متن نهایی لایحه برنامه هفتم توسعه/ رئیسی چه گفت؟
لایحه برنامه هفتم در حالی از سوی رئیس‌جمهور به مجلس ارائه شد که از حدود یک ماه گذشته با انتشار پیشنویسی از این لایحه انتقادات زیادی به مواد مندرج در آن وجود داشت. به ویژه جامعه کاری معتقد بودند که پیش‌نویس منتشر شده کاملا ضدکارگری بوده و بند‌های آن باید اصلاح شود.
مسئولان دولت در مواجهه با انتقادات، اما عنوان کردن که لایجه نهایی توسط رئیس‌جمهور به مجلس ارائه خواهد شد و آنچه بر اساس آن نقد‌هایی صورت گرفته متن نهایی نبوده است اگرچه برخی سیاست‌ها را ناگزیر اعلام کردند.
پیش از این جعفر قادری عضو کمیسیون برنامه و بودجه گفت که احتمالا باتوجه به تغییر و تحولاتی که در سازمان برنامه و بودجه داشته‌ایم، آقای منظور و تیم‌شان می‌خواهند مجددا «لایحه برنامه هفتم توسعه» را چکش‌کاری کنند و بخشی از نظرات و دیدگاه‌هایی که دارند را در برنامه اعمال کنند چراکه برنامه در گذشته توسط تیم آقای میرکاظمی تنظیم شده بود و تیم جدید که آمده ممکن است ملاحظات، نظرات و دیدگاه‌های جدیدی داشته باشد و این فرصت بازنگری احتمالا به این خاطر باشد.
رئیس‌جمهور در نهایت دیروز لایحه برنامه هفتم را به مجلس ارائه کرد.
در روز‌های آینده و با بررسی‌های مجلس و کارشناسان باید دید آیا لایحه اصلاح شده توانسته منتقدان را اقناع کند یا باز هم با چکش‌کاری بیشتر از سوی نمایندگان مواجه خواهد شد.
متن نهایی این لایحه را از اینجا دریافت کنید.
رئیسی چه گفت؟
سید ابراهیم رئیسی در نشست علنی دیروز (یکشنبه، ۲۸ خرداد ماه) مجلس شورای اسلامی در جریان تقدیم لایحه برنامه هفتم توسعه فرهنگی، اجتماعی و اقتصادی کل کشور گفت: خداوند را شاکرم به اینکه عنایت فرمود امروز در جمع نمایندگان مردم، رئیس مجلس و اعضای هیأت رئیسه حاضر شده و در این تاریخ بتوانیم با تلاش‌های عزیزان مختلفی در حوزه‌های علمی، پژوهشی که اعضای دولت و سازمان برنامه و بودجه انجام دادند، برنامه هفتم را تقدیم مجلس شورای اسلامی کنیم. سیاست‌های ابلاغی در اواخر شهریور ۱۴۰۱ نسبت به برنامه هفتم از طرف مقام معظم رهبری به همه دستگاه‌ها ابلاغ شد. سازمان برنامه و بودجه درگیر لایحه بودجه ۱۴۰۲ بود که کار برنامه هفتم از دی ماه آغاز شد و پیش‌نویس آن تا اسفندماه تهیه گردید، در اینجا باید از آقای میرکاظمی تقدیر کنم که در مسئولیت سازمان برنامه و بودجه بودند، با همکاران خود و همکاری دستگاه‌های دیگر دولتی و همکاری برخی نمایندگان و روسای کمیسیون‌ها پیش‌نویس برنامه‌ها را آماده کردم. در فروردین و اردیبهشت ماه در جلسات دولت لایحه مورد بحث قرار گرفت، هم در دولت و هم در کمیته منتخب دولت از اعضای دولت و بعد از رفت و برگشت‌هایی که انجام شد نهایتاً این لایحه تکمیل گردید که امروز تقدیم مجلس می‌شود.
رئیس قوه مجریه عنوان کرد: در تدوین برنامه، دیدگاه‌ها و نظرات بسیاری از صاحبنظران، اندیشمندان گرفته شده و از تجربه برنامه‌های گذشته استفاده شده است. ما ۶ برنامه داشته‌ایم که این ۶ برنامه قابل ارزیابی هستند که به چه میزان مورد اجرا قرار گرفته است. همواره برنامه‌نویسی، برنامه‌ریزی و تصویب برنامه در کشور بوده و ده‌ها سال است که مسئله برنامه‌نویسی، برنامه ریزی و تصویب برنامه بوده است، اما سخن در اجرای آن است که به چه میزان به برنامه‌ها عمل شده و برنامه اجرایی شده است. حتماً یک آسیب‌شناسی ضرورت داشت، نسبت به برنامه‌های گذشته که به چه علت برنامه‌ها آنچنان که باید اجرا نشدند، خوشبینانه گفته می‌شود که بین ۳۰ تا ۳۵ درصد برنامه‌های توسعه گذشته اجرایی شده است.
رئیسی افزود: اجرای ۳۵ درصد برنامه هفتم توسعه نسبت به دغدغه‌ها، باید‌ها و نباید‌هایی که در برنامه وجود دارد، قابل قبول نیست. یکی از کار‌هایی که ما در این مدت انجام دادیم، آسیب شناسی برنامه‌های گذشته بود که چرا برنامه‌ها به میزانی که باید اجرا نشده است. این تجربه برای ما مهم بود که در تدوین برنامه هفتم به آن توجه داشته باشیم.
وی با بیان اینکه ما دولت را با برنامه شروع کردیم، اضافه کرد: اصل ۱۳۴ قانون اساسی برای اولین بار بود که اجرایی شد و دولت آغاز کارش با برنامه تدوینی بود که این برنامه نیز در کشوی میز نبود بلکه در منظر صاحب نظران، دانشگاهیان و مجلس بود.
رئیسی تصریح کرد: برنامه تعاملی دولت در آغاز کار در اختیار همگان قرار گرفت و این برنامه مبتنی بر سیاست‌های مصوب بود، لذا هدفگذاری‌ها در حوزه‌های اقتصادی، سیاسی، فرهنگی و اجتماعی در برنامه تحول دولت پیش بینی شد. اینکه گاهی بر زبان خود جاری می‌کردم دولت برنامه دارد یا خیر، این دولت کار خود را با برنامه شروع کرد و اساس برنامه نیز الهام گرفته از سیاست‌های ابلاغی و استفاده از تجربه ۶ برنامه گذشته با نگاه آسیب شناسانه از آخرین قانون برنامه بود.
رئیس قوه مجریه کشور ادامه داد: در قانون برنامه هفتم دو نگاه مبتنی بر توانمندی‌ها و ظرفیت‌های کشور اعم از ظرفیت‌های دولتی، بخش خصوصی و همچنین چالش‌ها و موانع وجود دارد. در بررسی‌ها ممکن است برخی عزیزان و دستگاه‌های اداری کشور یا برخی مناطق عنوان کنند که چرا به مسئله شهر یا استان ما و یا اداره و سازمان ما توجه نشده است. نگاه به حل مسائل نباید به این نحو باشد که برنامه را محلی برای اصلاح قوانین کشور بدانیم.
وی تصریح کرد: اگر قانون نیاز به اصلاح دارد باید اصلاح آن را متناسب با قانون پیش بینی کرد، برخی این توقع را دارند که ما در برنامه چنین کاری انجام دهیم، حرف آن‌ها نیز حرف درستی است، اما جایش در برنامه نیست، لذا ما نتوانستیم توقع آن‌ها را برآورده کنیم، یا قانون برنامه جای این نیست که هر ریز و درشتی در آن گنجانده شود. مشکلات، مشکلات متعددی است، اما اینکه ما بخواهیم همه چیز را در قانون برنامه ببینیم، درست نیست.
رئیسی مسئله محوری و نگاه به اولویت‌ها را دو محور اساسی قانون برنامه برشمرد و افزود: حتما مسائلی که به ذهن دوستان در دولت و مجلس می‌رسد، مسائل نادرستی نیست، اما آیا نسبت به مسائل اهم دارای اولویت است؟ به همین دلیل خصوصیت برنامه هفتم، مسئله محوری و نگاه به اولویت‌ها است.
وی با بیان اینکه این برنامه دارای ۳ سند است، گفت: نخست مستندات برنامه و راهکار‌های تحلیلی برنامه به شمار می‌آید، این مستندات یک سند مفصلی است که تمام این مستندات جمع آوری شده و اگر کسی بخواهد می‌تواند به آن مراجعه کند. سند دوم برنامه‌ها است که عبارت است از: برنامه ها، مسائل و احکامی که پیش بینی شده و سند سوم نیز مربوط به مقرراتی است که برداشت دولت این بود که نیاز به قانون ندارد و جزو اختیارات دولت بوده و مبتنی بر سیاست‌های ابلاغی است.
رئیس جمهور کشور یادآور شد: سند سوم قابل مراجعه بوده، اما ما تقدیم به مجلس برای گرفتن رأی نکرده ایم، ولی اطلاع مجلس از آن بسیار مفید خواهد بود و از وظایف دولت است. یکی از نکات مهمی که در برنامه هفتم دیده شده، مردم پایه بودن برنامه است، با این نگاه که باید به مردم میدان داد و مشارکت مردمی را در همه تصمیمات دنبال کرد. ما اگر در حوزه‌های اجتماعی و فرهنگی، نقش مردم را به درستی تعریف کنیم و به مردم میدان دهیم برای اینکه بهترین عملکرد را داشته باشند و نقش دولت حمایت و نظارت و هدایت باشد، روح برنامه‌های قبلی، سیاست‌های ابلاغی و رهنمود‌های رهبری بوده است تا بخش خصوصی بتواند فعالیت خوبی داشته باشد.
رئیس قوه مجریه اضافه کرد: در مسئله محوری نگاه به مسائل و مشکلات ما را واقف می‌کند تا ناترازی‌ها در حوزه‌های اقتصادی که باعث مشکلاتی شده را مورد توجه قرار دهیم. ناترازی در بودجه، ناترازی در نظام بانکی و پولی، ناترازی در منابع و مصارف آب، ناترازی در انرژی و ناترازی در صندوق‌های بازنشستگی، از مواردی است که ما را دچار مشکل کرده است.
وی افزود: دولت وقتی کارش را شروع کرد ما با تنش‌های فراوان و آبی مواجه بودیم و ما در کمتر استانی مشکل آب نداریم. در اکثر استان‌ها تنش آبی مطرح است و دولت از ابتدا هم وغم خود را پای این مسئله گذاشت تا ناترازی‌ها را در این بخش به نحوی تراز کند.
وی با بیان اینکه ما ۲۲ هزار مگاوات در بخش برق کمبود داشتیم، ادامه داد: ۷ هزار مگاوات در مدت زمان سپری شده از عمر دولت به شبکه سراسری وصل شد این در حالی است که ما همچنان ۱۵ هزار مگاوات کسری برق داریم لذا در این بخش برای ۳۵ هزار مگاوات برق برنامه ریزی شده تا مشکلات این بخش هم در صنعت و کشاورزی و هم بخش خانگی برطرف شود.
رئیسی تاکید کرد: الحمدالله کار‌ها آغاز شده است و ۷ هزار مگاوات در این بخش مدنظر قرار گرفته و مابقی آن هم در حال اقدام است، ما تلاش داریم تا برق صنعت را از برق خانگی جدا کنیم.
وی با بیان اینکه پیرو این اقدامات صنایع مشغول به کار شده اند، تاکید کرد: ما تلاش داریم تا نیروگاه‌هایی را ایجاد کنیم تا تولید برق صنعت را مدنظر قرار دهند و از این رو شاهد کاهش برق در بخش تولید نباشیم.
رئیسی با بیان اینکه در ۲ سال گذشته از عمر دولت کمتر شاهد خاموشی برق خانگی بودیم و یا این مسئله را نداشتیم، ادامه داد: در برق صنعت برنامه ریزی شده که تولید به نحوی باشد که هم انجام شود و هم تعطیلات آن به نحوی باشد که به برق خانگی لطمه نزند و همه این اقدامات در این راستا است که ما بتوانیم ناترازی‌ها در این بخش را علاج کنیم.
وی با بیان اینکه گزارش‌ها درباره اقدامات صورت گرفته در حوزه ناترازی آب، برق، گاز، نفت به مرور زمان ارائه خواهد شد، بیان کرد: حتما ناترازی‌ها در این بخش‌ها جبران خواهد شد لذا این کار‌ها را باید انجام داد و باید در نظر داشت که ما در برخی امور عقب ماندگی داریم و این عقب ماندگی‌ها مربوط به سال‌های گذشته است که باید روی آن‌ها کار می‌شد.
رئیس جمهور با بیان اینکه باید طی این سال‌ها نیروگاه ساخته می‌شد، ادامه داد: در برخی از بازدید‌هایی که بنده انجام می‌دهم ملاحظه می‌کنم که برخی از پروژه‌ها و طرح‌ها مربوط به ۲۰ سال قبل است و باید این پروژه‌ها خیلی زودتر از این‌ها به سامان می‌رسید لذا ما بدون اینکه بگوییم این کار‌ها باید به نام چه کسی و چه دولتی تمام شود به دنبال تکمیل آن‌ها هستیم.حل ناترازی‌ها یکی از نکات و مسائل مهمی است که مورد توجه دولت است.
رئیس جمهور با اشاره به پیگیری مسائل مربوط به بخش تولید، تاکید کرد: امسال مزین به سال رشد تولید است و این مسئله محور برنامه‌های ما است لذا بحث توسعه زنجیره ارزش صنایع معدنی و پتروشیمی از موضوعات مهم پیشران اقتصادی بوده و کار‌های مهمی باید در این بخش مدنظر قرار گیرد که در برنامه فوق پیش بینی شده است.
رئیس جمهور با اشاره به توجه به موضوع ترانزیت و اقتصاد دریا محور در لایحه برنامه هفتم، ادامه داد: این مسئله بسیار مهم است و یکی از درآمدهای ما در این بخش است.
وی با بیان اینکه ارتباط ما با دریا به یک حساب ۳ هزار و ۷۰۰ کیلومتر است و به یک حساب دیگر بیش از ۵ هزار کیلومتر است، بیان کرد: نتیجه این می‌شود که برخی از کشور‌ها ارتباط شان با دریا کمتر از ما است و ۵۰ درصد از تولید ناخالص ملی شان از محل دریا تامین می‌شود.
رئیس جمهور ادامه داد: باید گفت خوشبینانه ما ۳ الی ۴ درصد اقتصاد دریا محورمان فعال است لذا این مسئله به عنوان یکی از محور‌های مهم در برنامه هفتم بوده و به آن توجه شده است.
وی با اشاره به موضوع امنیت غذایی و کشاورزی و استقلال در تولید نهاده‌های دامی در برنامه هفتم توسعه، تاکید کرد: همواره ما باید بخش قابل توجهی از نهاده‌های دامی را از طریق واردات تامین کنیم در صورتی که کشور ما زمینه‌های زیادی در تولید این نهاده‌ها دارد لذا ما باید در این بخش مستقل و خودکفا شویم و مسائلی در این بخش در برنامه هفتم پیش بینی شده است.
رئیس جمهور با اشاره به مدیریت یکپارچه منابع آبی و توجه به این نکته در برنامه هفتم توسعه، ادامه داد: مسئله بعدی که در این برنامه مورد توجه قرار گرفته موضوع مسکن است به واقع در این بخش برخی می‌گویند که شما قول دادید یک میلیون مسکن ایجاد کنید. بنده در پاسخ عرض می‌کنم که ساخت یک میلیون مسکن در کشور نیاز کشور است و آن‌هایی که این تعداد مسکن را در سال‌های گذشته نساخته اند باید پاسخگوی اقدامات خود باشند. تولید یک میلیون مسکن در سال هم نیاز کشور است و هم براساس مصوبه قانونی مجلس است بنابراین ما به دنبال اجرای آن هستیم و حتما مجلس در کنار دولت برای اجرایی شدن این امر اهتمام خواهد داشت.
رئیس جمهور در ادامه با اشاره به طرح ساماندهی اجاره بهای مسکن که اخیرا در مجلس به تصویب رسیده، گفت: تصویب این طرح در مجلس قابل تقدیر است چرا که این حرکت، حرکت خوبی بود و می‌تواند مشکلات بخش مسکن را کنترل کند.
وی با بیان اینکه مسائل مربوط به سیاست‌های جمعیتی در برنامه هفتم مدنظر قرار گرفته، ادامه داد: می‌طلبد در این بخش اقدامات جدی مدنظر قرار گیرد و ما در این لایحه مسائلی را پیش بینی کردیم.
رئیس جمهور با اشاره به مسائل مربوط به بخش سلامت و توجه به آن در برنامه هفتم، ادامه داد: فعال کردن نظام ارجاع باید مدنظر قرار گیرد و در بسیاری از استان‌ها اجرایی شود و در قانون فوق هم پیش بینی شده است.
وی با اشاره به مدرسه محوری در حوزه آموزش و توجه به این نکته در برنامه هفتم، ادامه داد: ارتقاء علم در کشور ما جایگاه بالایی دارد، اما باز هم جا دارد این جایگاه ارتقاء پیدا کند.
رئیس جمهور با اشاره به موضوع تحول در نظام اداری و توجه به این نکته در برنامه هفتم تاکید کرد: تحول در نظام اداری مهم‌ترین نکته در برنامه هفتم توسعه است که مورد توجه قرار گرفته است.
وی افزود: به واقع تمام کار‌هایی که مدنظر داریم باید به دست ادارات انجام شود. اگر ادارات چابک و جهادی نباشند همه حرف‌هایی که زده ایم اجرایی نخواهد شد بنابراین اجرای همه این برنامه‌ها در گرو یک سازمان اداری و جهادی است.
رئیس جمهور با بیان اینکه بروکراسی اداری همه ما را می‌رنجاند، بیان کرد: لذا تحول اداری و افزایش بهره وری از مهم‌ترین نکات این برنامه فوق قلمداد می‌شود.
وی با بیان اینکه میزان بهره وری ما در بسیاری از بخش‌های کشور پایین است، ادامه داد: در بسیاری از بخش‌ها افزایش بهره وری در برنامه هفتم مدنظر قرار گرفته است چرا که ما اگر رشد سرمایه گذاری نداشته باشیم رشد اقتصادی نخواهیم داشت.
رئیس جمهور در پایان، گفت: همچنین پیشرفت اقتصادی توام با عدالت و عدالت در توزیع منابع براساس آمایش سرزمینی در برنامه هفتم توسعه مدنظر قرار گرفته چرا که همواره مورد تاکید قانون بوده است. تحول علمی، اجتماعی و فرهنگی و همچنین ارتقاء نظام مدیریت کشور و اصلاح نظام اداری که با افزایش بهره‌وری امکان‌پذیر است نیازمند توجه شما نمایندگان است البته مسئله مهم در فرهنگ، سبک زندگی ایرانی اسلامی است که مورد تأکید رهبری نیز است، هرچند اولویت ما مسائل اقتصادی است، اما نباید این امر ما را از مسائل فرهنگی غافل کند، بنابراین فرهنگ مورد تأکید کامل ما در برنامه هفتم قرار دارد.
رئیس جمهور افزود: در سال مهار تورم و رشد تولید برنامه هفتم با نگاه مهار تورم مدنظر قرار گرفته و رشد نقدینگی و پایه پولی باید کنترل شود؛ بانک‌ها ۳ دسته‌اند؛ بانک‌های سالم، بانک‌های دارای مشکل، اما با امکان اصلاح و احیا و بانک‌های مشکل‌دار که احیای آن‌ها وجود ندارد و باید از چرخه خارج شوند بنابراین ما به دنبال اصلاح این موضوع هستیم و این مزیت باید متحول شود و برای مهار تورم اقداماتی را از آغاز سال جاری شروع کردیم.
کسری بودجه از مشکلات بزرگ برای نظام اقتصادی است
رئیس قوه مجریه با بیان اینکه کسری بودجه یکی از مشکلات ما است، گفت: با همکاری مجلس تلاش کردیم منابع و مصارف همخوانی داشته باشد، البته سالی که دولت را تحویل گرفتیم ۴۸۰ میلیارد تومان کسری بودجه داشتیم که بدون استقراض از بانک مرکزی تلاش کردیم منابع و مصارف همخوانی لازم را داشته باشد و کسری بودجه از مشکلات بزرگ برای نظام اقتصادی است.
رئیسی با تأکید بر اینکه در دولت سیزدهم اقدامات خوبی برای ایجاد اشتغال و کاهش بیکاری در دستور کار قرار گرفته، یادآور شد: در رابطه با اشتغال در مناطقی از کشور خوب عمل شده البته در برخی مناطق نیاز به کار بیشتر است و باید اشتغال واقعی باشد که این موضوع مورد تأکید رهبر معظم انقلاب است.
وی با یادآوری اینکه در برنامه هفتم توسعه مسائلی مانند انرژی، ترانزیت، گردشگری، کشاورزی و اقتصاد بومی دیجیتال مدنظر قرار گرفته است، گفت: باید در این حوزه کار کرد، زیرا زمینه کار بسیار داریم البته نسبت به تعهدات دولت و ساماندهی شرکت‌های دولتی هم برنامه‌هایی را مدنظر قرار داریم و تلاش کردیم مسائل مهم و دارای اولویت از جمله مسائل اقتصادی، اجتماعی و فرهنگی مدنظر قرار گیرد. امیدواریم با همکاری مجلس به گونه‌ای اقدام کرد که برنامه قابل اجرا، سنجش و نظارت و اندازه‌گیری باشد و باید به میزان تحقق و اجرای کامل آن نیز توجه کرد، مسئولان دولتی و سازمان برنامه و بودجه و وزرا همگی آمادگی دارند با حضور در کمیسیون‌ها توضیحات لازم را نسبت به بخش‌های مختلف و احکام لایحه برنامه هفتم توسعه ارائه کنند و امیدواریم در زمان مناسب نهایی و به دولت ارائه شود البته رئیس سازمان برنامه و بودجه نیز علاوه بر تدوین و تنظیم مسائل مربوطه نسبت به اجرای بند به بند برنامه تلاش خواهد کرد و مردم و مجلس را در جریان آن قرار خواهند داد.
رئیس جمهور از اعتماد نمایندگان به صحرایی وزیر آموزش و پرورش تشکر کرد و گفت: امیدواریم وزیر، کار را به نحوی پیش ببرند که مورد تأکید رهبر معظم انقلاب و مردم است و همچنین از اعتماد نمایندگان به علی آبادی وزیر صمت نیز تشکر می‌کنیم، امیدواریم به تأکیدات رهبر معظم انقلاب، مردم و مجلس در رابطه با موضوعات مربوطه توجه کند.
وزیر پیشنهادی جهاد کشاورزی صلاحیت عملی و علمی دارد
رئیس قوه مجریه با بیان اینکه نیک‌بخت وزیر پیشنهادی جهاد کشاورزی پس از بررسی‌های بسیاری انتخاب شده است، یادآور شد: ایشان صلاحیت عملی و علمی دارد و صلاحیت ایشان را تأیید می‌کنیم، امیدواریم بتواند در اداره وزارت جهاد کشاورزی موفق باشد و ایشان را آدم صالحی می‌دانم.
