندارد و وقتی تشخیص داده می شود که از نظر رشد به مرحله‌ی قابل شناسایی در سی‌تی‌اسکن رسیده باشد.
خسروی‌زادگان ادامه داد: روش های تشخیصی دیگر مثل بررسی خلط از نظر سلول های سرطانی، عکس قفسه سینه، سی تی اسکن و در صورت نیاز برونکوسکوپی و گرفتن نمونه از بافت ریه، برای این بیماری وجود دارد.
درمان
کارشناس مبارزه با بیماری‌های غیرواگیر علوم پزشکی شیراز خاطرنشان کرد که با توجه وجود انواع مختلف سرطان ریه به لحاظ بافت‌شناسی، درمان متناسب، جراحی، شیمی‌درمانی یا پرتودرمانی است.
