از هوش مصنوعی باید ترسید؟

با یکپارچه شدن فزاینده هوش مصنوعی با فناوری‌های اطلاعات و ارتباطات (ICT) که سهم مهمی در تجارت، جوامع و زندگی ما دارد، رگولاتورها با وظیفه پیچیده به حداقل رساندن تهدیدات و حداکثر کردن منافع مواجه هستند. هوش مصنوعی به‌طور فوق‌العاده‌ای کاربردی است و در حال تعبیه شدن در هر کجاست. مهم نیست که آیا شما در حرفه پزشکی مشغول هستید یا در تولید یا حتی در کشاورزی، شما با برنامه‌های کاربردی هوش مصنوعی سر و کار خواهید داشت.

ماشین‌های دارای هوش مصنوعی قادرند حجم عظیمی از داده‌های به‌دست‌آمده از منابع مختلف را برای انجام طیف گسترده‌ای از وظایف، بررسی کرده و آنها را به کار ببرند. گسترش هوش مصنوعی دوگانگی‌های متعددی نظیر خطرات و فرصت‌ها، انسان و ماشین، محدودیت‌ها و توانمندسازها ایجاد کرده است بنابراین رگولاتورها باید با این موضوعات و عدم اطمینان برای ایجاد زیرساختی امن و ایمن برای توسعه هوش مصنوعی تعامل داشته باشند.

زمانی‌که هوش مصنوعی فرصتی مناسب از جانب فناوری بود، خیلی وقت  است که سپری شده است. هوش مصنوعی یکی از قدرتمندترین فناوری‌های روی این سیاره است و پتانسیل باورنکردنی برای و بازتعریف تجارت، جوامع و سبک زندگی ما دارد. اینترنت پیش از این حدود ۲۰ درصد از اقتصاد جهانی را متحول کرده است و این فناوری  مابقی آن را تغییر شکل خواهد داد. علاوه بر موارد ذکر شده هوش مصنوعی می‌تواند یک تغییردهنده واقعی بازی باشد اما می‌تواند اثرات جدی و مشکلات بالقوه‌ای را نیز ایجاد کند.

اما ممکن است سوال مطرح شود که آیا پیشرفت در هوش مصنوعی تأثیر منفی بر انسان خواهد داشت؟ در این زمینه گفته شده که فاکتور انسانی همیشه مهم تر از فناوری خواهد بود؛ از سوی دیگر نگرانی برای ماشین هایی که وظایف انسان ها را بر عهده میگیرند وجود ندارد بلکه موضوع غرق شدن در باتلاقی از ماشین هایی است که کامل نیستند.

نکته قابل توجه این است بر اساس گزارش مدیکال نت محققان سه راه را توصیف کردند که هوش مصنوعی می‌تواند موجودیت انسان را تهدید کند؛ اول، هوش مصنوعی می‌تواند فرصت‌هایی را برای دستکاری افراد افزایش دهد. در چین و ۷۵ کشور دیگر، دولت در حال گسترش نظارت مبتنی بر هوش مصنوعی است. هوش مصنوعی به سرعت حجم عظیمی از داده‌های شخصی از جمله محتوای ویدیویی گرفته شده توسط دوربین‌های مستقر در مکان‌های عمومی را پاکسازی، سازماندهی و تجزیه و تحلیل می‌کند. در حالی که این مورد می‌تواند به مقابله با اقدامات تروریستی کمک کند که کاربرد مفیدی است اما از جنبه منفی، این داده‌ها می‌تواند به افزایش قطبی شدن و دیدگاه‌های افراطی کمک کند.

این فناوری کاربردهای گسترده‌ای در سیستم‌های نظامی و دفاعی دارد که موجب پیشرفت‌هایی در حوزه سیستم‌های تسلیحات خودکار مرگبار شده است و تهدید دوم را موجب می‌شود. این سلاح‌های خودمختار می‌توانند اهداف انسانی را بدون کنترل انسان بر روی آن‌ها مکان‌یابی، تشخیص بصری و هدف‌گیری کنند که این موضوع آنها را به سلاح‌های کشتار جمعی بدیع و مرگبار تبدیل می‌کند.

عناصر اخلالگر، مانند سازمان‌های تروریستی، می‌توانند تسلیحات خودکار مرگبار را که در اندازه‌ها و اشکال مختلف وجود دارد، به‌طور ارزان به تولید انبوه برسانند و آنها را برای کشتن در مقیاس انبوه تنظیم کنند. سوم اینکه، استقرار گسترده ابزارهای مبتنی بر فناوری هوش مصنوعی می‌تواند منجر به از دست دادن ده‌ها تا صدها شغل در دهه‌های آینده شود. با این حال، استقرار گسترده ابزارهای هوش مصنوعی تا حد زیادی به تصمیمات سیاستی دولت‌ها و جامعه و سرعت توسعه هوش مصنوعی، رباتیک و سایر فناوری‌های مکمل بستگی دارد.

با این وجود، تأثیر خودکاری مبتنی بر هوش مصنوعی برای افرادی که در مشاغل کم مهارت در کشورهای با درآمد پایین و متوسط مشغول به کار هستند، بدترین خواهد بود. در نهایت، بخش‌های بالای نردبان مهارتی نیروی کار جهانی، از جمله افرادی که در کشورهای پردرآمد زندگی می‌کنند، در امان نخواهد ماند. برای دهه‌های متمادی، انسان‌ها رویای ماشین‌هایی را در سرداشتند و دنبال می‌کردند که از انسان باهوش‌تر، آگاه‌تر و قدرتمندتر هستند و این منجر به توسعه هوش عمومی مصنوعی شده است، ماشین‌های نظری مبتنی بر هوش مصنوعی که کدهای خود را یاد می‌گیرند و به‌طور مستقیم بهبود می‌بخشند و شروع به توسعه اهداف خود می‌کنند.

در ایران هم به موازات گسترش استفاده از این فناوری در سایر کشورها، به آن توجه شده است به گونه ای که چندی پیش وزیر ارتباطات و فناوری اطلاعات درباره گسترش آن گفت: شورای عالی فضای مجازی به عنوان مرجع تصمیم گیری در این حوزه روی تدوین سند توسعه هوش مصنوعی کار می کند.

طبق گفته وی در وزارت ارتباطات و فناوری اطلاعات از یک سال و نیم قبل مرکز توسعه هوش مصنوعی در پژوهشگاه ارتباطات و فناوری اطلاعات راه اندازی و یک نقشه راه مللی برای توسعه این فناوری در کشور تدوین و در اختیار مراکز سیاست گذار و تصمیم گیر قرار داده شده که بر اساس آن همه دستگاه ها مکلف هستند ظرفیت های خود برای استفاده از هوش مصنوعی برای هوشمندسازی ارائه خدمات احصاء کنند.

به اعتقاد برخی کارشناسان، جامعه پزشکی و بهداشت عمومی باید در مورد خطرات و تهدیدات ناشی از هوش مصنوعی هشدار دهند، مشابه آنچه پزشکان بین‌المللی برای پیشگیری از جنگ هسته‌ای استدلال‌های مبتنی بر شواهد را در مورد تهدید جنگ هسته‌ای ارائه کردند. مداخله احتمالی دیگر می‌تواند مطمئن شدن از کنترل و موازنه کافی برای هوش مصنوعی باشد که مستلزم تقویت سازمان‌های منافع عمومی و دموکراسی است سپس هوش مصنوعی به وعده خود برای سودمندی بشر و جامعه عمل خواهد کرد.