آژانس بینالمللی انرژی اتمی میگوید در حال تلاش فعالانه برای راستیآزمایی گزارشها است. پس از این که بازرسان این آژانس در اوایل هفته جاری از محل نگهداری این سنگهای معدن اورانیوم بازدید کردند، نسبت به مفقود شدن محموله دو و نیم تنی هشدار دادند.
محل کشف این محموله جزء مناطق تحت کنترل دولت لیبی نیست.
اورانیوم یک عنصر طبیعی است که پس از پالایش و غنیسازی میتواند کاربردهای مرتبط با انرژی هستهای داشته باشد. کارشناسان میگویند که محموله کشف شده اگرچه در حالت کنونی نمیتواند برای ساخت سلاح هستهای مستقیما قابل استفاده قرار گیرد، اما قابلیت استفاده به عنوان ماده خام برای استفاده در برنامه تسلیحات اتمی را دارد.
لیبی در سال ۲۰۰۳ و تحت حاکمیت معمر قذافی برنامه سلاحهای هستهای، بیولوژیکی و شیمیای خود را علنا کنار گذاشت. با این حال از زمان سرنگونی حکومت سرهنگ قذافی، این کشور بین دو جناح سیاسی و نظامی تقسیم شده است. یکی دولت موقتی که توسط جامعه بینالمللی به رسمیت شناخته شده و در تریپلی، پایتخت این کشور مستقر است و دیگری در شرق این کشور. منطقه کشف محموله اورانیوم تحت کنترل هیچیک از این دو جناح نیست.
ارتش خودخوانده ملی لیبی که حامی قدرت نظامی سیاسی مستقر در شرق این کشور است بیانیه روز پنجشنبه مبنی بر کشف این محموله را صادر کرد. این ارتش ائتلافی از واحدهای نظامی متشکل از جنگجوهای محلی، قبیلهای و سلفی به سرکردگی خلیفه حفتر است. آقای حفتردر کودتای سال ۱۹۶۹ که منجر به قدرت رسیدن معمر قذافی شد همپیمان وی بود.
ارتش ملی لیبی میگوید بشکههای حاوی سنگهای معدنی اورانیوم پنج کیلومتر دورتر از محل نگهداری آنها پیدا شدهاند. آژانس بینالمللی انرژی اتمی دسترسی به مکان نگهداری این بشکهها را دشوار عنوان کرده است. بازرسان این آژانس سال گذشته قصد داشتند از این مکان بازدید کنند، اما سفرشان بهخاطر درگیری شدید میان گروههای نظامی لیبیایی به تعویق افتاد.
از زمان سرنگونی حکومت معمر قذافی، بسیاری از کشورها و گروهها اقداماتی را با قصد نفوذ در لیبی انجام دادهاند. از جمله آنها میتوان به گروه واگنر روسیه اشاره کرد که از نیروهای ارتش ملی لیبی پشتیبانی میکند.
سطح هرج و مرج در این کشور نفتخیز بسیار بالاست و پیشتر از آن با عنوان بازار اسلحه یاد شده است.
سازمان ملل متحد در سال ۲۰۱۳ طی گزارشی اعلام کرد که تسلیحات قاچاق شده از لیبی در درگیریهای سایر بخشهای آفریقا و همچنین خاورمیانه به کار گرفته میشوند.
اسکات روکر از موسسه ابتکار تهدید هستهای (Nuclear Threat Initiative) میگوید که اورانیوم مفقود شده در واقع به شکل خاک معدنی اورانیوم معروف به «کیک زرد» است و هیچ تشعشع رادیواکتیوی ندارد. این اورانیوم تنها میتواند به عنوان ماده اولیه برای یک برنامه تسلیحات هستهای و یا موارد دیگر استفاده شود و معمولا کشورهای آن را در بازار آزاد معامله میکنند.
آقای روکر افزود: «ممکن است این محموله توسط شخص یا گروهی سرقت شده باشد. سناریوهای بسیاری در این رابطه مطرح است.»