مرکز آمار ایران بهتازگی اقدام به انتشار گزارش شاخصهای عدالت اجتماعی ایران کرده است. این گزارش دربرگیرنده وضعیت عدالت اجتماعی در ایران تا پایان سال ۱۴۰۰ است. مرکز آمار ایران در این مطلب به بررسی هشت حوزه اقتصادی، اجتماعی، فرهنگی، آموزشی، سلامت، زیرساختی، جنسیتی و بین نسلی پرداخته است.
در بخشی از گزارش عدالت اجتماعی، شاخص فلاکت مورد بررسی و ارزیابی قرار گرفته است. این شاخص که در تعریفی ساده از حاصلجمع نرخ بیکاری و نرخ تورم به دست میآید، در یکی از جداول گزارش مرکز آمار ایران بهرغم تاکید بر بیکاری تکرقمی و تلاش برای مهار تورم از سوی دولتمردان، افزایش قابل توجهی را تنها در پنج سال نشان میدهد. شاخص فلاکت از ۱۹.۳ در سال ۱۳۹۵ به ۴۹.۴ درصد در سال ۱۴۰۰ رسیده است؛ این یعنی افزایش حدود ۱۵۵ درصدی! در حال حاضر آمارها از نرخ بیکاری حدود هشت درصد و تورم بالای ۴۰ درصد خبر میدهند.
شاخص فلاکت چیست؟
تحقیقات انجام شده نشان میدهد که شاخص فلاکت اولین بار در دهه ۷۰ میلادی توسط «آرتور اکان» مطرح شد. با بررسی شاخص فلاکت میتوان به نگاهی جامع نسبت به وضعیت اقتصاد دست یافت، چرا که این شاخص از محاسبه همزمان نرخ بیکاری بهعنوان یک شاخص اجتماعی-اقتصادی و نرخ تورم بهعنوان یک شاخص اصلی در اقتصاد حاصل میشود.
اقتصاددانان بر این باورند که شاخص فلاکت نشانگر میزان سختی است که به افراد در یک جامعه تحمیل میشود. همچنین به گفته کارشناسان، ارزش مجموع دو شاخص بیکاری و تورم که هر دو کاهنده رفاه افراد در یک اقتصاد به حساب میآیند، میتواند میزان شاخص فلاکت را نشان دهد، اما در ادامه عدهای مقدار نرخ بهره بانکی را هم در محاسبه این شاخص لحاظ میکنند.
بررسیها حکایت از این مطلب دارد که هرچقدر شاخص فلاکت عدد بزرگتری را به نمایش بگذارد، یعنی افراد جامعه سختی بیشتری را تحمل میکنند.
اگر اقتصادی سالم باشد، شاخص فلاکت باید بین ۶ تا ۷ درصد باشد و البته نرخ ایدهآل رشد هم بین ۲ تا ۳ درصد است.
اثرگذاری شاخصهای اقتصادی بر یکدیگر
ناگفته نماند که شاخص فلاکت از تمام شاخصهایی که در محاسبه آن دخالت دارند، یعنی نرخ بهره، نرخ بیکاری و نرخ تورم تاثیر گرفته و در عین حال روی آنها تاثیر میگذارد.