کواکبیان: غفلت از نام امام در سرود سلام فرمانده تبعات زیادی دارد
همزمان با نیمه شعبان امسال، سرود سلام فرمانده ۲ توسط صداوسیما منتشر شد. این سرود که کلیپ آن در مسجد جمکران ضبط شده، با حضور هزاران تن از دختران و پسران خردسال ضبط شده و شعر آن در خصوص مفهوم انتظار است.
عدم ذکر نام امام در این سرود که علی رغم نام بردن از شخصیت‌های متعدد مذهبی و ملی رخ می‌دهد، نکته بحث برانگیز این سرود است؛ امری که در سلام فرمانده ۱ نیز رخ داد و علی رغم انتقادات متعدد، در سلام فرمانده ۲ هم تکرار شد.
در همین خصوص با دکتر مصطفی کواکبیان استاد دانشگاه و دبیرکل حزب مردمسالاری گفت و گویی را انجام داده ایم که مشروح آن در پی می‌آید:
سرود «سلام فرمانده ۲» که این روز‌ها شاهد پخش آن هستیم در حالی ساخته شده که مثل سلام فرمانده قبلی خالی از نام حضرت امام خمینی (س) است. با توجه به این اتفاق و اینکه امام راحل به عنوان بزرگترین شخصیت زمینه‌ساز ظهور حضرت مهدی (عج) و معرّف آن حضرت در جهان است؛ ارزیابی محتوایی حضرتعالی از این سرود چیست؟
من هم این را در فضای دیدم و شنیدیم. متأسفانه هزینه‌های بسیار گزافی برای تهیه سرود سلام فرمانده ۲ شده است و به گفته خودشان حدود ده هزار نفر از نوجوانان دهه هشتادی را به صف کردند تا سرود را اجرا کنند. خیلی بهتر می‌شد که کار و هزینه‌ها مثمر ثمر باشد. من در این زمینه می‌خواهم چند نکته را یادآوری کنم، امیدوارم مورد توجه تهیه‌کنندگان امثال این سرود واقع شود و در جهت اصلاح آن گام‌هایی بردارند.
نکته اول اینکه، باید توجه داشته باشیم که رهبر معظم انقلاب بار‌ها تأکید کردند که «این انقلاب بی نام خمینی در هیچ جای جهان شناخته شده نیست». معنا ندارد که ما درباره وجود مقدس امام زمان (عج) بحث کنیم و ملتی زمینه را برای ظهور آخرین ذخیره الهی، منجی عالم بشریت و فریادرس محرومان و مظلومان جهان فراهم کنند، اما نامی از بنیانگذار نظام جمهوری اسلامی برده نشود، در حالی که همه تلاش ایشان این بود تا زمینه‌ای برای فرج آقا امام زمان (عج) ایجاد کند. این یکی از اشکالات اساسی سرود سلام فرمانده ۲ است.
نکته دوم: تهیه‌کنندگان سرود به امثال حاج قاسم و حاج همت، پرداخته‌اند و از آنان به عنوان سربازان امام زمان (عج) نام بردند، اما در کنار این‌ها نام‌هایی مطرح می‌کنند که شاید خیلی ضرورت نداشته که در چنین سرودی آورده شود. اگر از بزرگانی مثل مرحوم میرزا کوچک خان و شیخ احمد کافی در جای دیگر یاد شود، اشکال ندارد؛ اما اگر در چنین سرودی آورده شود، گویا در انقلاب فقط چنین شخصیت‌هایی تأثیرگذار بودند!
اینجا به نکته سوم اشاره می‌کنم که واقعاً انسان دل‌گیر می‌شود که در سرود از شخصیت‌های بزرگی مثل شهید مطهری، شهید بهشتی و امثال این عزیزان هیچ نامی ذکر نمی‌شود. در حالی که تلاش آن‌ها برای برپایی انقلابی بوده است و زمینه ساز ظهور آقا امام زمان (عج) بوده‌اند. نمی‌توان گفت که تعمدی در کار بوده، اما احساس این است که غفلت جدّی درباره این سرود وجود دارد و متأسفانه می‌توانست خیلی بهتر و قوی‌تر باشد.
نکته مهم‌تر اینکه، استنباط من این است که این سرود به نوعی طرز تفکر انجمن حجتیه را پیگیری می‌کند. من نمی‌دانم که واقعاً تهیه‌کنندگان سرود چه کسانی هستند و آیا در انجمن حجتیه سوابق و نقشی دارند یا نه، اما این بحث مطرح است که ما از قبل از پیروزی انقلاب گرفتار این تفکر بودیم. در نیمه شعبان ۱۳۵۷ در اوج مبارزات مردمی، شهدایی که در قم، تبریز و یزد داشتیم، مردم مبارزه می‌کردند و امام فرموده بودند که نیمه شعبان چراغانی نداریم و نباید جشنی برگزار شود، اما اعضای انجمن حجتیه آن سال بیشتر می‌خواستند چراغانی کنند و نظر امام را نادیده بگیرند.
این‌ها چندان اعتقادی به مبارزه با رژیم ستمشاهی نداشتند. تفکر انجمن حجتیه تفکر قطعاً خطرناکی می‌تواند باشد و در جای جای کشور ممکن است نفوذ کند. اعتقاد انجمن حجتیه این بود که قبل از انقلاب ما نباید مبارزه کنیم، چون تشکیل هر گونه حکومتی قبل از حکومت آقا امام زمان (عج) جنبه طاغوتی دارد، آن‌ها این فکر را ترویج می‌کردند که چرا مبارزه کنیم؟ اعضای انجمن حجتیه این بحث را هم داشنتد که ما باید صبر کنیم تا خود امام زمان (عج) تشریف بیاورند و همه امور را درست کنند، اما ما معتقد بودیم که قطعاً آقا امام زمان (عج) سر سوزنی به ظلم و ستم راضی نیستند و بر این باور بودیم که ما باید زمینه را برای ظهور ایشان فراهم کنیم و در جهت تسریع در فرج امام زمان (عج) وظیفه داریم کار‌هایی انجام دهیم.
این طیف درست مقابل امام خمینی (س) بود و متأسفانه در سرود سلام فرمانده دوم، نه از روی تعمد که -ان شاءالله عمدی نبوده-، ولی توجه ندارند که هیچ نامی از امام در سرود نیاورده‌اند. امام معتقد بود که ما باید حرکتی در سطح مستضعفین جهان انجام داده، ملت‌های دنیا را آماده کنیم تا بتوانند با از بین بردن ظلم و استکبار جهانی زمینه‌ساز فرج آقا امام زمان (عج) باشند.
پیشنهاد شما برای برطرف کردن این مشکل چیست؟
پیشنهادم این است که اگر غفلتی بوده باید حتماً برخورد شود و به نظر می‌رسد که یاران امام و مخصوصاً موسسه تنظیم و نشر امام خمینی (س) باید واکنش مناسبی داشته باشند. این‌ها اگر نامی از رهبری می‌آورند فکر می‌کنم برای کار‌های دیگری که می‌خواهند انجام دهند پوششی است، و الّا خود رهبری همواره تأکید می‌کردند که «این انقلاب بدون نام خمینی در هیچ جای جهان شناخته شده نیست»؛ و تأکید اصلی ایشان همیشه بر این بوده است که ما باید تداوم‌بخش حرکت امام خمینی (ره) باشیم. به خصوص در شرایطی که این روز‌ها به دلیل نارضایتی‌هایی که در سطح جامعه وجود دارد و مشکلاتی که دولت‌ها در این اواخر برای مباحث اقتصادی مردم ایجاد کرده‌اند، عده‌ای ادعا می‌کنند که نظام را امام خمینی (ره) بنیانگذاری کرده، پس امام را باید زیر سوال ببریم؟! این‌ها غافل هستند که تحلیل‌ها درباره امام خمینی (ره) باید در فضای زمانی و شرائطی که اتفاق افتاده، باشد.
اینکه امروزه قیافه روشنفکری بگیریم و بگوییم که امام خمینی (ره) در فلان مورد اشتباه کرده است و... بله! الان تحلیل کردن راحت است، اما بنده به عنوان کسی که سال‌ها اندیشه و آثار امام را در دانشگاه علامه طباطبایی تدریس می‌کنم و توفیق داشتم چندین کتاب درباره دیدگاه‌های ایشان به چاپ برسانم، معتقدم که هنوز باید باور کنیم که با طرز فکر امام خمینی (س) است که می‌توانیم اسلام نابی که پیرایه‌های خرافه و پوچ‌گرایی نداشته باشد را ترویج و تبلیغ کنیم. همچنین این اسلام ناب را امام به عنوان بزرگترین دستاورد فکری خود در جهت تقویت جمهوریت و اسلامیت نظام برای ما به میراث گذاشتند.
آقای دکتر، آیا فکر نمی‌کنید برای ساختن چنین سرود پرهزینه‌ای که می‌خواهند جنبه ملی و حتی فراملی به آن بدهند، نیازمند تشکیل یک شورا با حضور سران نهاد‌ها و سازمان‌ها و وزارتخانه‌ها هستیم تا طرف مقابل خود را بشناسیم و بدانیم که چه کسی را باید نقد کنیم؟
اتفاقاً من معتقدم اگر بخواهیم نسل جوان با امام زمان (عج) آشنا شود، دقت‌های بیشتری را باید داشته باشیم؛ لذا نباید به سرود جنبه دولتی و حکومتی دهیم، به دلیل اینکه جنبه‌ای فراتر از مباحث حکومتی و دولتی دارد. در این حالت است که با دقت بیشتر در کار‌های هنری و آثاری که در سطح جهان منتشر می‌شود، می‌توانیم رضایت آقا امام زمان (عج) را به نحو مطلوب‌تر به دست بیاوریم.
پیشنهاد شما را قبول دارم، اما عرض مشخص من این است که به جنبه حکومتی برای این کار‌ها نباید فکر کرد. چون بحثی فرا ملتی، فرا دولتی است و مربوط به قطب عالم امکان و کسی است که معتقدیم، خدا در قرآن می‌فرماید ما اراده فرمودیم که حتماً مستضعفین را وارثان زمین قرار دهیم. پس باید جهانی و فراتر از حکومت و دولت فکر کنیم و توجه داشته باشیم که مبانی عقیدتی را منتشر می‌کنیم.
دولت‌ها می‌آیند و می‌روند و دست‌اندرکاران امروز ممکن است چند صباح دیگر نباشد، اما امام زمان (عج) باید از ما راضی باشد و زمینه‌ساز ظهورش باشیم و دعا کنیم هر چه زودتر خداوند در فرج ایشان تعجیل فرماید و سرود اصلی را در رکاب ایشان بخوانیم.
تبعات منفی کار‌های غیرکارشناسی این چنینی که متوجه نظام و مسائل عقیدتی مردم در دراز مدت و کوتاه مدت، می‌شود چه مسائلی است؟
هنوز ما این گونه اقدامات را ندیدیم. یک عده مبانی تفکرات امام خمینی (ره) را زیر سوال می برند، و اگر خودمان اندیشه‌های تابناک امام را نادیده بگیریم، اوضاع بدتر می‌شود. به نظر من بزرگترین تبعات این کار‌ها این است که ده هزار نفر از نسل جدید و دهه هشتادی‌ها را که جمع می‌کنیم و نام شیخ احمد کافی را می‌بریم، آنان فکر می‌کنند که امثال شیخ احمد کافی‌ها در راستای امام زمان (عج) کار می‌کردند؛ ولی بزرگترین شخصیت زمینه‌ساز حکومت امام زمان (عج) را فراموش می‌کنند. به نظرم این غفلت تبعات زیادی دارد و اگر کسانی خدای نکرده تعمدی در این کار داشتند، برای آن‌ها طلب مغفرت و استغفار دارم و به خودم می‌گویم ان شاءالله عمدی در کار نبوده است.
