علیه الناز رکابی؟

الناز رکابی، دختر سنگ‌ نورد ایرانی که پس از حضور سال گذشته‌اش در رقابت‌های قهرمانی آسیا در سئول حسابی زیر ذره‌بین رفت، ماه‌های پیچیده‌ای را از سر گذراند. او سال گذشته و هم‌زمان با اعتراضات شکل‌گرفته، به عنوان نماینده ایران در رقابت‌های قهرمانی آسیا در سئول، بدون آنکه موهایش را بپوشاند شرکت کرد و از دیواره بالا رفت.

انتشار فیلم و تصاویر مربوط به مسابقه نهایی الناز رکابی با واکنش‌های بسیاری همراه شد. در آن برهه این‌طور مطرح شد که او به دلیل حمایت از حقوق زنان در ایران چنین کاری کرده و شایعات عجیبی یکی پس از دیگری درباره‌اش شکل گرفت؛ اینکه به سفارت ایران در سئول تحویل داده شده، یا هنگام بازگشت به ایران قرار است بازداشت شود، اما رکابی چندین ساعت پس از آن فینال، با انتشار یک استوری در اینستاگرامش، آن اقدام را سهوی توصیف کرد و گفت به دلیل آنکه فرصت کمی برای حضور در بازی فینال داشته، فراموش کرده است موهایش را بپوشاند. البته که آن استوری هم نتوانست بخشی از افکار عمومی را قانع کند.

برخلاف ارزیابی‌های اولیه و طبق آنچه سفارت ایران در سئول گفته بود، رکابی به همراه دیگر اعضای تیم ملی سنگ‌نوردی ایران به تهران برگشت و اتفاقا مورد استقبال گسترده مردم قرار گرفت. در بدو ورود او در گفتگو با یکی، دو دوربین تلویزیونی دوباره تأکید کرد که کارش سهوی بوده و قصدی نداشته است. با وجود این، رکابی سوار بر یک ون، در شرایطی که هوادارانش بیرون از فرودگاه برایش تونل زده و تشویقش می‌کردند، فرودگاه را ترک کرد.

فردای آن روز تصویری از دیدار الناز رکابی با حمید سجادی، وزیر ورزش، منتشر شد که آن تصاویر هم حواشی زیادی برای وزیر در پی داشت. امام جمعه مشهد از اینکه وزیر ورزش پذیرفته الناز رکابی را آن‌هم با آن سبک لباس پوشیدن ملاقات کند، حسابی به حمید سجادی تاخت. سجادی، ولی از این گفت که حجاب رکابی در آن دیدار مشکلی نداشته و پای حرف‌هایش نشسته تا مشکلات این دختر ورزشکار را بشنود.

البته بعد‌ها مشخص شد تماس تلفنی توماس باخ، رئیس کمیته بین‌المللی المپیک، با الناز رکابی مبنی بر اینکه برخورد مسئولان ایرانی با او را شرح دهد، در چنین ملاقات‌هایی بی‌تأثیر نبوده است. حتی دیدار با وزیر ورزش هم در آن روز‌ها نتوانست شایعات درباره رکابی را از بین ببرد؛ چراکه افراد زیادی در فضای مجازی ادعا کرده بودند رکابی بعد از دیدار با وزیر ورزش زندانی شده است. اینجا دیگر نوبت به محمود خسروی‌وفا، رئیس جدید کمیته ملی المپیک ایران رسید تا شایعات درباره بازداشت الناز رکابی را رد کند. او در یک مصاحبه ویدئویی درباره چنین شایعه‌ای گفت: «الناز رکابی، ملی‌پوش رشته سنگ‌نوردی کشورمان زندان نبوده است و به همراه خانواده میهمان هتل کمیته ملی المپیک ایران بود...».

پس از آن حضور کوتاه در تهران، رکابی به همراه خانواده‌اش راهی شهرستان شد تا شایعات بعدی از جمله ممنوع‌الخروجی و بازداشت خانگی‌اش مطرح شود؛ مواردی که به قدر کافی مسئولان ورزش ایران را زیر ذره‌بین گذاشت. اندکی بعد سایت «اینساید دگیمز» با فاش‌کردن ملاقات محمود خسروی‌وفا، رئیس کمیته ملی المپیک ایران، با توماس باخ، رئیس کمیته بین‌المللی المپیک، از این نوشت که خسروی‌وفا شایعات درباره الناز رکابی را رد و تأیید کرده که مانعی برای ادامه فعالیت ورزشی او ایجاد نخواهند کرد.

در بخشی از آن گزارش آمده بود: «خسروی‌وفا اتفاق رخ‌داده درباره ماجرای الناز رکابی، دختر سنگ‌نورد ایرانی را که تبلیغات خبری و نگرانی‌های زیادی درباره امنیت این ورزشکار هم به‌وجود آورده بود، یک مسئله کوچک دانست». در ادامه نقل‌قولی از خسروی‌وفا در این زمینه منتشر شد. «با او (رکابی) صحبت کردم و گفتم که شما قطعا در ورزش استعداد زیادی دارید و باید این مسیر را ادامه دهید تا به المپیک پاریس راه پیدا کنید. شما (رکابی) به‌طور‌کامل حمایت کمیته ملی المپیک ایران را دارا هستید». این سایت برای جمع‌بندی همان مطلب هم این‌طور نوشت که «فدراسیون جهانی صعود‌های ورزشی ادعا کرده که تضامینی دریافت شده تا رکابی پس از نشست مشترک خسروی‌وفا و باخ، درگیر هیچ مسئله‌ای نخواهد شد، اما IFSC به نظارت بر وضعیت او ادامه خواهد داد و منتظر بازگشت او به سایر میادین بین‌المللی است».

غیبت سریع الناز رکابی در کلاس‌های مربیگری انگلیس و البته تورنمنت‌های بین‌المللی، دوباره حساسیت‌ها را نسبت به تصمیم مسئولان ورزش ایران درباره الناز رکابی بیشتر کرد و این حساسیت سرانجام گریبان وزیر ورزش را گرفت تا او در فهرست تحریمی‌های اتحادیه اروپا قرار بگیرد. آن روز‌ها اتحادیه اروپا بسته تحریمی جدیدی را علیه ایران اعلام کرد که ۱۸ شخص و ۱۹ نهاد را در لیست تحریم‌های خود قرار داده بود. در بین افرادی که از سوی این اتحادیه تحریم شدند، اسم حمید سجادی، وزیر ورزش ایران هم دیده می‌شد. اگرچه جزئیات زیادی از دلایل این تحریم به بیرون درز نکرد، ولی خبرگزاری «آسوشیتدپرس» به نقل از منابعی، دو موضوع را دلیل تحریم وزیر ورزش ایران عنوان کرد: یکی اینکه ادعا شد حمید سجادی به ورزشکاران مطرح ایرانی فشار آورده که در ماجرای اعتراضات در ایران سکوت کنند و همچنین عرصه را به یکی از سنگ‌نوردان ایران که در رقابت‌های سئول، بدون حجاب شرکت داشته، تنگ کرده است». مشخصا اتحادیه اروپا با توجه به اتفاقاتی که برای الناز رکابی رخ داده بود، وزیر ورزش ایران را در فهرست تحریم قرار داد.

البته این رویه در ادامه بهتر شد و الناز رکابی نه‌تنها توانست ماجرای ممنوع‌الخروجی‌اش را حل‌وفصل کند بلکه همین اواخر توانسته به‌عنوان نماینده ایران در سه تورنمنت بین‌المللی هم حاضر شود؛ اتفاقی که به نظر می‌رسید دلیلی بر پایان مشکلات احتمالی برای این دختر سنگ‌نورد ایرانی باشد. با وجود این اظهارات روز گذشته رضا زارعی، رئیس فدراسیون کوه‌نوردی و ورزش‌های صعودی، همه‌چیز را به هم ریخته است. او در گفت‌وگویی که با مهر داشته نه‌تنها تأیید کرده که این اعزام‌ها و رفع مشکلات به دلیل فشار نهاد‌های خارجی بوده بلکه به این شایعه دامن زده که ممکن است کمیته ملی المپیک، با ریاست محمود خسروی‌وفا، دوباره الناز رکابی را در فهرست خط‌خورده‌ها قرار دهد و مانع از اعزام او به رقابت‌های آسیایی شود.

رضا زارعی با اشاره به اقدام الناز رکابی در مسابقات سئول می‌گوید: «چالش و حاشیه‌ای درباره الناز رکابی مطرح نیست. او سال گذشته اقدامی را انجام داد که به صلاح نبود، اما محرومیتی برای او منظور نشد؛ چراکه کمیته بین‌المللی المپیک و فدراسیون جهانی کوه‌نوردی هم‌زمان پیگیر وضعیت او بودند. اگر برای الناز رکابی محرومیتی منظور می‌شد، ممکن بود باعث محرومیت و تعلیق ورزش کشور شود. الناز رکابی بعد از بازگشت از کره جنوبی مدتی دور از میادین بود، اما برای اینکه به سازمان‌های جهانی ورزش اعلام شود که در ورزش ایران رأفت و گذشت لازم وجود دارد، او به میادین بازگشت. اصلا با این ملی‌پوش با وجود اشتباهی که مرتکب شد، برخورد دور از انتظاری صورت نگرفت. کمااینکه رکابی در یک سال گذشته در سه رویداد بین‌المللی هم شرکت کرده است».

این اظهارات در شرایطی صورت می‌گیرد که پیش از این از سوی مسئولان ورزشی ایران چنین اطلاع‌رسانی شده بود که شرایط او درک شده و قرار نیست خصومتی در بین باشد. اتفاقا با مرور همین بخش از صحبت‌های رضا زارعی حالا دوباره نگرانی‌ها درباره شرایط الناز رکابی برای ادامه دوران حرفه‌ای‌اش بیشتر شده، به‌ویژه اینکه او می‌گوید ممکن است کمیته ملی المپیک که پیش‌تر تضمین داده مشکلی برای این ورزشکار به وجود نمی‌آید، او را از فهرست تیم ملی خط بزند.

زارعی دراین‌باره می‌گوید: «در فهرست اولیه فدراسیون به کمیته ملی المپیک اسامی هشت ورزشکار اعلام شده که شامل هشت سنگ‌نورد سرعت (سه نفر خانم و سه نفر آقا) و دو سنگ‌نورد کمباین (یک نفر خانم و یک نفر آقا) بود. نام رکابی هم در بخش کمباین بود. کمیته ملی المپیک، اما هنوز نظر قطعی و نهایی را درباره این فهرست نداده است. اخیرا اعلام شده که در فهرست کاروان ایران ریزشی صورت می‌گیرد. به همین دلیل وضعیت هیچ‌یک از ورزشکارانمان برای بازی‌های آسیایی قطعی نیست از جمله الناز رکابی».

طبیعتا بیان‌کردن چنین اظهاراتی از سوی رئیس فدراسیون کوه‌نوری حکم یک گل به خودی مهم را دارد؛ او نه‌تن‌ها پرده از این برداشته که به دلیل ترس از تعلیق و فشار فدراسیون جهانی تصمیم گرفته‌اند کار‌های الناز رکابی را برای حضور مجدد در مسابقات فراهم کنند بلکه به طور عجیبی دوباره به این شایعه دامن زده که خطر حذف همچنان الناز رکابی را تهدید می‌کند؛ آن‌هم این‌بار از سوی محمود خسروی‌وفا که رودررو با توماس باخ درباره الناز رکابی صحبت کرده و ضمانت‌های لازم را داده است.

از اینجا به بعد توپ در زمین خسروی‌وفا است؛ او یا باید خطر تعلیق یکی از فدراسیون‌هایش را به جان بخرد یا اینکه با اعزام الناز رکابی به رقابت‌های آسیایی موافقت کند. ناگفته پیداست هر تصمیمی بگیرد، ممکن است ناراحتی عده‌ای را به همراه داشته باشد؛ به‌ویژه ناراحتی جریانی خاص که برخورد قهری و حذف ورزشکاران را بیش از همراهی با آن‌ها می‌پسندد.