از نفت به قهوه؛ کارزار شاهزاده محمد بن سلمان برای بازتعریف هویت سعودی
نویسنده لس‌آنجلس تایمز با اشاره به نام‌گذاری سال ۲۰۲۲ در عربستان سعودی به نام سال «قهوه سعودی»، تاکید می‌کند که پس از تغییر نام قهوه عربی به قهوه سعودی در عربستان، این کشور قصد دارد در طول یک دهه آینده، صدها میلیون دلار در صنعت ملی قهوه سرمایه‌گذاری کند.
در بخشی از این گزارش می‌خوانیم: «کارزار قهوه بخشی کوچک اما گویا از چشم‌انداز ۲۰۳۰ عربستان سعودی است. این کارزار به‌خوبی نشان‌دهنده برنامه‌های محمد بن سلمان، ولیعهد، برای تنوع بخشیدن به اقتصاد و توسعه فرهنگ عربستان سعودی است. او نه تنها در تلاش است وابستگی ریاض به نفت را کاهش دهد، بلکه مصمم است هویت سعودی را هم بازتعریف کند.»
نویسنده می‌افزاید: «یکی از اولین اقدام‌های محمد بن سلمان این بود که روز ملی عربستان را تعطیل رسمی اعلام کرد و با این کار بر اهمیت هویت ملی مردم کشورش تاکید کرد. او ده‌ها میلیارد دلار هم از طریق صندوق سرمایه‌گذاری عمومی این کشور برای توسعه و تبلیغ مکان‌های باستانی متعلق به دوران پیش از اسلام، از جمله العلا و دیریه، سرمایه‌گذاری کرده است.»
او افزودن دانه قهوه خولانی به فهرست میراث فرهنگی عربستان را از جمله اقدام‌های مهم دیگری می‌داند که به همت بن سلمان انجام گرفته است. به نوشته او، «این موضوع سهم عربستان سعودی در فهرست میراث فرهنگی ناملموس را به ۱۱ مورد رساند که نوعی رقص، شاهین و گونه‌های بومی گربه نیز از جمله آن‌ها محسوب می‌شوند. وزارت فرهنگ که به‌سرعت در حال گسترش فعالیت‌هایش در عربستان سعودی است، نیز اکنون برای ترویج سنت‌های عربستان سعودی در عرصه‌های موسیقی، فیلم، هنرهای تجسمی، موزه‌ها، تئاتر و صنعت مد بیش از ۱۰ کمیسیون دارد.
بنا بر این گزارش، این اولین بار نیست که یک پادشاه سعودی تلاش می‌کند هویت ملی را احیا کند. پیش از این در سال‌های ۱۹۹۱ و ۲۰۰۳ هم برخی مقام‌های ریاض تلاش کردند به جای تاکید بر تشکیلات مذهبی، میراثی مبتنی بر تاریخ عربستان سعودی را ترویج دهند. با این حال محمد بن سلمان نسبت به پیشینان خود استراتژی متفاوتی در پیش گرفت. این ممکن است از این واقعیت ناشی شود که او نیازهای نسل جوان عربستان سعودی را به‌خوبی شناخته بود؛ نباید فراموش کرد که دوسوم جمعیت ۳۶ میلیونی این کشور زیر ۳۵ سال سن دارند.
لس‌آنجلس تایمز در بخش دیگری از گزارش خود، به استقبال مردم عربستان از تغییرهای رخ‌داده در این کشور اشاره کرد و نوشت: «با وجود برخی از مخالفت‌ها، بسیاری از سعودی‌ها برای رقابت کشورشان با رقبایش در خلیج فارس نظیر قطر و امارات مشتاق‌اند. ایجاد موزه‌ها، جذب هنرمندان، ورزشکاران، برگزاری کنسرت‌های موسیقی و دیگر جاذبه‌هایی که برای جلب توجه جهانی و القای غرور ملی به کار گرفته می‌شوند، به مردم عربستان نشان می‌دهد که این «شیر خفته» سرانجام دارد بیدار می‌شود. رهبران سعودی امیدوارند تمرکز بر فرهنگ از نظر اقتصادی نتیجه مثبتی به همراه داشته باشد و سرمایه‌گذاری در فرهنگ به ایجاد ۱۰۰ هزار شغل و افزایش سه درصدی تولید ناخالص داخلی سالانه تا پایان دهه منجر شود. انتظار می‌رود بخش اعظم این درآمدها از بخش گردشگری و خرج کردن منابع مالی سعودی‌ها در داخل به جای سفر به خارج از کشور برای دریافت خدمات فرهنگی حاصل شود.»
نویسنده این مطلب در پایان، درباره سرمایه‌گذاری در صنعت قهوه در عربستان سعودی می‌نویسد: «این کار از طریق شرکت تازه‌تاسیس قهوه دولتی عربستان انجام می‌شود که شعارش این است: قهوه وطن دارد و داستانی برای گفتن.»
نوف قثامی، یکی از مدیران این شرکت، با تاکید بر این شعار می‌گوید که با دستور افزایش تولید سالانه به دو هزار و ۵۰۰ تن‌ــ بیش از هشت برابر میزان فعلی‌ــ تا سال ۲۰۳۰، قصد داریم مزارع خود در منطقه «کمربند قهوه» کشور را توسعه دهیم. این مناطق دارای ظرفیت عظیمی برای تولید قهوه‌اند؛ اما به آن‌ها درست توجه نشده است و کشاورزان تاکنون انگیزه کافی نداشته‌اند.
این شرکت همچنین در حال آموزش دادن به یک هزار شهروند سعودی در تمام جنبه‌های تولید قهوه، از کاشت و برداشت دانه تا تکنیک‌های آسیاب و دم کردن است و برای افتتاح ۲۵ کافه در سراسر جهان به منظور تبلیغ قهوه سعودی هم برنامه‌هایی دارد.
به گفته نوف قثامی، «اولین قدم این است که بتوانیم قهوه را در خانه بفروشیم. اکنون بسیاری از کافه‌ها دانه قهوه را از بازارهای بین‌المللی می‌خرند. ما می‌خواهیم به جای قهوه کلمبیایی یا اتیوپیایی به آن‌ها یک جایگزین ملی مناسب ارائه دهیم.»
