امیرعبداللهیان: اجازه نمی‌دهیم روسیه و چین تصورکنند تنها انتخاب ما هستند
حسین امیرعبداللهیان وزیر امور خارجه کشورمان گفت: هر جا منافعی برای مردم ایران باشد ما آنجا هستیم. وقتی از نگاه به آسیا می‌گوئیم منظور شبه قاره هند، چین، روسیه و خیلی از کشورهای دیگر را در منطقه ما شامل می‌شود. ضمن اینکه مناسبات دوجانبه و چند جانبه خودمان را با این کشورها حفظ می‌کنیم، اما هیچگاه اجازه نمی‌دهیم که روس و یا چین تصور کنند که تنها انتخاب ما چین یا روسیه هستند.
وی افزود: اصلاً این درست نیست که مردم فکر کنند جمهوری اسلامی ایران با بزرگی و توانمندی‌هایی، سرمایه بزرگ مردمی از جمله نیروهای جوان خلاق، منابع و با دسترسی‌های ترانزیتی، بخواهیم کشور را به روسیه به چین بفروشیم یا به فرانسه، آلمان یا انگلیس بفروشیم. هیچ تفاوتی برای ما نمی‌کند، اگر امروز منافعی در آلمان، فرانسه و انگلیس داشته باشیم در راستای منافع ملت با آنها یا همکاری خواهیم داشت. در مورد چین و روسیه در چارچوب منافعمان عمل می‌کنیم.
وزیر امور خارجه کشورمان گفت: هرگز اجازه نخواهیم داد استقلال، حاکمیت و تمامیت ارضی کشورمان مورد خدشه‌ای قرار گیرد و به هیچ وجه تخم مرغ‌هایمان را نه در سبد شرق و نه در سبد غرب می‌گذاریم بلکه در سبد منافع ملی خودمان قرار می‌دهیم و هیچ تعارفی در موضوع استقلال و حاکمیت با هیچ طرفی نداریم. به همین دلیل در اوج روابط خوبی که با روسیه در بخش‌ها تجاری و موضوعات مختلف داریم، مقتدرانه سفیر روسیه را احضار کردیم و رها نیز نخواهیم کرد.
وی افزود: روسیه در موضوع جزایر سه گانه که تعلق ابدی و تاریخی به جمهوری اسلامی ایران دارد غفلت کرده بود. الان توضیحاتی برای ما داده‌اند که بی‌توجهی فلان کارشناس ما بود. یا در موضوع کاربرد واژه جعلی خلیج فارس در بیانیه دیروز سفیرشان سندی به ما ارائه کرده که در سند زبان روسی، از واژه دقیق خلیج فارس استفاده شده است.
وزیر امور خارجه کشورمان در تشریح آخرین وضعیت مذاکرات رفع تحریم‌ها گفت: ما دو مسیر را برای ایجاد گشایش و برای مقابله با تحریم‌های یک جانبه آمریکا همزمان دنبال کردیم. مسیر اول تلاش برای بی‌اثر کردن تحریم‌ها است. امروز بیش از ۹۰ میلیارد دلار تبادلات ما با همسایگان است. حتی تا داخل اروپا نیز توانستیم تبادل تجاری را افزایش دهیم علی رغم وجود برخی تنش‌های سیاسی که با بخش کوچکی از اروپا داریم. این کار اصلی دولت در راستای توسعه اقتصادی پایدار است که در آینده نزدیک مردم نتیجه اقدامات جمعی ما در دولت را خواهند دید.
وی افزود: اما همزمان وظیفه ما در وزارت خارجه، دیپلماسی و مذاکره است. ما به وظیفه خودمان در این چهارچوب ادامه خواهیم داد و هر زمان به نقطه‌ای برسیم که بتوانیم آن دستاوردهایی و تلاش‌هایی را که منجر به لغو تحریم‌ها خواهد شد را اعلام کنیم، اطلاع رسانی دقیق به مردم خواهیم کرد.
امیرعبداللهیان گفت: هیچگاه از مسیر دیپلماسی و میز مذاکره فاصله نگرفتیم. کشورهایی از جمله سلطنت عمان نیز هستند که برای این موضوع تلاش می‌کنند و آنها تلاش می‌کنند دیدگاه‌ها به یکدیگر نزدیک شود و بتوانیم گام‌هایی برای این مسئله برداریم. این در واقع سیاست کلان دولت است. پس برنامه اصلی تلاش برای بی‌اثر کردن تحریم‌ها و موازات آن تلاش دستگاه دیپلماسی برای لغو تحریم‌ها از مسیر مناسب خودش است.
وی در خصوص روابط کشورمان و اروپا نیز گفت: اروپا فقط انگلیس، آلمان و فرانسه نیست. ما مناسبات خود با این کشورها را حفظ کردیم و در عین حال بخش‌های بزرگ دیگری در اروپا وجود دارد که بدون چالش ما با آنها در تعامل هستیم. نگاه ما به غرب و شرق مبتنی بر تأمین حداکثری منافع ملی کشور است و به یاری خداوند و با حمایت مردم این مسیر را با قوت به اتفاق همه همکارانم در وزارت خارجه ادامه خواهیم داد.
وزیر امور خارجه کشورمان در خصوص تحولات افغانستان نیز گفت: در ارتباط با افغانستان ما مرز مشترک با افغانستان داریم. لذا هرگونه تحولی در داخل افغانستان می‌تواند بر امنیت و شرایط اجتماعی ما در استان‌های مرزی تکثیر بگذارد. هرگونه بی‌ثباتی در افغانستان تأثیر مستقیم بر مناطق مرزی ما می‌تواند بگذارد. ضمن اینکه ورود گسترده آوارگان افغانستانی به داخل جمهوری اسلامی ایران و مرزهای ما یکی از چالش‌های جدی ما است.
وی افزود: من با نماینده دبیرکل سازمان ملل ملاقات داشتم به ایشان گفتم جمهوری اسلامی ایران در شرایط تحریمی با نگاه انسان دوستانه پذیرای میلیون‌ها آواره افغانستانی است و این در حالی است که سازمان ملل کمترین توجه را به این موضوع دارد. دو سه بار نیز از آقای دبیرکل سازمان ملل خواستم که به این مسئله توجه کند و در مسئله آوارگان افغانستان، جهان بایستی احساس همدردی، همبستگی و مشارکت در تأمین هزینه‌ها کند.
امیرعبداللهیان گفت: موضوع دوم گسترش تروریسم است که در افغانستان است. سران داعش و نیروهای کارکشته داعش از عراق سوریه و لیبی به افغانستان منتقل شدند و این یکی از چالش‌های متقابل هیئت حاکمه فعلی و طالبان در افغانستان است.
وی افزود: نکته سوم شرایط سیاسی هیئت حاکمه فعلی در افغانستان است. ما به صراحت به مقامات افغانستان اعلام کردیم هیچ گروهی در افغانستان هنوز نتوانسته بدون مشارکت سایر اقوام نظام سیاسی پایداری را مدیریت کند. لذا تشکیل دولت فراگیر با مشارکت همه اقوام یک ضرورت است و نباید این را به تعویق بیندازید.
وزیر امور خارجه کشورمان گفت: من اخیراً با یکی از مقامات منطقه صحبت می‌کردم که دیداری با یکی از سران اصلی طالبان در افغانستان داشت. وی به من گفت که ما از جمله موضوعاتی که به عنوان دغدغه با آن مقام عالی‌رتبه طالبان مطرح کردیم این است که این وضع را شما نمی‌توانید ادامه دهید یا باید یک قانون اساسی جدید نوشته شود و به تأیید مردم افغانستان رسد. باید یک حکومت فراگیر تشکیل دهید.
وی افزود: ما با طالبان موضوع دیگری نیز داریم که حق آبه‌ی ایران است. در ماه‌های گذشته پیگیری‌های جدی انجام شد. آقای رئیس جمهور دستورات ویژه‌ای داشتند. من به سیستان رفتم و جلسه‌ای با معتمدین و نمایندگان سیستان برگزار کردیم. نمایندگان مردم سیستان در مجلس شورای اسلامی تلاش‌های زیادی را به عمل آوردند. موضوع ما این است که بر اساس عهدنامه هیرمند بایستی حق‌آبه خودمان از افغانستان را دریافت کنیم. در چارچوب روابط خارجی فراگیر بخش عمده‌ای از برنامه سیاست خارجی ما تمرکز بر توسعه پایدار روابط اقتصادی و تجاری با جهان دارد.
وزیر امور خارجه کشورمان گفت: عضویت ایران در شانگهای کاری است که از سال‌ها قبل شروع شد اما به دلیل رویکردها و ملاحظاتی که وجود داشت این کار در دولت‌های قبلی به سرانجام نرسید. در دولت جدید ما با تعامل با اعضای اصلی شانگهای و در سفرهای آقای رئیس جمهور موفق شدیم ابتدا شروع عضویت دائم ایران را به تثبیت برسانیم و در روزهای اخیر عضویت کامل ایران شکل گرفت.
وی ادامه داد: این عضویت کامل روی زمین برای ما دستاوردها و نتایجی را در پی خواهد داشت. اولاً در حوزه‌های اقتصادی و تجاری ما از همه معافیت‌ها و تسهیلاتی که برای اعضای شانگهای فراهم است، برخوردار می‌شویم. دوم، شانگهای فقط یک سازمان متمرکز بر موضوعات اقتصادی نیست. سایر همکاری‌های امنیتی، فرهنگی، نظامی، مبارزه با تروریسم و علم و فناوری را شامل می‌شود. ما هفته گذشته نماینده خودمان را به عنوان نماینده مرجع ملی ایران نزد سازمان همکاری شانگهای منصوب کردیم.
امیرعبداللهیان گفت: تلاش زیادی هم در دولت و هم مجلس انجام شد تا بتوانیم به موقع اسناد را در دولت و مجلس به تصویب برسانیم. در تاریخ انقلاب اسلامی و قبل از آن بی‌نظیر است. ۴۹ سند مهم اقتصادی، امنیتی، سیاسی و فرهنگی به تائید دولت و مجلس رسید در حالی که در برخی از کشورهای عضو شانگهای این پروسه بیش از پنج سال زمان می‌برد. ما در هفته‌ها و ماه‌های آینده آثار این عضویت را در روی زمین و سفره‌ی مردم خواهیم دید.
وی همچنین در خصوص قدم بعدی ایران گفت: بریکس دومین سازمان منطقه‌ای است که اعضای مهمی را در برمی‌گیرد. هفته اول شهریور ماه آقای رئیسی به عنوان مهمان ویژه اجلاس دعوت شدند. ماه گذشته در سطح وزرای خارجه نشست بریکس پلاس در آفریقای جنوبی برگزار شد. این یک مقدمه‌ای بود بر نشست سران بریکس پلاس که در هفته اول شهریور ماه انجام خواهد شد.
وی با اشاره به مزیت‌های عضویت در بریکس ادامه داد: این یک مزیت بیشتری را برای ما فراهم می‌کند که از آفریقا تا آسیا، تا آمریکای لاتین و دیگر کشورها بتوانیم از این ظرفیت استفاده بکنیم. طبعاً این رویکرد در دیپلماسی برای ایجاد گشایش در روابط ما در حوزه تجارت خارجی شکل گرفته و استفاده از مزیت‌های بریکس و شانگهای این است که ما به سمت چندجانبه گرایی حرکت می‌کنیم.
وزیر خارجه تصریح کرد: امروز دنیا، دنیای یکجانبه گرایی نیست نظم بین‌المللی جدیدی در جهان در حال شکل گیری است. یکی از ویژگی‌های این نظم جدید تمرکز و تلاش کشورها برای عبور از یکجانبه گرایی به سمت چندجانبه گرایی است. استفاده از فرصت‌های این سازمان‌ها یعنی حرکت به سمت چندجانبه گرایی و مقابله با سیاست‌های یکجانبه گرایی از جمله تحریم‌ها.
وزیر امور خارجه کشورمان همچنین درباره توافق ایران و عربستان گفت: از ماه‌ها قبل ما پنج دور مذاکرات امنیتی در بغداد و سه دور در عمان داشتیم. جمع بندی اینها به نقطه‌ای رسید که ما و عربستان وارد صفحه جدیدی از روابط شویم. بر هیچ کس پوشیده نیست که برخی از کشورها در منطقه و خارج از منطقه در اغتشاشات چه اقداماتی را انجام دادند. ما با طرف‌های غربی و آمریکا به صورت غیر مستقیم در حال تبادل پیام بودیم. طرف آمریکایی تصور می‌کرد که ما در اغتشاشات در ضعیف‌ترین حالت قرار داریم و الان وقتی است که باید بین ما و آمریکا رو بازگشت به برجام توافق شود. آنها اصرار داشتند ما از خطوط قرمز عبور کنیم اما پشتوانه مردمی و پشتوانه‌های متنوعی که در ایران داشتیم سخت روی خطوط قرمز ایستادیم.
وی درباره مذاکرات گفت: امروز که ما با هم صحبت می‌کنیم اگر تبادل پیامی بین ما و آمریکا است، اولاً هنوز ما مسیر مذاکره را ادامه می‌دهیم، ثانیاً رعایت خطوط قرمز از مواضع اصلی ما است.
وزیر خارجه تصریح کرد: در موضوع عربستان حاکمان سعودی به این نتیجه رسیدند که باید بر مبنای همسایگی و احترام متقابل روابط بین دو کشور شکل گیرد. هم منافع دو طرف را تأمین می‌کند و هم برای منطقه پیام مثبت دارد. من پنج ماه پیش در نشست بغداد ۲ در کشور اردن گفتگوی چند دقیقه‌ای با وزیر خارجه عربستان داشتم. آنجا جمع بندی گفتگوها این شد که بازگشت روابط دو کشور به حالت طبیعی نه تنها به نفع طرفین بلکه کل منطقه است.
امیرعبداللهیان ادامه داد: در راستای وجود یک روابط پایدار بین دو کشور یک ایراد در روابط ما و عربستان وجود داشته است. حتی در بهترین دوره روابط در زمان آقای هاشمی رفسنجانی و در دوره آقای خاتمی، حجم حملات رسانه‌ای علیه یکدیگر کاهش پیدا کرده است. اما آیا یک توافق اقتصادی بین ما انجام شده؟ نه. توافق ما این است که در این مرحله باید با درک اینکه تفاوت دیدگاه سیاسی در حوزه‌هایی داریم در مناسبات دوجانبه و سرمایه گزاری قوام ببخشیم. یک همکاری پایدار اقتصادی که به دو طرف کمک کند.
وی درباره روابط با مصر گفت: ما الان دفتر حفاظت منافع در تهران و قاهره داریم اما در گام اول هر دو سفیر مستقر کردیم. هم فرستاده ما در آنجا درجه سفیر دارد و هم دیپلمات آنها در تهران با درجه سفیر کار می‌کند.
امیرعبداللهیان افزود: بین ما و مصر مشترکات زیادی وجود دارد. هم مردم مصر به ایران علاقه مند هستند و هم مردم ایران به مصر علاقه مند هستند. رویکرد سیسی در سوریه مبارزه با تروریسم و افراط گرایی بود. ما گفتگوهای امنیتی را شروع کردیم.
وی ادامه داد: در جریان سفر هفته‌های گذشته سلطان عمان به تهران، گفتگوهایی را در ارتباط ضرورت روابط تهران و قاهره با آقای السیسی در قاهره داشتند. وی حامل پیامی بود و در عالی‌ترین سطح در ایران دریافت شد و پاسخ مثبت دریافت کرد. بعد از آن ما در حال طراحی هستیم که در زمان مناسب شاهد ارتقا روابط باشیم. ما هیچگونه محدودیتی برای توسعه همه جانبه همکاری‌ها با مصر نداریم.
