ال نینو چگونه بر ایران اثر می‌گذارد؟
مجتبی طحان اظهار کرد: رویداد‌های مهم دهه‌های اخیر جهان از نظر سیاسی، اقتصادی، اجتماعی، جغرافیایی و انسانی نشان می‌دهد که جوامع بشری پیوسته دستخوش حوادث طبیعی یا تمایلات مخرب انسان‌ها که موجب بروز بحران‌های گوناگون می‌شود، بوده است. روزی نیست که اخبار مربوط به بحران‌های کوچک و بزرگ در گوشه و کنار دنیا رخ مــی دهد، منعکس نشود؛ این بحران‌ها ممکن است تا آنجا پیش برود که اعتبار و منافع داخلی و خارجی جوامع و کشور‌ها را مورد تهدید قرار دهد.
رشد سریع تغییرات اقلیمی، زنگ خطر را به صدا درآورده است
وی افزود: با توجه به اینکه رشد سریع تغییرات اقلیمی در سال‌های اخیر سبب بروز حوادث و بلایای مختلفی از جمله سیل، خشکسالی، ریزگرد‌ها و ذرات معلق، آتش‌سوزی‌های گسترده، برف و کولاک شدید، گرمای طاقت فرسا و موارد دیگر شده است، زنگ خطر را برای کشور‌های سراسر گیتی و جوامع مختلف به صدا درآورده است و در این میان، برخی از کشور‌های توسعه یافته نیز در مواجهه با این حوادث، فعالیت‌های تأثیرگذاری انجام داده‌اند.
معاون آموزش و پژوهش جمعیت هلال احمر خوزستان گفت: این روز‌ها ال نینو به بحث داغی بین مردم، رسانه‌ها و دستگاه‌های مختلف تبدیل شده است؛ ال نینو یکی از پدیده‌های خاص و شگفت کره زمین است که تحقیقات مختلفی روی آن انجام شده است
خشکسالی‌های اخیر خاورمیانه را می‌توان به ال نینو نسبت داد؟
وی افزود: در واقع ال نینو یک تغییر یا آشفتگی سیستم جو و اقیانوس در در حوزه استوایی یا حاره‌ای اقیانوس آرام است که بیشتر در سواحل غربی آمریکای جنوبی و نزدیک به خط استوا اتفاق می‌افتد. این آشفتگی یا تغییر می‌تواند تاثیر بسیار زیادی بر حیات موجودات زنده در اکوسیستم‌های خشکی و آبی داشته باشد. این اثر می‌تواند شامل مرگ صد‌ها هزار مرغ دریایی به دلیل کم شدن ماهی‌های کولی -که این ماهی‌ها نیز به دلیل گرم شدن آب سواحل غربی آمریکا و کم شدن مواد غذایی، از بین می‌روند- در آلاسکا، حریق جنگل‌ها در اندونزی و استرالیا، کاهش صید آبزیان و طغیان رودخانه‌ها خصوصاً در پرو و اکوادور باشد.
طحان بیان کرد: تأثیر ال نینو در کالیفرنیای جنوبی و مکزیکو به شکل افزایش طوفان‌ها و بارندگی‌های شدید ردیابی شده است در حالی که شمال استرالیا آب و هوایی خشک و کم باران را تجربه می‌کند. دست‌کم در عرض‌های پایین جغرافیایی عمده آنچه که تغییر اقلیم انگاشته می‌شود، در واقع همان تأثیر پدیده ال نینو است. مستندات نشان می‌دهد که در ۵۰ سال گذشته بسامد وقوع خشکسالی در جهان کاملاً با وقوع ال نینو منطبق است. شاید حتی بتوان بخش قابل توجهی از خشکسالی‌های اخیر خاورمیانه را به ال نینو نسبت داد.
معاون آموزش و پژوهش جمعیت هلال احمر خوزستان گفت: نشانه‌های آشکاری می‌گویند که افزایش ۲۲ درصدی مناطق فوق خشک جهان که در قرن بیستم رخ داده، عمدتاً تحت تأثیر فعالیت ال نینو در دهه ۸۰ بوده است. بر اساس تحقیق دیگری دو منشاء عمده موجب بارندگی در خاورمیانه، غرب اقیانوس هند و شرق دریای سرخ است و این دو منبع مهم به شدت تحت تأثیر ال نینو قرار دارند.
ال نینو چه اثری بر جای می‌گذارد؟
وی عنوان کرد: مطالعات انجام شده نشان داده است که اثر ال نینو در ایران نیز محسوس است به این معنی که در سال بعد از ال نینو، سراسر ایران به جز بعضی از مناطق کشور، میانگین دمای بالاتر از میانگین ۳۰ ساله و بارندگی کمتر از میانگین ۳۵ ساله داشته است.
طحان افزود: ال نینو را نباید به صورت یک اتفاق ساده دانست، بلکه زنجیره‌ای از اتفاق‌ها و وقایع مرتبط به هم است که از اقیانوس آرام شروع و اثر مستقیم آن عمدتاً در اطراف خط استوا و کشور‌های منطقه استوا (مانند شیلی، مکزیک، آرژانتین، اندونزی، مالزی، گینه، جنوب هند و ...) مشاهده می‌شود، اما اثر غیر مستقیم یا جانبی آن بر تمام دنیا از جمله کشور ما ایران هم محسوس است.
وی ادامه داد: در واقع اثر این پدیده شامل تأثیر‌های اجتماعی، اقتصادی و زیست محیطی است که خود این اثر‌ها با توجه به شدت و استمرار به صورت ضعیف، متوسط و قوی دسته‌بندی می‌شوند. به طور مثال ال نینوی سال ۱۹۹۷-۹۸ موجب مرگ ۲۳ هزار نفر شد.
معاون آموزش و پژوهش جمعیت هلال احمر خوزستان گفت: فارغ از اینکه پدیده ال نینو موجب بروز تغییرات متفاوت اقلیمی و به ویژه سرمای شدید در جهان و به تبع آن در کشور ما شود، بروز و یا عدم بروز آن، توجه ما را به مفاهیمی مهم و حیاتی جلب می‌کند.
طحان عنوان کرد: بروز پدیده ال نینو در جای خود باید توسط کارشناسان ذی ربط بررسی و با یک رویکرد علمی، جوانب آن سنجیده شود و به عنوان یک هشدار به مردم اطلاع‌رسانی شود. این پدیده خاص می‌تواند برای جوامع بشری به عنوان یک تهدید و البته یک فرصت نیز قلمداد شود و به دستیابی انسان به آمادگی حداکثری کمک شایانی کند.
معاون آموزش و پژوهش جمعیت هلال احمر خوزستان گفت: اگر به پدیده ال نینو به عنوان یک مخاطره بحران‌ساز نگاه کنیم، چند مفهوم بسیار مهم و اساسی باید مورد توجه متخصصان حوزه مدیریت بحران قرار بگیرد. مدیریت بحران مجموعه‌ای از مفاهیم نظری و تدابیر عملی در ابعاد سیاستگذاری، برنامه‌ریزی، سازماندهی، هماهنگی و کنترل جهت مقابله با بلایا در مراحل قبل، هنگام و بعد از وقوع حوادث است که مهترین هدف آن، کسب اطمینان از این است که بحران‌ها کمترین اثر و پیامد‌های زیان‌بار جانبی، مالی و زیست محیطی را به بار آورند.
ال نینو، یک عامل خطرآفرین است
طحان بیان کرد: یکی از مفاهیم فوق‌العاده مهم و تخصصی در مراحل ابتدایی مدیریت بحران، مدیریت خطرپذیری است که خود از دو جزء تحلیل مخاطرات و تحلیل آسیب‌پذیری تشکیل شده است. مخاطرات در واقع عوامل تهدید کننده یک جامعه یا سازمان محسوب می‌شوند.
وی افزود: برای مثال اگر به ال نینو به تنهایی نگاه شود، یک پدیده آب و هوایی است در حالی که می‌تواند با ایجاد تغییرات شدید اقلیمی در مناطق مختلف جهان، یک عامل خطرآفرین محسوب شود. همچنین برای تحلیل آسیب‌پذیری دو جزء قابلیت آسیب (مجاورت با یک گسل) و تاب‌آوری (مقاومت ساختمان‌ها در برابر زلزله) بررسی می‌شوند.
