امیرعبداللهیان: آژانس رویکرد سیاسی خود را کنار بگذارد؛ به راه‌حل فنی بسیار نزدیکیم
حسین امیرعبداللهیان وزیر امور خارجه جمهوری اسلامی ایران پیش از ظهر امروز (سه‌شنبه) نهم اسفند ماه و به وقت محلی در بخش عالیرتبه نشست سالانه (۲۰۲۳) کنفرانس خلع سلاح شرکت کرد.
وی در این نشست به تبیین مواضع جمهوری اسلامی ایران درباره موضوعات خلع سلاحی و دیگر موضوعات پرداخت.
متن سخنرانی وزیر امور خارجه کشورمان در ادامه می‌آید:
در ابتدا ریاست شما بر کنفرانس خلع سلاح را تبریک می‌گویم و مفتخرم که به نمایندگی از طرف جمهوری اسلامی ایران در بخش عالیرتبه این کنفرانس سخنرانی می‌کنم.
خانم رئیس.
امروز اتخاذ اقداماتی برای خلع سلاح جهانی، ضرورتی اساسی به شمار می‌رود. بدون اتخاذ اقدمات مشخص در جهت حذف سلاح‌های کشتار جمعی، بویژه سلاح‌های هسته ای، تقویت صلح و امنیت جهانی و منطقه‌ای واقع بینانه نخواهد بود.
هشت دهه پس از به کارگیری سلاح‌های هسته‌ای علیرغم تمامی تلاش‌های بین المللی، هدف خلع سلاح هسته‌ای کامل کماکان دست نیافتنی است.
بر این اساس، جای تاسف است که درخواست جامعه جهانی برای خلع سلاح هسته‌ای و پایبندی کشور‌های هسته‌ای به تعهدات خلع سلاحی شان هنوز محقق نشده است. کشور‌های هسته‌ای علیرغم تعهد صریح حقوقی خود، در عمل به گسترش سلاح‌های هسته‌ای خویش ادامه داده‌اند. متاسفانه کشور‌های هسته‌ای به جای پایبندی به تعهدات خلع سلاحی خود و کاهش و حذف سلاح‌های هسته ای، با اتخاذ سیاست‌های تسلیحاتی در چارچوب دکترین‌ها و مفاهیم امنیتی و نظامی، به ساخت و تولید نسل‌های جدیدی از سلاح های‌هسته‌ای و مدرنیزه کردن زرادخانه هسته‌ای خود اقدام می‌کنند که موجب تضعیف ان‌پی‌تی و تهدید صلح و امنیت بین المللی شده‌اند.
خانم رئیس.
مساله این است که برخی کشور‌های هسته‌ای NPT را تنها برای کشور‌های غیرهسته‌ای الزام‌آور می‌دانند و خود را مصون از اجرای آن می‌بینند. با این حال شدت خطرات و تهدیدات ناشی از سلاح‌های هسته ای ایجاب می‌کند که خلع سلاح هسته‌ای بعنوان یکی از ستون‌های اصلی ان پی تی، بایستی اولویت اصلی جامعه بین المللی و فوری‌ترین کار پیش روی کنفرانس خلع سلاح باشد.
خانم رئیس.
ایران بعنوان قربانی سلاح‌های کشتار جمعی به همراه ملل صلح طلب قویا بر این باور است که تنها تضمین قطعی در برابر استفاده یا تهدید به استفاده از سلاح‌های هسته‌ای نابودی کامل و برگشت ناپذیر آنهاست و تا تحقق آن هدف کشور‌های غیرهسته‌ای حق دارند تا در برابر استفاده یا تهدید به استفاده از سلاح‌های هسته ای، تضمین‌های امنیتی دریافت کنند.
خانم رئیس.
در همین راستا، به منظور نیل به جهان عاری از سلاح‌های هسته‌ای، همچنین یک معاهده منع مواد شکاف‌پذیر قابل کاربرد در سلاح‌های هسته‌ای و دیگر ادوات انفجاری هسته‌ای می‌تواند مفید و ارزشمند باشد، در صورتیکه این معاهده: ذخایر تولید شده قبلی از پوشش دهد، بدون تبعیض درباره کشور‌های هسته‌ای با سازوکار راستی آزمایی اعمال گردد و مانع از فعالیت‌های صلح‌آمیز کشور‌های غیرهسته‌ای نشود.
خانم رئیس.
ایجاد منطقه عاری از سلاح‌های هسته‌ای، یک قدم اساسی برای خلع سلاح هسته‌ای و حفظ صلح و امنیت است. ابتکار خاورمیانه عاری از سلاح هسته‌ای که برای اولین بار از سوی ایران پیشنهاد گردید، سال هاست که رژیم صهیونیستی مانع از تحقق آن شده است. رژیم صهیونیستی با حمایت آمریکا به انباشت کردن انواع سلاح‌های کشتار جمعی ادامه می‌دهد بدون آنکه عضو هیچ سند بین المللی حقوقی الزام آور خلع سلاحی باشد و بدون اینکه مشمول هیچ سازوکار پاسخگویی، راستی آزمایی و پادمانی باشد.
این رژیم قانون گریز، از زمان تاسیس، تمامی جنایات اصلی بین المللی از جمله تجاوز علیه کلیه همسایگان اش، جنایات جنگی، جنایات علیه بشریت و اشغال سرزمین چندین کشور همسایه را مرتکب شده است. این رژیم تروریستی چندین دانشمند هسته‌ای بی گناه را ترور کرده و گاه و بی گاه تهدید می‌کند تا به تاسیسات هسته‌ای صلح آمیز کشورم که ذیل نظارت پادمانی آژانس است، حمله کند. چنانچه این رژیم مرتکب چنین تجاوز احمقانه‌ای گردد، بهای سنگین و غیرقابل تحملی را خواهد پرداخت.
خانم رئیس.
جمهوری اسلامی ایران خواستار آغاز مذاکرات در کنفرانس خلع سلاح پیرامون معاهده‌ای الزام آور برای جلوگیری از مسابقه تسلیحاتی در فضای ماوراء جو است. فضای ماوراء جو بایستی قلمرو صلح و همکاری برای توسعه و رفاه بشریت باشد.
استارلینک با کمک دولت آمریکا فعالیت‌های غیرقانونی خود را در قلمرو جمهوری اسلامی ایران شروع کرده است. ایران این حق را برای خود محفوظ می‌دارد تا نسبت به هرگونه تهدیدی که در خصوص حاکمیت و تمامیت ارضی خود احساس نماید، اقدام کند.
خانم رئیس.
برنامه هسته‌ای جمهوری اسلامی ایران کاملا صلح‌آمیز است و صلح آمیز باقی خواهد ماند. جمهوری اسلامی ایران مصمم است، همانطور که تاکنون نیز نشان داده است، به طور کامل به تعهدات خود تحت موافقتنامه پادمان جامع خود پایبند باشد. ایران نسبت به احتمال هرگونه تحرک منفی در چارچوب نشست ماه مارس شورای حکام آژانس بین‌المللی انرژی اتمی هشدار می‌دهد و این حق را برای خود محفوظ می‌داند تا پاسخ متقابل نسبت به آن انجام دهد. ما در روز‌های اخیر شاهد دو مرحله سفر هیات فنی آژانس به ایران بوده ایم و از مدیرکل آژانس بین المللی انرژی اتمی نیز برای سفر در روز‌های آینده دعوت کرده ایم.
چنانچه آژانس رویکرد سیاسی خود را کنار بگذارد، به راه حل فنی بسیار نزدیک هستیم.
وضعیت فعلی برجام نتیجه سوء محاسبه و اشتباه سیاست آمریکاست. تجارب گذشته به ما آموخت که دور جدید مذاکرات را با دقت و حساسیت بیشتری پیش بریم. مسائل محدود باقی مانده را می‌توان به آسانی مورد بررسی قرار داد. با اراده و حسن نیت طرف‌ها، بدون هر گونه پیش شرط و در چهارچوب گفتگو‌هایی که انجام شده است، قابل حل بوده و گام نهایی از سوی اعضاء می‌تواند برداشته شود. آمریکا باید اراده و قدرت تصمیم گیری برای جمع بندی مذاکرات طولانی انجام شده داشته باشد. ما برای تداوم کار تا رسیدن به جمع بندی توافق آماده هستیم.
خانم رئیس.
مایلم از این فرصت برای تاکید مجدد بر مواضع خود درباره بحران اوکراین استفاده کنم. بعنوان قربانی جنگ، تهدید و تحریم‌های یکجانبه، موضع اصولی ما احترام به منشور ملل متحد، حقوق بین الملل، از جمله عدم استفاده از زور یا تهدید به استفاده از زور، تمامیت ارضی و برابری حاکمیت هاست. ایران جنگ و تحریم‌های یکجانبه را محکوم می‌کند و ترجیح قطعی ما گفتگو و دیپلماسی برای حل و فصل اختلافات میان دولت هاست. ایران بویژه ذهنیت سیطره طلبانه جنگ سرد و یکجانبه گرایی را محکوم می‌کند.
ایران تاسف عمیق خود از تداوم جنگ ابراز می‌دارد و بر موضع بی طرفی خود تاکید می‌کند. اکنون زمان دیپلماسی واقعی برای پایان دادن به درگیری و تمامی اقدامات یکجانبه بجای جنگ طلبی و بر آتش جنگ دمیدن و متهم کردن دیگران به دلایل واهی است.
نمایندگان محترم.
در پایان مایلم تاکید کنم سازمان ملل، سازوکار‌های خلع سلاحی، چندجانبه گرایی و دیپلماسی باید در هسته اصلی تلاش‌های مشترک مان باشند.
به منظور جلوگیری از وخامت بیشتر وضعیت حاکم بر ساختار خلع سلاحی بین المللی، جامعه بین المللی شدیدا نیازمند یک گفتگوی سازنده است. کنفرانس خلع سلاح، به دلیل ماهیت منحصر به فرد خود به عنوان تنها نهاد مذاکراتی خلع سلاحی چندجانبه، می‌تواند بطور موثر به صلح و امنیت بین المللی، کمک کند.
خانم رئیس متشکرم.
