علل و علائم سرطان‌های رحم و دهانه رحم
دکتر شعله آروندی با اشاره به چگونگی ابتلا به سرطان رحم اظهار کرد: رحم عضوی گلابی شکل در بدن زنان است که بین مثانه و قسمت انتهایی روده بزرگ (رکتوم) قرار گرفته است. تشخیص ابتلا به بدخیمی در بسیاری موارد در مراحل اولیه امکان‌پذیر است به شرط اینکه افراد از علائم هشداردهنده آگاه باشند و تست غربالگری تشخیصی را به موقع و منظم انجام دهند. علائم بدخیمی رحم و گردن رحم در مواردی متفاوت است بنابراین بهتر است جداگانه به آن‌ها پرداخته شود.
این فوق تخصص خون، سرطان و رادیوتراپی گفت: علائم ثابت کننده وجود بدخیمی وجود ندارد، اما در صورت مشاهده باید به دقت بررسی شوند؛ منشاء اکثر سرطان‌های رحم می‌تواند از سلول‌های پوششی سطح داخلی (اندومتر) و با شیوع کمتر از منشأ بافت میوتر شامل بافت عضلانی و پیوندی رحم، ایجاد شود.
علائم شایع ابتلا به سرطان رحم
آروندی بیان کرد: سن شیوع سرطان رحم در بیشتر موارد بعد از ۵۰ سالگی است، اما بروز آن در سنین پایین‌تر هم مشاهده می‌شود.
وی با اشاره به علائم شایع ابتلا به سرطان رحم عنوان کرد: شایع‌ترین علامت سرطان رحم با منشأ اندومتر، خونریزی واژینال بعد از یائسگی است. البته در سنین قبل از یائسگی نیز بروز خونریزی غیر معمول واژینال نیاز به بررسی دارد. احساس درد در لگن، دل درد و در مراحل پیشرفته‌تر، کاهش وزن غیر معمول و درگیری سایر اعضای بدن نیز از دیگر علائم ابتلا به این بیماری هستند.
عضو هیات علمی دانشگاه علوم پزشکی جندی شاپور اهواز گفت: هر عاملی که منجر به افزایش نامناسب سطح استروژن در بدن از جمله دیابت، رژیم غذایی پرچربی، چاقی، آغاز عادت ماهیانه در سن پایین، یائسگی دیررس، عدم بارداری و قرار داشتن در سن بین ۵۵ تا ۶۴ سالگی می‌توانند از علل به بروز این بیماری باشند. افرادی که باید تاموکسیفن دریافت کنند نیز باید تحت بررسی دوره‌ای منظم قرار بگیرند.
شیوع سرطان دهانه رحم در سنین باروری
وی افزود: ابتلا به سرطان دهانه رحم نیز در سنین باروری شایع‌تر است و بیشترین سن ابتلا بین ۴۵ تا ۵۰ سالگی است. شایع‌ترین سرطان‌های گردن رحم از منشاء سلول‌های سنگفرشی به میزان۸۰ درصد و با شیوع کمتر از منشاء آدنوکارسینوما با حدود ۲۰ درصد است.
مهم‌ترین علت ابتلا به سرطان دهانه رحم
آروندی عنوان کرد: مهم‌ترین علت ابتلا به سرطان دهانه رحم، ابتلا به ویروس HPV است، اما فرد مبتلا به این عفونت ویروسی می‌تواند کاملا بدون علامت باشد.
این فوق تخصص خون، سرطان و رادیوتراپی گفت: انواع این ویروس، عامل بروز سرطان گردن رحم، سرطان مقعد و سرطان مخاط حلق و حنجره است و به آسانی از طریق تماس جنسی و ارتباط جنسی قابل انتقال است.
وی افزود: فاصله زمانی ابتلا و آلودگی به این گروه ویروس‌ها تا بروز سرطان معمولا طولانی است، اما کاهش شدید سطح ایمنی به دلیل بیماری‌ها یا بعضی دارو‌ها این زمان را کوتاه یا زمینه ابتلا پس از آلودگی را فراهم می‌کند.
علائم ابتلا
وی عنوان کرد: برای تشخیص سرطان دهانه رحم قبل از بروز علائم ناشی از ابتلا باید تست غربالگری یا پاپ اسمیر به فواصل منظم انجام شود. می‌توان تست بررسی آلودگی به ویروس HPV را هم انجام داد.
آروندی بیان کرد: خونریزی واژینال، خونریزی بعد از رابطه جنسی، ترشح غیر عادی و بدبو از واژن و درد لگن از علائم ابتلا به سرطان گردن رحم هستند. در مراحل پیشرفته، اشکال در دفع ادرار و مدفوع، اشکال در عملکرد کلیه و علائم درگیری و سرایت به سایر اعضاء نیز مشاهده می‌شود.
راه‌های درمان
این فوق تخصص خون، سرطان و رادیوتراپی با اشاره به چگونگی درمان سرطان دهانه رحم بیان کرد: برای انجام و انتخاب روش صحیح درمان، انجام بررسی‌های تشخیصی دقیق شامل سونوگرافی، سی تی اسکن، ام آر آی، بیوپسی و سیتولوژی ضروری است. درمان سرطان گردن رحم در مراحل اولیه با جراحی محدود و یا برداشت کامل رحم و تخمدان‌ها انجام می‌شود و در مراحل پیشرفته‌تر، رادیوتراپی به همراه شیمی درمانی اجام می‌شود.رادیوتراپی به دو روش اکسترنال و براکی‌تراپی انجام می‌شود و شیمی درمانی نیز زمان با جلسات رادیوتراپی به صورت هفتگی تجویز می‌شود؛ براکی تراپی به تجویز رادیوتراپی از فاصله بسیار نزدیک به عضو و منطقه درگیر از طریق قرار دادن منبع تولید پرتو در مجاورت یا داخل عضو گفته می‌شود.
عضو هیات علمی دانشگاه علوم پزشکی جندی شاپور اهواز ادامه داد: با توجه به مرحله سرطان دهانه رحم، در مواردی ممکن است بعد از رادیوتراپی، بیمار تحت عمل جراحی قرار گیرد.
وی بیان کرد: درمان سرطان رحم نیز در صورت وجود امکان، با جراحی انجام می‌شود و سپس با توجه به مرحله‌بندی، بررسی حین جراحی و بر اساس گزارش پاتولوژی نسبت به درمان تکمیلی شامل رادیوتراپی، شیمی درمانی، کمورادیوتراپی (رادیوتراپی و شیمی درمانی همزمان)، براکی تراپی و هورمون‌تراپی تصمیم‌گیری خواهد شد.
آروندی عنوان کرد: در مرحله اول بیماری، میزان موفقیت درمان بیشتر از ۸۰ درصد و در پیشرفته‌ترین مرحله بیماری حدود ۱۰ درصد است.
وی عنوان کرد: در صورتی که عوامل بیماری مشخص باشد می‌توان از ابتلا به این بیماری جلوگیری کرد.
برخی بدون عوامل خطرزا به سرطان مبتلا می‌شوند
آروندی با بیان اینکه سندرم لینچ که به علت ژنتیکی احتمال ابتلا به بعضی انواع سرطان‌ها را فراهم می‌کند می‌تواند در ابتلا به سرطان‌های رحم و گردن رحم موثر باشد، افزود: در مواردی نیز هیچ کدام از عوامل خطرزا وجود ندارد، اما افراد به سرطان مبتلا می‌شوند که هنوز دلیل آن شناخته نشده است.
عضو هیات علمی دانشگاه علوم پزشکی جندی شاپور اهواز تصریح کرد: سیگار کشیدن، شریک‌های متعدد جنسی، شروع رابطه جنسی و آلودگی در سنین پایین، سابقه ابتلا به سایر عفونت‌های ناشی از ارتباط جنسی، مصرف قرص ضد بارداری، بیماری‌های خود ایمنی و سرکوب ایمنی مزمن از دیگر علل ابتلا به سرطان دهانه رحم هستند.
ایمنی در برابر انواع ویروس HPV از طریق واکسیناسیون
وی با بیان اینکه ایمنی در برابر انواع ویروس HPV از طریق واکسیناسیون ایجاد می‌شود، گفت: واکسیناسیون می‌تواند از بروز عفونت و سرطان ناشی از این ویروس جلوگیری کند.
این فوق تخصص خون، سرطان و رادیوتراپی گفت: بهتر است واکسن گارداسیل در سنین نوجوانی و قبل از شروع رابطه جنسی تزریق شود، اما می‌توان در سنین بالاتر نیز این واکسن را دریافت کرد با این حال باید توجه شود که تزریق این واکسن بر پیشگیری از ابتلا بر اثر آلودگی به ویروس HPV موثر است. اگر هر سه نوبت این واکسن قبل از آلودگی به ویروس و اولین ارتباط جنسی تزریق شود بیشترین تاثیر را خواهد داشت.
وی افزود: با توجه به اینکه این آلودگی و ابتلا در طول زندگی بعضی افراد مکرر است، واکسن در سنین بالاتر از عفونت‌های جدید جلوگیری می‌کند. در مواردی که تا سنین حتی ۴۵ سال، فردی رابطه نداشته یا شریک جنسی متعدد نداشته نیز می‌تواند این واکسن را دریافت کند؛ هر چند تاثیر هیچ واکسنی صد درصد نیست، اما بیش از ۹۰ درصد ایمنی‌زایی دارد.
آروندی عنوان کرد: با وجود اینکه واکسیناسیون صحیح همگانی بعضی از بیماری‌ها را ریشه‌کن کرده، اما گارداسیل نمی‌تواند صد درصد از سرطان دهانه رحم پیشگیری کند، زیرا عوامل دیگری نیز علاوه بر ویروس، در بروز این سرطان موثر هستند.
