شقایق فراهانی: دستمزد نجومی در تلویزیون صحت ندارد

شقایق فراهانی، بازیگر سینما و تلویزیون این روز‌ها روی آنتن شبکه سه سیماست. فراهانی در خانواده‌ای روشنفکر بزرگ شده است. پدرش در سریال امام علی (ع) نقش «معاویه» را بازی می‌کرد؛ نقشی که کمتر کسی از عهده ایفایش برمی آمد و به قول خودش کتابخانه‌ای دارد که بیش از ۳۰۰۰ کتاب در آن وجود دارد. شقایق و بهزاد فراهانی از سر هر کتابی به قول معروف سرسری نمی‌گذرند. آثار «خولیو کورتاسار» -این نویسنده سخت خوان آرژانتینی- تنها مجموعه‌ای از صد‌ها کتابی است که آن‌ها مطالعه کرده اند و دوست می‌دارند. مادر شقایق هم بازیگر سینماست. خانواده فراهانی ما را به یاد مجله‌های خانواده همشهری می‌اندازد که برای گپ و گفت خبرنگاران افتخار می‌کردند که مصاحبه آن‌ها را در کارنامه کاری خودشان داشته باشند. شقایق، اما عفیف و مهربان است. با وجود اینکه نقش‌های مختلفی بازی می‌کند، اما پیش از پذیرفتن نقشش باید حتما سناریو را بخواند. همین دلیل ساده باعث شده که این روز‌ها در سریال «نیکان» که از ۱۲ خرداد روی آنتن شبکه سه است، نقش «سیما» را بازی کند. شقایق مانند هر فراهانی دیگری متواضع است. دارای خضوع و خشوع و از آن قماش مردمی نیست که برای مخاطبان و دوست دارانش نسخه بپیچد. از او درباره دستمزد‌های تلویزیون، قضاوت مردم و زندگی آن‌ها از دید مردم و اینکه چگونه می‌توان همگام با مردم مسائل را درک کرد، و در تاریخ و زمان پیش رفت، سخن گفته ایم. ساده و بی پیرایه مشخص است که به لحاظ تبار و اصالتی که دارد، مردمش را از سویدای جان دوست می‌دارد.

گفت و گوی ما را با شقایق فراهانی بخوانید:

خانم فراهانی، وضع کار با تلویزیون با توجه به دستمزد‌هایی که وجود دارد، چگونه است؟ شما جزو بازیگرانی هستید که همچنان با تلویزیون کار می‌کنید. تفاوت دستمزد‌ها با شبکه نمایش خانه، پلتفرم‌ها و تئاتر به چه شکل است؟

پاسخ به این پرسش خیلی تخصصی است. اما مشکلی که وجود دارد این است که تلویزیون هیچ گاه پرداختی هایش به موقع نیست. این موضوع آسیب بسیار جدی به همه کسانی می‌زند که باید دستمزد بگیرند. حال چه بازیگر باشد و چه تدارکات و چه در هر صنف دیگری.
‌
می‌توانم خواهش کنم که برای من خبرنگار و مخاطبانتان این موضوع را کمی بیشتر باز کنید؟

یعنی به موقع پرداخت نمی‌کنند. تهیه کننده معمولاً می‌گوید تلویزیون هنوز پرداخت نکرده است...

این تأخیر معمولاً چقدر طول می‌کشد؟

ممکن است ۶ ماه طول بکشد و ممکن هم هست یکسال. این مشکل بزرگی است که من نوعی وقتی می‌خواهم با تلویزیون کار کنم با آن مواجه ام. بدیهی است که به صاحب خانه ام نمی‌توانم بگویم که تلویزیون پول مرا پرداخت نکرده. پرداخت نکردن‌های به موقع که خیلی به طول می‌انجامد آسیب جدی و زیادی به کل سریال‌ها و کار‌ها می‌زند.

این موضوع مسبوق به سابقه است یا بدعت شده است؟

همواره چنین بوده و این باعث می‌شود که من بازیگر کمتر کار کنم یا جایی کار کنم که دستمزدم به موقع پرداخت می‌کنند.

در پرداخت نقش اول و دوم و دیگر نقش‌ها عدالتی برای پرداخت دستمزد وجود دارد؟

نه، وجود ندارد.

بستگی به چه چیزی دارد؟

بستگی به ماهیت طرف دارد.

منظورتان تهیه کننده است؟

نه، به هیچ وجه. البته سوء تفاهم نشود، اما ۹۹ درصد تهیه کنندگان همان پولی را هم که به دستشان می‌رسد، به موقع پرداخت نمی‌کنند. آن‌ها اغلب شبکه را مقصر می‌دانند. حال اینکه در این مورد داستان اصلی چیست گاه ما بازیگران اطلاعی پیدا نمی‌کنیم و نمی‌دانیم. اما دستمزد‌های نقش اول تا دوم و دیگران بستگی به بازیگرش دارد.

چه شد که سریال نیکان را پذیرفتید و در آن بازی کردید؟

نقش را دوست داشتم. سناریو را خواندم و آن نقش را اجرا کردم.

زندگی بازیگران فاصله‌ای با زندگی مردم عادی دارد که طبیعی است. مردم، در هر طبقه و قشر و صنف دوست دارند، هنرمندان و سلبریتی‌ها زندگی آن‌ها را درک کنند و با توجه به آن جزئیات، همگام و همراه با آن‌ها باشد. بخشی از این مهم به شکل جزئی نگرانه، شدنی نیست. مردم هم دوست دارند که پا به پای هنرمندان درک بهتر و عمیق تری از زندگی داشته باشند. این مهم هم جزء به کل و کل به جزء شدنی نیست. تصور آن‌ها در بدو امر این است که زندگی بازیگران لاکچری است. با توجه به سختی‌ها و فراز و فرود‌هایی که هنرمندان از پس سر می‌گذرانند در این باره توضیح بدهید. نصویر واقعی زندگی هنرمندان چگونه است؟

اجازه دهید تا پاسخ پرسشتان را به گونه دیگری بدهم. در همه جای جهان چنین تصور و تصویری از زندگی هنرمندان وجود دارد. مردم عادی در همه جای جهان بیش و کم آن تصویری را که در سینما یا فضای مجازی می‌بینند، باور می‌کنند. در صورتی که دست کم شاید باور نکنید، کمتر از شمار انگشتان یک دست، در کشور ما، هنرمندان، زندگی‌ای چنین لاکچری دارند. یعنی تعدادشان انگشت شمار و معدود و محدود است.

وضع هنرمندان با توجه به پیش از کرونا چگونه است؟

ما که در دوران کرونا سر کار بودیم و تفاوتی برای ما نکرد. ما همچنان سر صحنه بوده ایم و سر صحنه کرونا گرفتیم و همچنان کار می‌کنیم. شاید دو درصد از تهیه کنندگان تلویزیون در این بازه زمانی به موقع دستمزد‌ها را پرداخت کردند. با توجه به کرونا و هزینه‌ها و همه موضوعاتی که همه مان با آن درگیر بوده ایم و دست و پنجه نرم کرده ایم، تفاوتی بین ما و دیگران نبوده و نیست. علاوه بر اینکه نه چیزی به دستمزدهایمان اضافه شده و نه هزینه درمان را دیگران تقبل کرده اند. همه هزینه‌های کرونایی را هم خودمان پرداخت کرده ایم. از طرف جایی هم هیچ گونه حمایتی نشدیم. نه از سوی دولت و نه از سوی جایی که برایش کار می‌کنیم.

درد دلتان با مردم چیست؟

صحبت‌هایی که با مردم بخواهم در میان بگذارم زیاد است.

به مخاطبانتان چه صحبت و سخنی دارید؟ کسانی که شما را با توجه به خانواده تان، عقبه و تبار و خانوادگی تان به جای می‌آورند و دوست می‌دارند؟

طی تجربه شخصی خودم می‌گویم و، چون سوال کردید نمی‌خواهم به شما و مردم جسارت کنم. می‌خواهم بگویم که قضاوت کار بسیار سختی است. چه کسانی که کار می‌کنند و چه کسانی که کار نمی‌کنند، قضاوت کردن درباره شان بسیار حساس و دشوار است. در دوره‌ای قرار داریم که تک تکمان در امتحان بزرگی به سر می‌بریم و ریشه آن هم باز، به قضاوتی بازمی گردد که ما در همه دهه ها، آن را تکرار کرده ایم. بعد‌ها تاریخ نشان خواهد داد که قضاوت ما چه بی رحمانه یا مشفقانه بوده است. بعد‌ها مشخص خواهد شد که چه کسی کجا ایستاده اند و چه جایگاهی دارند و چه کسی چگونه می‌اندیشند.

اگر نمی‌توانیم این قضاوت‌ها از بین ببریم و حذف کنیم لااقل کم و کمترش کنیم. اگر نمی‌توانیم آن را کنار بگذاریم رنگ و لعاب به آن ندهیم. یا به زمان واگذار کنیم که حتی اگر شک هم داریم ببینیم که زمان و کائنات قرار است چه چیزی را به ما ثابت کند و نشان دهد.