ضرغامی: جای اشیاء تاریخی در کمد نیست

وزیر میراث فرهنگی، گردشگری و صنایع دستی، یکشنبه ۲۴ اردیبهشت‌ماه برای پاسخ‌گویی مردمی و برخط در مرکز ارتباطات مردمی ریاست‌جمهوری حاضر شد. در این نشست، ضرغامی به تماس‌های مردمی جواب داد و وعده‌هایی را برای رفع مشکل یا مطالبه آن‌ها داد و به برخی مدیران استان‌ها، دستور پیگیری اقدامات لازم را داد.  

در این برنامه که صالحی ـ رییس مرکز ارتباطات مردمی ریاست‌جمهوری ـ در آن حضور داشت، نخستین تماس از بیرجند بود که پیگیری ثبت حمام و قلعه تاریخی در روستای دستجرد را که از سال ١٣٩۵ درخواست ثبت آن داده شده بود، درخواست کردند که ضرغامی در پاسخ به این مطالبه، گفت: روند ثبت آثار تاریخی بر اساس قوانین انجام می‌شود و اقتضاء می‌کند که همه شرایط را بررسی کنیم و بعد حکم به ثبت ملی دهیم. روند ثبت این حمام و قلعه تاریخی هم انجام شده و بزودی ثبت می‌شود. اعتباری هم برای مرمت  آن قرار می‌دهیم. در عین حال، مشتاق هستیم با سرمایه‌گذاران برای واگذاری این مجموعه تاریخی همکاری کنیم و برای مدت ١٠ تا ۱۵ سال آن را اجاره می‌دهیم تا کاربری فرهنگی به آن داده شود و با هزینه خودِ سرمایه‌گذار مرمت شود.  

تماس بعدی از شهرستان ملایر بود که یکی از منبت‌گران این شهرستان، مطالبه تعیین وضعیت بیمه منبت‌کاری را داشت. به گفته او، منبت‌کاران ملایری حدود هشت نه سال است که درگیر پرداخت حق بیمه منبت‌کاری هستند و در حال حاضر بیمه را آزاد پرداخت می‌کنند که مبلغ یک میلیون و ٧٠٠ هزار تومان در ماه است.  

وزیر میراث فرهنگی، گردشگری و صنایع‌دستی در پاسخ به این مطالبه بیان کرد: منبت یکی از مهم‌ترین بخش‌های صنایع‌دستی است و ملایر شهر جهانی منبت‌کاری است. ملایر و آباده دو شهر مشهور منبت‌کاری است. من اخیرا به آباده رفتم و از نزدیک با کارگاه‌های منبت‌کاری ارتباط گرفتم و در جریان مشکلات آن‌ها قرار گرفتم. از سویی رییس‌جمهور دستور مهمی برای بیمه ١٠ هزار نفر از فعالان حوزه صنایع‌دستی داده است که پیگیری آن در حال انجام است و منتظر تامین اعتبار آن هستیم. کارگاه شما را هم به طور ویژه پیگیری خواهیم کرد.

ثبت بافت تاریخی شیراز به‌زودی به جمع‌بندی می‌رسد

مدیرعامل یکی از پلتفرم‌ها که بخشی از آن مربوط به کارزارها و مطالبه‌های مردمی است، نفر بعدی بود که تماسی داشت و درباره مطالبه‌گری و کارزار مردمی که به تخریب خانه‌های تاریخی شیراز مربوط بوده، صحبت کرد. او از وزیر میراث فرهنگی درباره آخرین وضعیت ثبت بافت تاریخی پرسشی کرد، که ضرغامی پاسخ داد: ابتدا از اقداماتی که درباره کارزارها انجام می‌دهید، ممنونم. من مکرراً تاکید می‌کنم که همه کسانی را که اشکالاتی را در حوزه میراث فرهنگی گوشزد می‌کنند، به عنوان همکار می‌شناسیم و قرار است آن‌ها را در طول سال شناسایی و هدیه ویژه‌ای به آن‌ها بدهیم. دولت هم از کسی که منطقی به دنبال حل مشکلات است، تقدیر می‌کند.  درباره بافت تاریخی شیراز، که مطالبه زیادی درباره آن قابل طرح است و همچنین ثبت خانه‌های تاریخی آن، باید بگویم که ثبت اثر و بنا بر اساس فرموده و ابلاغ و پادگانی نیست. بافت شیراز گستره‌تر است و دستور بررسی آن را در همه ابعاد در اولویت قرار داده‌ام که ظرف روزهای آینده نتیجه جمع‌بندی‌های کارشناسان اعلام می‌شود. روند طبیعی آن در حال انجام است و اقدام لازم انجام می‌شود.  

پول برای مرمت نیست؛ تعارف نداریم

وزیر میراث فرهنگی، گردشگری و صنایع دستی ادامه داد: یکی از اولین بازدیدهای من از بافت تاریخی شیراز بود و بیش از ٣ ساعت برای آن وقت گذاشتم. در جریان هستم که چقدر مردم این منطقه گرفتارند و مشکلات دارند و خانه‌هایشان در حال تخریب است. حل مسائل آنجا پیچیدگی‌های زیادی دارد و اگر دولت اعتبار خوبی داشت می‌توانستیم اقدامات زیادی در این بافت انجام دهیم، اما در نظر بگیرید که ٣۵ هزار بنای ثبت ملی و ٢۶ بنای ثبت جهانی در ایران داریم که اگر براساس بودجه سالِ قبل بخواهیم به هرکدام بودجه‌ای اختصاص دهیم، به هر بنا روزی٣٠٠  هزار تومان می‌رسد که از دستمزد روزانه یک کارگر هم کمتر است. پس دولت پول کافی برای مرمت ندارد و تعارف نداریم.

او اضافه کرد: یکی از راه‌کارها برای حل این مشکلات واگذاری بناهای تاریخی به بخش خصوصی است که مرمت و مدیریت می‌شوند. خواهشم این است روی این حرکت مثبت هم کارزار راه بیندازید. دولت مردمی فقط برای توصیف نیامده و می‌خواهد اقدام عملی کند. اقدام عملی ما این است که بناهای تاریخی را به مردم بدهیم. اخیرا هم رییس جدید صندوق احیا را مشخص کردم که ماموریت ایشان تسریع این اقدام است که زودتر این بناها واگذار شوند.  

ضرغامی درباره این‌که این اقدامات پیش‌نیاز این است ابتدا خانه‌های تاریخی تخریب نشوند، گفت: اگر اعتبار خوب داشته باشیم، خانه‌های اضطراری را مرمت اولیه می‌کنیم. در شرایط اضطراری، بودجه کمی داریم و بناهایی که در شرایط اضطراری قرار می‌گیرند، عملیات نجات‌بخشی باید انجام شود. اخیرا بازدیدی از مسجد تاریخی تسوج با هزار سال قدمت داشتم که شبستان‌های زیادی دارد و نماز جمعه در آن برگزار می‌شود، سقف بخشی از آن در حال ریزش بود که از امام جمعه خواستم آن قسمت را با طناب جدا کنند تا کسی در آنجا نماز نخواند تا مرمت آن انجام شود. مرحله دوم هم گفتم که بودجه محدودی به آن اختصاص می‌دهم تا مرمت اولیه و مقاوم‌سازی آن انجام شود. از طرف رییس سازمان اوقاف با حفظ سمت، مسؤول تصمیم‌گیری درباره بناهای اوقافی هستم که سال‌ها معطل تصمیم‌گیری بودند. آقای خاموشی ـ رییس سازمان اوقاف ـ در مواردی که بناها مشکل دارند، به عنوان وزیر میراث فرهنگی مسؤولیت شرعی تصمیم‌گیری را به من واگذار کرده است. بسیاری از مشکلات این بناها را به این شکل حل و فصل کردم.

تخلفات شیراز را گزارش دهید

وزیر میراث فرهنگی، گردشگری و صنایع دستی در پاسخ به این سوال دیگری که درباره بافت تاریخی شیراز مبنی بر تخریب هفتگی و ماهیانه خانه‌های آن مطرح شد، گفت: از نظر ما تخریب بناهای تاریخی خلاف قانون و نامعقول است. این را از شهرداری شیراز پیگیری می‌کنم. شنیده‌ام که شهرداری به اجبار مردم را به فروش بناها وادار می‌کند که وزارت میراث فرهنگی به شدت مخالف است و تخلفات را می‌توانید به شماره ٠٩۶٢٩ گزارش دهید.  

تماس بعدی درباره «عبدالمجید ارفعی»، تنها بازمانده خط‌شناسی عیلامی بود که گفته شد «جزو افراد نادر این حوزه است و کهولت سن دارد»، مطالبه درباره این خط‌شناسی این بود که از تجربه او قدردانی و دلجویی شود و دانشجویان کنار ایشان قرار بگیرند و از تجربیات او استفاده کنند. ضرغامی در این‌باره توضیح داد: یکی از کارهایی که براساس سیاست دولت انجام دادیم ارتباط با نخبگان است. در دوره مسؤولیت در صدا و سیما هم برنامه‌ای برای تکریم از چهره‌های ماندگار داشتیم. این کار در میراث فرهنگی هم انجام شده است. در خرداد ماه دور دوم این تکریم و بزرگداشت انجام می‌شود. دو نشست با حدود ٨٠ پیرمرد به عنوان ملآ و خبره این حوزه داشتم و آنچه که باید، در محضر آن‌ها یاد گرفتم. درباره ایشان و خط عیلامی هم پیگیری لازم را انجام خواهیم داد.  

یکی دیگر از تماس‌گیرندگان از ایذه در خوزستان بود که در این تماس از روستایی بکر و دیدنی سخن گفت که این روستا قلعه تاریخی و قناتی دارد که به آن رسیدگی نمی‌شود و رها شده است. وزیر میراث فرهنگی، گردشگری و صنایع دستی در پاسخ به این مطالبه گفت: دستور می‌دهم مدیرکل استان، آخرین وضعیت این قلعه و قنات را گزارش دهد و اگر مرمت آن فوری باشد بودجه‌ای را برای احیا و مرمت آن اختصاص می‌دهیم و اقدامات بعدی را در سفر به ایذه انجام خواهیم داد.  

«یک مجموعه تاریخی به نام باغ وزیر در اشکذر در مسیر تهران به بندرعباس قرار دارد که دَرِ آن بسته است و گردشگران و مردم نمی‌توانند از آن بازدید کنند و آب‌انبار آن هم تا سقف از آب پر است و ممکن است هر لحظه ریزش کند.» این یکی دیگر از مطالباتی بود که یکی از دهیاران شهرستان اشکذر استان یزد مطرح کرد. ضرغامی در پی این مطالبه، با مدیرکل میراث فرهنکی، گردشگری و صنایع‌دستی استان یزد تماس گرفت و این مسأله را مطرح کرد. آخوندی ـ مدیرکل میراث فرهنگی، گردشگری و صنایع دستی استان یزد ـ هم در پاسخ گفت: این مجموعه تاریخی در اختیار صندوق احیا قرار دارد که به بهره‌بردار واگذار شده بود، اما به دلیل این‌که اقدامی برای آن انجام ندادند، قرارداد فسخ شد و قرار است برای واگذاری به سرمایه‌گذار جدید مذاکراتی انجام شود. جمعۀ گذشته هم برای دیدن آب‌انبار رفتیم و ٢٠٠ میلیون تومان برای مرمت آن بودجه کنار گذاشتیم.  

همچنین در تماس از یزد، وضعیت مرمت مسجد رضوانشهر در شهر اسفنجرد پیگیری و مطالبه شد. ضرغامی هم با مطایبه گفت: بر خلاف تهرانی‌ها یزدی‌ها با گوشت و پوست از میراث فرهنگی خود محافظت می‌کنند و پیگیر آن هستند.  

فردی هم از خوی در آذربایجان غربی تماس گرفت و از ثبت شکایت رییس میراث فرهنگی این شهر علیه او که در پی گزارش از وضعیت بازار خوی شکل گرفته بود، انتقاد کرد که وزیر میراث فرهنگی با تماس به مدیرکل میراث فرهنگی آذربایجان غربی دستور لغو این شکایت را داد و گفت که این گزارش با انگیزه و هدف دفاع از میراث فرهنگی انجام شده که مسأله آن قضایی شده است. پیگیری کنید و اگر شکایتی هست آن را پس بگیرید.

تماس بعدی از دزفول (خوزستان) بود؛ در این تماس فردی که مالک یک خانه ١۴۵متری با بافت قدیم است، از مشکل فروش این خانه گفت: «به گفته میراث فرهنگی خانه من ثبت ملی شده است، اما مدرکی ندیدم و می‌خواهم خانه را  بفروشم، اما کسی پای معامله نمی‌آید یا می‌خواهد نصف قیمت آن را بخرد. تحت فشار مالی هستم، نه می‌توانم خانه را بفروشم نه تخریب کنم.» 

ضرغامی در تماس با ارسطوزاده ـ مدیرکل میراث‌فرهنگی، گردشگری و صنایع‌دستی خوزستان ـ دستور پیگیری این موضوع را داد و تاکید کرد: اگر خانه واجد ارزش است گزارش بدهید تا راهی پیدا کنیم، مشکل را حل کنیم. اگر واجد  نیست هم که به مالک اعلام کنید بتواند کارهای آن را انجام دهد.  

مطالبه‌ای هم درباره ثبت جهانی بافت تاریخی لار و بازار قیصریه این شهر مطرح شد که وزیر میراث فرهنگی در تماس با محسن‌نژاد ‌ـ مدیرکل میراث فرهنگی، گردشگری و صنایع دستی استان فارس گفت: آخرین وضعیت پرونده جهانی این مجموعه را به من گزارش دهید و نظر خود را اعلام کنید که برای ثبت جهانی چه چیزی کم دارد و با کمک هم پرونده جهانی آن را آماده کنیم.

تماس آخر هم درباره تخریب‌های بازار خوی و سقف آن بود که ضرغامی اظهار کرد: من پیگیری‌های لازم را می‌کنم، اما شما و غرفه‌داران هم پول جمع کنید و سقف این بازار را بازسازی کنید و ما نظارت می‌کنیم.  

وزیر میراث‌فرهنگی، گردشگری و صنایع‌دستی در بخشی از این برنامه، از تعداد موزه‌های ایران و مخازنی که آثار تاریخی و ارزشمند در آن نگهداری می‌شوند، انتقاد کرد و گفت: بیش از 0/9 اشیای تاریخی ما در مخازن خاک می‌خورند. نمی‌دانم وقتی قرار است اشیاء تاریخی را که کشف می‌کنیم، در کمد نگهداری کنیم، چرا از دل خاک بیرون می‌آوریم. این گنجینه‌ها باید در معرض دید مردم قرار گیرند، اما تعداد موزه‌های ما کم است و جای کافی برای نمایش آن‌ها نداریم.