نگاه ویژه مجلس به بودجه نهاد‌های خاص
بررسی جداول قانون بودجه ۱۴۰۲ نشان می‌دهد با وجود آنکه منابع عمومی کشور فقط ۵ درصد از سوی مجلس بیشتر شده، اما تغییرات زیادی در ردیف‌های مختلف صورت گرفته است. با بررسی برخی ردیف‌ها مشخص می‌شود مجلس بودجه برخی نهاد‌های خاص را به‌طور میانگین ۴۰ درصد افزایش داده است.
این در حالی‌ست که بودجه این نهاد‌ها از سوی دولت نیز در لایحه افزایش یافته بود. به‌طور مثال با وجود آنکه دولت، بودجه ستاد امر به معروف و نهی از منکر را در لایحه ۳۶ درصد افزایش داده بود، اما مجلس نیز بودجه این ستاد را ۶۶ درصد بیشتر کرد و در مجموع رشد بودجه ستاد امر به معروف و نهی از منکر نسبت به سال قبل به ۱۲۵ درصد رشد رسیده است.
مجلس همچنین بودجه خود را نسبت به لایحه دولت ۳۷ درصد بالا برد و بودجه دبیرخانه مجلس خبرگان رهبری را ۸۳ درصد افزایش داد. هر سال مجلس در ردیف‌های بودجه تغییرات زیادی ایجاد می‌کند. در برخی بخش‌ها تعهدات بیشتری برای دولت به‌وجود می‌آورد و در مقابل برخی تکالیفی که دولت برای خود تعریف کرده بود را لازم ندانسته و حذف می‌کند. در تغییراتی که هر سال در بودجه توسط مجلس ایجاد می‌شود؛ افزایش ارقام بودجه نهاد‌های مذهبی بیش از بخش‌های دیگر به چشم می‌خورد.
مؤسسه آموزشی و پژوهشی امام خمینی (ره)؛ رکورد ۴۱۵ درصدی
مؤسسه آموزشی و پژوهشی امام‌خمینی (ره)، در سال ۱۳۷۴ با هدف تحصیل دانشجویان و طلبه‌های شیعه توسط مرحوم آیت‌الله محمدتقی مصباح‌یزدی بنیانگذاری شد و اکنون شیخ محمود رجبی آن را اداره می‌کند. بودجه این مجموعه با رشد ۴۱۵درصدی نسبت به سال گذشته که ۵۲میلیارد تومان دریافت می‌کرد، رکورد جالبی را کسب کرده است. دولت برای امسال بودجه ۱۳۷ میلیارد تومانی در نظر گرفته بود، اما مجلس آن را به ۲۶۸ میلیارد تومان افزایش داد.
شورای عالی انقلاب فرهنگی؛ افزایش ۶۰ درصدی بودجه
دبیرخانه شورای عالی انقلاب فرهنگی در سال ۱۳۶۳ در دولت میرحسین موسوی ایجاد شد، اما پیشینه آن به سال ۱۳۵۹ و تعطیلی دانشگاه‌ها برمی‌گردد. وظایف شورای عالی انقلاب فرهنگی در سه حوزه سیاستگذاری، تدوین ضوابط و نظارت تقسیم‌بندی است. ریاست این شورا برعهده رئیس‌جمهور است و دبیر آن از دی‌ماه سال گذشته عبدالحسین خسروپناه است. دولت برای بودجه امسال این شورا رقم ۴۲۰ میلیارد تومان را در نظر گرفته بود که مجلس آن را با ۲۴ درصد افزایش به ۵۲۰ میلیارد تومان رساند و در مجموع نسبت به سال قبل ۶۰ درصد افزایش بودجه خواهد داشت.
بنیاد سعدی؛ رشد ۱۴۵ درصدی بودجه
«اساسنامه بنیاد سعدی» آبان ۱۳۸۹ در شورای عالی انقلاب فرهنگی تصویب شده است. از وظایف این بنیاد «مدیریت، سیاستگذاری، هماهنگی، هدایت، حمایت و نظارت بر فعالیت‌های جمهوری اسلامی ایران در زمینه‌های مرتبط با گسترش زبان و ادبیات فارسی در خارج از کشور» و «گسترش خط، زبان و ادبیات فارسی در میان ایرانیان مقیم خارج از کشور» است.
ریاست عالیه بنیاد سعدی، رئیس‌جمهور است و از مهر سال ۹۱ با حکم محمود احمدی‌نژاد، غلامعلی حدّادعادل ریاست بنیاد را برعهده دارد. این بنیاد سال گذشته ۲۲ میلیارد تومان بودجه داشت. برای سال جاری مجلس علاوه بر افزایشی که دولت پیش‌بینی کرده بود ۶۴ درصد دیگر بودجه این بنیاد را بالا برد و ۵۴ میلیارد تومان بودجه برای آن به تصویب رسید.
فرهنگستان زبان و ادب فارسی؛ رشد ۸۰ درصدی
فرهنگستان زبان ایران در سال ۱۳۱۴ افتتاح شده است، اما پس از انقلاب، شورای عالی انقلاب فرهنگی به جای آن اساسنامهٔ فرهنگستان زبان و ادب فارسی را در سال ۱۳۶۸ تصویب کرد. از اهداف فرهنگستان می‌توان به «حفظ قوّت و اصالت زبان فارسی به‌عنوان یکی از ارکان هویت ملّی ایران و زبان دوم عالم اسلام و حامل معارف و فرهنگ اسلامی» و «رواج زبان و ادب‌فارسی و گسترش حوزه و قلمرو آن در داخل و خارج کشور» اشاره کرد.
رئیس‌جمهور رئیس عالی فرهنگستان زبان و ادب‌فارسی است و از سال ۱۳۸۷ غلامعلی حدادعادل ریاست آن را برعهده دارد. رقم مورد نظر دولت برای فرهنگستان ۶۱ میلیارد تومان بود، اما مجلس ۸۱ میلیارد تومان برای آن‌ها در نظر گرفت. بودجه این نهاد سال گذشته ۴۵ میلیارد تومان بود که نشان از رشد ۸۰ درصدی آن دارد. مجلس به‌تن‌هایی بودجه فرهنگستان را ۳۳ درصد بالا برد.
ستاد اقامه نماز؛ بودجه ۵۱ میلیاردی
ستاد اقامه نماز که در سال ۱۳۶۹ تاسیس شده، موسسه‌ای غیردولتی است که از دولت بودجه می‌گیرد و به‌صورت هیئت امنایی متشکل از شخصیت‌های فرهنگی در سال اداره می‌شود و در مراکز استان‌های ایران و ۳۲۰ شهرستان، وظیفه ترویج و توسعه نماز را برعهده دارد و در تمامی ادارات و نهاد‌های کشور دارای دفتر است.
ریاست آن از ابتدای تاسیس تاکنون بر عهده حجت‌الاسلام محسن قرائتی بوده است. این ستاد سال گذشته ۲۹میلیارد تومان بودجه داشت که مجلس پیشنهاد ۳۶ میلیارد تومانی دولت را برای سال جدید به ۵۱ میلیارد تومان افزایش داد. اکنون بودجه این ستاد ۷۶ درصد نسبت به پارسال رشد کرده است.
مرکز تحقیقات کامپیوتری علوم اسلامی؛ رشد ۱۳۱ درصدی بودجه
مرکز تحقیقات کامپیوتری علوم اسلامی در سال ۱۳۶۸ تأسیس شده و هدف آن بنا به سایت این مرکز، اشاعه فرهنگ غنی اسلام، تسهیل دستیابی به منابع و متون اصیل دینی و نیز سرعت بخشیدن به امر کاوش و پژوهش در حوزه علوم اسلامی با بهره‌گیری از فناوری اطلاعات و به‌کارگیری امکانات رایانه‌ای برای ارائه معارف حقّه اهل بیت علیهم‌السلام به جهانیان در شکل و قالب جدید است. رئیس هیئت امنای مرکز آیت‌الله صادق آملی‌لاریجانی است و ریاست آن را حجت‌الاسلام محمدحسین بهرامی برعهده دارد. بودجه این مرکز نسبت به سال گذشته ۱۳۱ درصد رشد داشته و از ۳۸ میلیارد تومان به ۸۸میلیارد تومان رسیده است.
مؤسسه دائرة‌المعارف فقه اسلامی بر مذهب اهل بیت (ع)؛ افزایش بودجه ۱۰ میلیاردی
مؤسسه‌ای پژوهشی و آموزشی در زمینه فقه، اصول فقه و کلام است که در شهر قم قرار دارد و در سال ۱۳۶۹ زیر نظر مرحوم آیت‌الله محمود هاشمی‌شاهرودی تاسیس شد. هدف این مؤسسه، تدوین دایرة‌المعارف فقه اسلامی و تحقیق و انتشار کتب مرتبط با شیعه است و در حال حاضر حسن نظری‌شاهرودی، ریاست آن را برعهده دارد. بودجه سال گذشته این نهاد ۷ میلیارد تومان بود که مجلس ۸۹ درصد بودجه آن را افزایش داد و در مجموع با رشدی که دولت در نظر گرفته بود، ۱۴۲ درصد افزایش بودجه داشته و به رقم ۱۷ میلیارد تومان رسیده است.
مرکز الگوی اسلامی- ایرانی پیشرفت؛ کمترین افزایش بودجه
مرکز الگوی اسلامی- ایرانی پیشرفت در خرداد سال ۱۳۹۰ با حکم مقام معظم رهبری تشکیل شد و ایشان صادق واعظ زاده را به‌عنوان رئیس آن مصوب کردند. از اهداف این مرکز می‌توان به «طراحی و تدوین پیش‌نویس الگوی اسلامی ایرانی پیشرفت به‌عنوان سند بالادستی حاکم بر چشم‌اندازها، سیاست‌های کلی و برنامه‌های توسعه مبتنی بر مبانی اصیل اسلامی و منطبق بر مقتضیات و ویژگی‌های فرهنگی، اقلیمی و طبیعی ایران» اشاره کرد. مجلس همان رقم پیشنهادی دولت یعنی ۲۳ میلیارد تومان را تصویب کرد. بودجه این نهاد نسبت به سال گذشته ۹ درصد افزایش پیدا کرده است.
ستاد امر به معروف و نهی از منکر؛ کمک ۶۶ درصدی مجلس و افزایش ۱۲۵ درصدی
ستاد امر به معروف و نهی از منکر نهادی است جهت ترویج امر به معروف و نهی از منکر و به امورات سیاستگذاری و انجام فعالیت‌های ترویجی، نظارتی و حمایتی و همچنین هماهنگی‌های ستادی و بین‌دستگاهی می‌پردازد. این نهاد به‌عنوان ستاد احیاء امر به معروف و نهی از منکر از سال ۱۳۷۲ تأسیس شد و با تصویب قانون حمایت از آمران به معروف و ناهیان از منکر و دستورالعمل اجرایی آن در سال ۱۳۹۴ با تغییر نام و با عنوان ستاد امر به معروف و نهی از منکر در سه سطح مرکز، استان و شهرستان فعالیت دارد.
بنا به قانون حمایت از آمران به معروف و ناهیان از منکر، یکی از ائمه‌جمعه موقت شهر تهران به انتخاب شورای سیاستگذاری ائمه جمعه ریاست این ستاد را بر عهده دارد که اکنون حجت‌الاسلام کاظم صدیقی رئیس این ستاد است. دولت بودجه ۷۶ میلیارد تومانی برای آن‌ها در نظر گرفته بود، اما مجلس با رشد ۶۶ درصدی آن رقم بودجه را به ۱۲۶میلیارد تومان رساند که در مجموع نسبت به سال قبل ۱۲۵ درصد افزایش نشان می‌دهد.
جامعة‌المصطفی العالمیه؛ بودجه هزار میلیاردی
جامعه المصطفی العالمیه در سال ۱۳۸۷ از ادغام دو مجموعهٔ «سازمان مدارس و حوزه‌های علمیه خارج از کشور» و «مرکز جهانی علوم اسلامی» تشکیل شده است. این ارگان در قم است و در ۶۰ کشور جهان که جامعه مسلمان دارند، شعبه دارد. از آبان ۱۳۹۷ علی عباسی به ریاست جامعة‌المصطفی العالمیه منصوب شده است. دولت برای این مرکز بودجه ۸۹۰ میلیارد تومان در نظر گرفته بود، اما مجلس ۱۴ درصد این رقم را افزایش داد و آن را به ۱۰۱۲ میلیارد تومان رساند.
دفتر تبلیغات اسلامی حوزه علمیه قم؛ رشد ۸۳ درصدی
دفتر تبلیغات اسلامی حوزه علمیه قم یک نهاد علمی فرهنگی-پژوهشی در حوزه علمیه قم است و احمد واعظی ریاست این دفتر را بر عهده دارد. این دفتر به‌صورت هیئت امنایی اداره می‌شود و اعضای آن توسط مقام معظم رهبری انتخاب می‌شوند. سال گذشته ۲۲۶ میلیارد تومان بودجه داشت، دولت برای سال جدید رقم ۳۴۹ میلیارد تومان را در نظر گرفته بود، اما مجلس بودجه را ۸۳ درصد نسبت به سال قبل از آن افزایش داد و به ۴۱۴ میلیارد تومان رساند.
شورای عالی حوزه‌های علمیه؛ ۵/۴ هزار میلیارد تومان بودجه
شورای عالی حوزه‌های علمیه عهده‌دار سیاستگذاری و برنامه‌ریزی کلان در بخش‌های مختلف آموزشی، اخلاقی، تبلیغی، اجتماعی و معیشتی حوزه علمیه قم و سایر حوزه‌هایی که از امکانات و خدمات حوزه علمیه قم استفاده می‌کنند، است. احمد خاتمی، جواد مروی، علیرضا اعرافی و هاشم حسینی‌بوشهری از اعضای این شورا هستند. بودجه پیشنهادی دولت رقم ۲۹۶۱ میلیارد تومان بود، اما مجلس آن را با رشد ۵۴ درصدی به ۴۵۶۱ میلیارد تومان رساند.
مرکز خدمات حوزه‌های علمیه؛ رشد ۱۲۷ درصدی
مرکز خدمات حوزه‌های علمیه در سال ۱۳۷۰ برای تأمین رفاه طلاب در بخش‌های مسکن، بیمه، وام قرض‌الحسنه و... ایجاد شد و اکنون حسن ربانی ریاست آن را برعهده دارد. دولت رقم ۶۴۰۰ میلیارد تومان را برای سال جدید در نظر گرفته بود، اما مجلس آن را به ۶۳۰۰ میلیارد تومان کاهش داد. با این حال بودجه این مرکز نسبت به سال گذشته ۱۲۷ درصد رشد داشته است.
بنیاد دایرة‌المعارف اسلامی؛ رشد ۱۹۳ درصدی
بنیاد دایرة‌المعارف اسلامی نهادی غیرانتفاعی است که در سال ۱۳۶۲ تاسیس شده است و در حوزه مطالعات جهان اسلام و ایران با هدف اصلی تدوین و نشر دانشنامه جهان اسلام فعالیت دارد. از سال ۱۳۷۴، غلامعلی حدادعادل مدیرعاملی آن را برعهده دارد. بودجه سال گذشته این نهاد ۱۶ میلیارد تومان بود، اما مجلس آن را به ۴۷ میلیارد تومان افزایش داد؛ یعنی رشد ۱۹۳ درصدی.
پژوهشگاه فرهنگ و اندیشه اسلامی؛ بودجه ۴۷ میلیاردی
پژوهشگاه فرهنگ و اندیشه اسلامی با هدف «نظریه‌پردازی و نوآوری علمی در جهت توسعه و تعمیق معرفت دینی، و نیز بسط مطالعات راهبردی و کاربردی گره‌گشا در قلمرو حکمت و اندیشه دینی، فرهنگ، معارف و علوم انسانیِ اسلامی» تاسیس شده و ریاست آن برعهده آیت‌الله علی اکبر رشاد است. این پژوهشگاه با رشد ۳۳ درصدی اکنون ۴۸میلیارد تومان بودجه دریافت می‌کند.
شورای سیاستگذاری ائمه جمعه؛ افزایش ۷۸ درصدی
شورای سیاستگذاری ائمه جمعه نهادی است که در سال ۱۳۷۲ جایگزین شورای مرکزی ائمه جمعه شد و هم‌اکنون حجت‌الاسلام محمدجواد حاج‌علی‌اکبری با حکم مقام معظم رهبری ریاست آن را برعهده دارد. نسبت به سال گذشته با ۷۸درصد رشد بودجه مواجه شده است. دولت که تا سال قبل به این نهاد ۹۷ میلیارد تومان بودجه می‌داد، امسال تصمیم گرفت آن را به ۱۱۳ میلیارد تومان برساند، مجلس به پیشنهاد دولت ۵۳ درصد اضافه کرد و بودجه آن به ۱۷۳ میلیارد تومان رسید.
دانشگاه اهل بیت؛ رشد ۱۱۱ درصدی
دانشگاه اهل‌بیت مؤسسه‌ای غیردولتی و وابسته به مجمع جهانی اهل‌بیت است که در سال ۱۳۸۳ تاسیس شد. این دانشگاه دانشجویانی از کشور‌های آسیایی و آفریقایی؛ مانند ترکیه، افغانستان، آذربایجان، هندوستان، چین، بنگلادش و مالی جذب و فارغ‌التحصیل کرده است. هم‌اکنون حجّت‌الاسلام سعید جازاری‌معموئی، ریاست این دانشگاه را برعهده دارد. بودجه این موسسه نسبت به پارسال ۱۱۱ درصد رشد داشته است، این دانشگاه سال گذشته ۲۶میلیارد تومان دریافتی داشت که اکنون به ۵۵ میلیارد تومان رسیده است.
هم میهن
