فلاحت‌پیشه: معنای حمایت رهبری از توافق، بازگشت به برجام نیست
حشمت‌الله فلاحت‌پیشه، رئیس کمیسیون سیاست خارجی و امنیت ملی مجلس دهم درباره سیاست هسته‌ای ایران با توجه به سخنان روز گذشته مقام رهبری به هم‌میهن گفت: معتقدم این سخنان علاوه براینکه اعلام دوباره یک سیاست قبلی بود، نوعی هشدار نیز در آن وجود داشت.
وی در ادامه گفت، ایران در گذشته اعلام کرده بود که تولید بمب هسته‌ای در جمهوری اسلامی دارای منع فقهی است و لذا کشور نه به دلیل ممانعت‌های بیرونی، بلکه به دلیل حدود مبتنی بر شرع مقدس اسلام به‌دنبال تولید سلاح هسته‌ای نیست.
این موضوع را قبلا ایران به آژانس بین‌المللی انرژی هسته‌ای و سازمان ملل اعلام کرده و سند مربوطه ثبت شده است. اما طرف‌های غربی هرگز این سند را مورد توجه قرار نداده و به‌ویژه آمریکایی‌ها و اسرائیلی‌ها اعلام کرده‌اند که به نیت ایرانی‌ها شک دارند.»
او با اشاره به هشداری که در سخنان رهبری وجود داشته است، توضیح داد: «معتقدم ایشان این موضوع را مورد تاکید قرار داده اند که ایران به قابلیت هسته‌ای رسیده است و زیرساخت‌های هسته‌ای خود را طبق برنامه توسعه حفظ می‌کند، اما دنبال برنامه نظامی نیست. همچنین در این سخنان قابلیت‌ها مشخص شده است. این قابلیت‌ها نه براساس برجام بلکه براساس شرایط کنونی تعریف شده است. طبق سند چشم‌انداز ۲۰ ساله و سند برنامه توسعه و سیاست‌های کلی ابلاغی، ایران در افق ۱۴۰۴ باید به تولید ۲۰ هزار مگاوات برق هسته‌ای برسد و نیروگاه‌های خود را در این قالب شکل دهد. البته زیرساخت هسته‌ای موجود را باید در حوزه‌های مختلف فناوری و صنعت به‌کار بگیرد.»
این تحلیلگر سیاسی با بیان اینکه تاریخ برجام سپری شده است، گفت: «اگر برجام تا یک‌سال‌ونیم پیش هم احیا می‌شد باز هم ثمرات آن به ایران می‌رسید، اما امروز احیای برجام سودی ندارد. زیرا ایران هزینه‌های زیادی در این رابطه داده است. از لحاظ دیپلماسی معنای این موضوع آن است که ایران و آمریکا باید به سمت نوعی توافق نانوشته حرکت کنند. توافق نانوشته‌ای که طبق آن طرفین نسبت به رفتار‌های یکدیگر باید نوعی اغماض داشته باشند. یعنی آمریکا عملا چشم خود را به روی برخی منافذ صادرات انرژی و نفت ایران و بازگرداندن منابع مسدودشده ایران ببندد و در مقابل نیز ایران غنی‌سازی هسته‌ای خود را در سطح ۶۰ درصد حفظ کند.»
او ادامه داد: «هشداری که دراین‌باره وجود داشت مربوط به این سخن رهبری بود که فرمودند اگر ما می‌خواستیم به بمب هسته‌ای برسیم کسی نمی‌توانست جلوی ما را بگیرد، ولی ایران دراین‌باره منع عقیدتی داشت. این جمله اینگونه معنی می‌شود که اگر رژیم صهیونیستی به سمت خرابکاری هسته‌ای علیه ایران حرکت کند چه با اقدام نظامی و چه با تداوم خرابکاری‌های گذشته یا اینکه اگر کشور‌های اروپایی به سمت مکانیزم ماشه حرکت کنند ایران دو دستور کار را حتما اجرا می‌کند. یکی تولید سوخت ۹۰ درصد به این معنا که تاکنون نگاه ایران به برنامه هسته‌ای نگاهی متعارف بوده است و به سمت بازدارندگی هسته‌ای حرکت می‌کند. اما نکته دوم به نظر من خطاب این هشدار، کشور‌های اروپایی هستند. این روز‌ها شاهد بوده‌ایم که برخی مقامات آمریکایی به مقامات اروپایی نامه نوشته‌اند تا از مکانیزم ماشه استفاده کنند. اگر کشور‌های اروپایی به سمت اجرای این مکانیسم حرکت کنند معتقدم ایران در زمینه هسته‌ای و موشکی به سمت بازدارندگی حرکت می‌کند.» فلاحت‌پیشه معتقد است، با توجه به اتفاقات اخیر در مواضع رهبری پیام‌های آشکاری وجود دارد.
مهم‌ترین این پیام‌ها هم این است که ایران دیگر قادر نیست تحت هیچ قرارداد و مذاکره‌ای فناوری هسته‌ای را از زیرساخت‌های توسعه‌ای خود دور کند، اما در عین حال به دنبال استفاده نظامی از تکنولوژی هسته‌ای نیست. اما اگر مقابله نظامی و خرابکاری صورت بگیرد ایران از این قابلیت برخوردار است که به سمت بازدارندگی هسته‌ای حرکت کند. رئیس کمیسیون سیاست خارجی و امنیت ملی در مجلس دهم درباره حمایت رهبری از توافق در چارچوب‌های مشخص جمهوری اسلامی نیز اظهار کرد: «معنای حمایت ایشان از توافق و مذاکره بازگشت به برجام نیست، به این دلیل که زمان برجام سپری شده است، اما حمایت به این معناست که هرگونه توافقی که قابلیت هسته‌ای ایران را حفظ کند قابل انجام است، ضمن اینکه چه با توافق و چه بدون توافق ایران عملا به سمت استفاده نظامی از فناوری هسته‌ای نمی‌رود.
به نظر من این سخنان نوعی تایید روابط ایران با آژانس نیز بود. در روابط اخیر ایران و آژانس این سازمان در برخی حوزه‌ها مانند تولید سوخت ایران به‌صورت آنلاین درحال پایش تولید ایران است؛ بنابراین ایشان این سخنان را نه به‌عنوان نتیجه مذاکره بلکه به‌عنوان یک مقدمه برای هرگونه نگاه به دیپلماسی هسته‌ای مطرح کردند. در واقع به نوعی این بنیان را گذاشتند تا این بحث را مطرح کنند که اگر مذاکره‌ای شکل بگیرد که در آن قابلیت هسته‌ای ایران حفظ شود، مذاکره ممکن است.» این نماینده سابق مجلس خاطرنشان کرد: «منظور از قابلیت هسته‌ای نیز قابلیت در قالب برجام نیست، بلکه قابلیت در شرایط کنونی است که کشور از تولید ۲۰ هزار مگاوات سوخت هسته‌ای که حکم اسناد فرادستی توسعه در ایران است، برخوردار شود. براساس اسناد فرادستی توسعه در ایران کشور موظف است تا سال ۱۴۰۴ به تولید ۲۰ هزار مگاوات برق هسته‌ای برسد. از این میزان که مربوط به سوخت زیر ۵ درصد است، تولید شروع می‌شود و تا استفاده از سوخت هسته‌ای در پیش‌ران‌هایی مانند صنعت دریانوردی تجاری، نفت‌کش و نظامی می‌رسد. ناوگان نظامی ایران برای اولین بار به ناوگان‌هایی پیوسته است که ماموریت دور دنیا برای خود تعریف می‌کند و این ماموریت بدون پیشران هسته‌ای و استفاده از باطری‌های هسته‌ای با دشواری‌ها و هزینه‌های زیادی مواجه است.» او معتقد است، وقتی رهبری موضوع مذاکره را مطرح کرده‌اند منظورشان مذاکره برمبنای دستاورد‌های ایران از گذشته تاکنون است. دلیل این موضوع هم آن است که ایران برای رسیدن به این دستاورد‌ها هزینه بسیاری داده است که از آن جمله می‌توان به تحریم‌ها، تخفیف در فروش نفت و... اشاره کرد. به‌طور طبیعی اگر مذاکره‌ای شکل بگیرد تنها یک خط قرمز دارد و آن هم در حوزه نظامی است. در سایر حوزه‌ها می‌توان مذاکره کرد به این شرط که زیرساخت‌های هسته‌ای کشور در حوزه علمی، فناوری و صنعتی حفظ شود.»
هم‌میهن
