امروز بانک مرکزی میزبان سیامین همایش سالانه سیاستهای پولی و ارزی بود و محمدرضا فرزین، رئیس کل بانک مرکزی، در نخستین روز این همایش، موضوعات گوناگونی را مطرح کرد. تورم، اثرات نوسانات نرخ ارز بر بیثباتی اقتصادی کشور، دخالتهای دولت در بازار ارز، دخایر ارزی کشور و همچنین تفاوت ارز ۲۸ هزار و ۵۰۰ تومانی با ارز چهار هزار و ۲۰۰ تومانی از بحثهای با اهمیتی بود که از سوی رئیس کل بانک مرکزی مطرح شد.
با این وجود شاید در این میان، تورم مهمترین موضوع مورد بحث در اظهارات فرزین بود. با بررسی گفتههای رئیس کل بانک مرکزی درباره این بحث کلیدی، بوی یک رزومیهسازی جدید در دولت سیزدهم به مشام میرسد.
فرزین با تاکید بر عملکرد خوب بانک مرکزی در زمینه مهار تورم، اظهار کرد: تورم نقطه به نقطه در شاخص تورم مصرفکننده از ۶۲.۴ درصد در فروردین به ۵۹.۷ درصد در اردیبهشت رسیده و در خرداد ماه ریزش شدیدی در این شاخص خواهیم داشت؛ به نحوی که هدفگذاری ما ورود به کانال ۳۰ درصد خواهد بود.
اظهارات فرزین بهگونهای است که به نظر میرسد بانک مرکزی قصد دارد کاهش نرخ تورم در خرداد ماه را به نام خود بزند. با این وجود بررسیها نشان میدهند که کاهش نرخ تورم نقطه به نقطه در خرداد ماه موضوعی کاملا بدیهی است و ارتباطی به عملکرد بانک مرکزی در زمینه کنترل تورم ندارد.
رد پای جراحی اقتصادی در کاهش تورم
خرداد ماه سال گذشته بود که در پی طرح مردمیسازی یارانهها و حذف ارز چهار هزار و ۲۰۰ تومانی، نرخ تورم جهش بزرگی را تجربه کرد. بهطوری که نرخ تورم ماهانه به یکباره به ۱۰.۶ درصد رسید و رکورد بیسابقهای را ثبت کرد. نرخ تورم نقطه به نقطه نیز از ۳۶.۱ درصد در اردیبهشت ماه به ۴۷.۵ درصد در خرداد ماه رسید.
با این حال شوک حذف ارز ترجیحی در همان خرداد ماه تخلیه شد و نرخ تورم سالانه در ماههای آتی رفته رفته کاهش یافت. با این وجود نرخ تورم نقطه به نقطه همچنان در سطوح بالا باقی ماند. علت این موضوع نیز به تعریف تورم نقطه به نقطه باز میگردد.
تورم نقطه به نقطه در واقع افزایش قیمت یک سبد یکسان از کالاها و خدمات در یک نقطه از زمان را نسبت به نقطه زمانی مشابه در سال گذشته میسنجد.
چرا کاهش تورم در خرداد ماه بدیهی است؟
بر اساس این تعریف، تداوم نوسان نرخ تورم نقطه به نقطه در سطوح بالای ۴۴ درصد در ماههای اخیر، به این دلیل بوده که همواره قیمتهای پس از طرح حذف ارز ترجیحی با قیمتهای قبل از این اتفاق مقایسه شده است.
با این وجود اوضاع از خرداد ماه سال جاری به بعد متفاوت خواهد شد؛ چرا که از این پس، هر دو ماهی که برای محاسبه تورم نقطه به نقطه استفاده میشوند، بعد از حذف ارز چهار هزار و ۲۰۰ تومانی هستند و اثر این جراحی اقتصادی، عملا در محاسبه تورم نقطه به نقطه حذف میشود.
از همین روی، اگر اتفاق غیرمنتظرهای رخ ندهد، بدیهی است که تورم نقطه به نقطه در خرداد ماه کاهشی باشد و به نظر میرسد که مقدمهچینی دولت و بانک مرکزی برای اینکه افت تورم را به نام خود بزنند، کاملا بیاساس است.
البته باید به این نکته نیز توجه کرد که کاهش نرخ تورم نقطه به نقطه به معنی کاهش قیمتها و بهبود اوضاع معیشتی و رفاهی جامعه نیست و تنها در محاسبات خود را نشان میدهد.