نگاه مخاطب فارسی‌زبان متفاوت با دیدگاه جشنواره برلین نیست

آفتاب‌‌نیوز : آفتاب: کارگردان فیلم سینمایی «درباره الی» با اشاره به واکنش‌های مطبوعات خارجی به این فیلم در جشنواره برلین تاکید کرد انتظار دریافت جایزه از جشنواره برلین را نداشته است.
 
به گزارش سرویس هنر آفتاب، نشست مطبوعاتی دست‌اندرکاران فیلم سینمایی «درباره الی» شامل اصغر فرهادی کارگردان، محمود رضوی تهیه‌کننده و مریلا زارعی، شهاب حسینی، پیمان معادی، صابر ابر و فرهاد مهرانفر بازیگران، صبح امروز در فرهنگسرای رسانه برگزار شد.

فرهای در ابتدای این نشست گفت: «تصمیم ما این بود که در اولین اقدام بعد از بازگشت از برلین به جای نشست مطبوعاتی «درباره‌الی» در جشنواره فیلم فجر که به دلیل سفر ما به برلین برگزار نشد، یک نشست برگزار کنیم. اینکه فیلم از یک سو در ایران مورد توجه قرار گرفت و از سوی دیگر جایزه برلین را به دست آورد نشان داد نگاه مخاطب فارسی‌زبان چندان با دیدگاه جشنواره برلین متفاوت نیست و این نکته برای من با ارزش بود».

کارگردان «درباره الی» درمورد حضور فیلم در جشنواره برلین و دریافت جایزه خرس نقره‌ای بهترین کارگردانی، گفت: «وقتی به برلین رفتیم منتظر دریافت جایزه نبودم و قصد داشتیم بلیت برگشت به تهران را بگیریم. بلیت جور نشد و ما در برلین ماندیم تا اینکه در مراسم اختتامیه جایزه به «درباره‌الی» اهدا شد».

او درباره نقدهای نوشته شده درباره این فیلم در روزنامه‌های آلمانی، گفت: «انتشار برخی نقدها در مطبوعات آلمانی برایم جای خوشحالی داشت. در تعدادی از این نقدها به منحنی فیلمنامه، طراحی صحنه و لباس، میزانسن و کیفیت صدا اشاره شده بود که نشان می‌دهد نگاه‌ها به «درباره‌الی» به دور از حاشیه‌ها بوده و مسائل کلی‌تر سینمای ایران مورد توجه قرار گرفته است».

او با تاکید بر اینکه هیچ فیلمی نمی‌تواند تصویری کلی از یک کشور ارائه دهد، گفت: «فیلم من در هیچ کجا تعهد نداده دایرة‌المعارف ایران باشد. اصلاً فکر نمی‌کنم هیچ فیلمی بتواند شناخت کامل از یک کشور ارائه دهد و نقدهایی که از این جنبه به فیلم می‌پرداخت، آزاردهنده بود».

کارگردان برگزیده بیست و هفتمین جشنواره فیلم فجر با اشاره به اینکه می‌توان به قصه و اتفاق فیلم «درباره الی» فراتر از مرزهای ایران نگاه کرد، گفت: « «درباره الی» داعیه این را ندارد که فقط داستان گروه خاص از مردم را در ایران بیان می‌کند. این قصه می‌تواند هر کجا اتفاق بیفتد، فقط واکنش‌های افراد در مقابل اتفاقات و به طور خاص قضاوت‌ها فرق می‌کند. این نوع نگاه به فیلم که در بازخوردها مشاهده می‌شد، جایزه‌ای بزرگتر از آنچه بود که در اختتامیه برلین گرفتم».

فرهادی درباره سکوت خود در دوره‌ای که فیلم برای پخش دچار مشکل شده بود، گفت: «شاید در آن مقطع برای اهالی مطبوعات این سوال مطرح شد که چرا فرهادی ساکت است؟ برخی نیز به نامه‌ای که برای «دایره زنگی» نوشته بودم اشاره می‌کرد. در آن مورد این اقدام را انجام دادم، چون مشکل مشخص بود و به بن‌بست رسیده بودیم و اقدامی مانند نگارش نامه می‌توانست راهگشا باشد».

او ادامه داد: «در مورد «درباره الی» شرایط کاملاًٌ متفاوت بود. صورت مسئله این فیلم لاینحل به نظر نمی‌رسید. خوشبین بودم این مشکل حل خواهد شد و از همین رو دلیلی نمی‌دیدم بی‌جهت مسئله را بزرگ کنم. زمانی که مشکلات فیلم آغاز شد پیش از آنکه من اقدامی انجام دهیم متوجه شدم از سوی بنیاد سینمایی فارابی، وزارت ارشاد، خانه سینما و اهالی سینما تلاش‌هایی برای رفع مشکل فیلم آغاز شده است».

فرهادی با تشکر از تمامی کسانی که او را در رفع مشکل این فیلم کمک کردند، گفت: «کسی را ندیدم که در پروسه قبل از نمایش فیلم بگوید از خیر نمایش این کار بگذر و آن رها کن. همه امیدواری می‌دادند مسئله جدی نیست. افرادی از اهالی سینما برای رفع مشکل این فیلم پا پیش گذاشتند که اصلاً با آنها ارتباطی از نزدیک نداشتم و بالاخره با کمک جواد شمقدری و آقای احمدی‌نژاد رئیس جمهوری مسئله فیلم به بهترین شکل حل شد».

او درباره کمک‌هایی که مطبوعات در زمینه اکران این فیلم انجام داده است، گفت: «سوء‌تفاهمی در کنفرانس خبری فیلم در برلین رخ داد که برایم ناراحت‌کننده بود. انتقادی که در آن کنفرانس از مطبوعات صورت گرفت، متوجه مطبوعات ایرانی نبود. زمانی که ما به برلین رفتیم تصور نمی‌کردم از حاشیه‌های کار در آنجا خبری باشد، اما پس از حضور در این جشنواره متوجه شدم حواشی در آن‌جا اغراق‌آمیزتر از داخل کشور وجود دارد».

او ادامه داد: «یکی از مهمترین روزنامه‌های آلمان یک صفحه کامل خود را به حاشیه‌های فیلم اختصاص داده بود. در این جو ما در نشست مطبوعاتی فیلم حاضر شدیم. برخلاف اینکه تصور می‌شد در این نشست بخش عمده‌ای از سوال‌ها موجه این حواشی باشد، فقط دو سه نفر به این سوالات حاشیه‌ای پرداختند و باقی در مورد خود فیلم سوال‌هایی را مطرح کردند».

وی در مورد سوالاتی که از سوی خبرنگاران در برلین مطرح شد، گفت: «یکی از خبرنگاران از من پرسید به چه دلیل در ابتدای فیلم خود «به نام خدا» گذاشته‌ای و این را نشانه‌ای برای وجود دیکتاتوری دانست. پاسخی که من به این خبرنگار دادم نشان داد من نگاه دیکتاتوری را در کلام او می‌بینم. سوالاتی از این دست در برلین چند بار مطرح شد، از جمله اینکه پس از مراسم اختتامیه از من پرسیده شد در فیلم‌های ایرانی تا چه حد به دولت باج داده می‌شود، من به تمامی این سوالات پاسخ‌هایی دادم که به خوبی نادرستی تفکر موجود در آن را عیان کند».

فرهادی یادآور شد که 90 درصد سوال‌ها و دیدگاه‌های مطبوعاتی در آلمان به این شکل بود و باقی صادقانه با فیلم او برخورد کرده‌اند.

کارگردان «چهارشنبه‌سوری» درباره جوی که از سوی مطبوعات در داخل کشور ایجاد شد، گفت: «بچه‌های مطبوعات در ایران قبل و بعد از نمایش فیلم در ایران بسیار خوب کار را پوشش دادند. آن‌ها یک کار بزرگ کردند و فیلم را بدون حاشیه‌هایش دیدند».

فرهادی با اشاره به اینکه فیلم‌های او واقع‌گرایانه است، گفت: «ترجیح می‌دهم به جای گفتن کلمه تلخ از واقع‌بینی استفاده کنم زیرا تصور می‌کنم فیلم‌های من دارای چنین فضایی است. بازیگران با درک این مسئله در این پروژه حضور داشتند و آنان به حدی برای این کار زحمت کشیدند که گریمور مجبور شد در روزهای پایانی کار برای حفظ راکورد بخش از موهای مریلا زارعی، رعنا آزادی‌ور و مانی حقیقی را که سفید شده بود، رنگ کند».

او درباره نوع بازی بازیگران و نزدیکی فضای فیلم به زندی واقعی، گفت: «لحظه‌ای که کار می‌کنم از ناخوداگاهم فرمان می‌برم، از همین رو پاسخ دادن به این سوال برایم سخت است، اما در نگاهی کلی می‌توانم بگویم من این کار را همانند سفر یک گروه دوست به شمال دیدم که کارهای آنان با دوربین مخفی ضبط می‌شود».

فرهادی ادامه داد: «من نمی‌خواستم حضور دوربین حس شود و مایل بودم شخصیت‌ها بی‌واسطه با تماشاگر ارتباط برقرار کنند. آنچه می‌توانست در این زمینه تاثیرگذار باشد، میزانسن، دکوپاژ و نوع بازی‌ها بود. بازی با «دز» بالا باعث می‌شد وجود دوربین به رخ کشیده شود. به همین خاطر کار ما این بود که تمرین کنیم تا فیلم فضایی شبیه دوربین مخفی بیابد و تا قبل از روز کلید خوردن فیلم این مسئله جا افتاد».

فرهادی یادآور شد: «بخش عمده‌ای از بازی‌ها براساس آنچه در تمرینات دو ماهه مطرح شده بود، به دست آمد و برای رسیدن به فضایی مناسب‌تر از بچه‌ها خواستم تا هر یک در نقش دیگری ظاهر شود تا احساسات طرف مقابل خود را درک کند».