قوچانی: مجاهدین خلق مسئله روز ماست/ فیاض: مجاهدین احتمالاً بازمی‌گردند
مراسم رونمایی از کتاب «جزیره سرگردانی» نوشته «بیژن مومیوند» با حضور ابراهیم فیاض استاد دانشگاه، عباس سلیمی نمین پژوهشگر تاریخ معاصر، محمد قوچانی مدیرمسئول نشریه آگاهی نو، محمد عطریانفر عضو شورای مرکزی حزب کارگزاران سازندگی و احمدرضا کریمی نویسنده و پژوهشگر حوزه تاریخ و عضو سابق مجاهدین خلق در سالن جلسات موسسه فرهنگی مطبوعاتی ایران برگزار شد.
مومیوند: تغییر ایدئولوژی سازمان مجاهدین محور اصلی «جزیره سرگردانی» است
به گزارش روابط عمومی انتشارات ایران، بیژن مومیوند نویسنده کتاب «جزیره سرگردانی» در ابتدای مراسم گفت: گفتگو‌هایی که در این کتاب آمده از پرونده‌های مختلفی بوده که در نشریات منتشر شده است؛ هسته مرکزی و محور اصلی کتاب تغییر ایدئولوژیکی سازمان مجاهدین است. در واقع در این کتاب به دنبال چرایی این تغییر بودیم. اینکه آیا تغییر انحرافی بود که تقی شهرام آن را به وجود آورده یا امری اجتناب‌ناپذیر بوده است؟
او با بیان اینکه اگر بخواهم امروز کتابی در مورد مجاهدین بنویسم با زاویه نگاه دیگری می‌نویسم، گفت: به نظرم دیگر اولویت این نیست که ماهیت سازمان چه بوده، ما باید ببینیم چرا فضای سیاسی ما فقیر است و اصطلاحا افراد کوتوله در این فضا شکل می‌گیرند؟ شاید دلیل آن این است که ما حزبی ایجاد نکرده‌ایم و در چنین شرایطی گروه‌های چریکی شکل گرفته و قدرت در دست آن‌ها می‌افتد.
عطریانفر: به این کتاب حس خوبی دارم
محمد عطریانفر، فعال سیاسی در مراسم رونمایی از کتاب «جزیره سرگردانی» که روز گذشته (سه‌شنبه، دهم مردادماه) برگزار شد، گفت: در جامعه‌ای زندگی می‌کنیم که جامعه به معنی واقعی‌اش وجود ندارد، اما این جامعه پر از اسطوره‌هایی است که مورد تأویل قرار نگرفته‌اند.
او افزود: چرا سازمان مجاهدین خلق این‌قدر مهم است؟ چه چیزی آن را زنده نگه داشته؟ در این زمینه گام‌های خوبی برداشته شده است و نهاد مطبوعاتی ایران بسیار جذاب کار کرده است، به نوعی حاشیه از متن دارد بزرگتر می‌شود.
عطریانفر با بیان اینکه حس خوبی نسبت به این کتاب دارد، گفت: واقعیت این است که کشور ما به دلیل تاریخی و نوع حاکمیتی که دارد در حال پوست‌اندازی است و باید یک دوره انتقالی را طی کنیم. از این فرایند عمومی جدا نیستیم و فراز و فرود‌هایی خواهیم داشت.
او در ادامه گفت: اگر به خاطرات گذشتگانمان دقت کنیم، فقط چند خاطره بزرگ مانند ۳۰ تیر یا ۲۸ مرداد را در ذهن دارند، این اتفاق‌های اندک تمام سرمایه سیاسی پدران ما بودند، ولی امروز ما هر سال چند اتفاق مهم را به چشم می‌بینیم. این طبیعت این ایام است. از این حیث ما تا اطلاع ثانوی طبیعتا باید این فراز و فرود را پشت سر بگذاریم. منطق گفتگو و تفسیر ما باید اخلاق‌مدار باشد. تقدس‌گرایی بیش از حد ما را به این نقطه رسانیده است. امروز هم درگیر این بیماری هستیم که نباید به مرز بی‌اخلاقی سقوط کنیم.
او بیان کرد: این‌ها جزو الزامات عصر ماست و تولید چنین کتاب‌هایی باید ذیل هدایت کسانی باشد تا رسالت محصول تولیدی قابل تایید باشد و ما را زودتر به نقطه روشن برساند. البته چنین کتاب‌هایی باید به گونه‌ای نوشته و بیان شود تا نسل‌های پس از ما که آن‌ها را می‌خوانند همذات‌پنداری در آن‌ها بیدار شود و این جزو ضرورت‌های مکمل است.
فیاض: هنوز مجاهدین خلق را شخم نزده‌ایم
ابراهیم فیاض، استاد دانشگاه تهران در ادامه این نشست درباره سیر تاریخی حضور افراد و حزب‌های مختلف در سیاست داخلی ایران گفت: زمانی که این کتاب را خواندم، در بخش‌هایی از کتاب کلافه شدم و آن را کنار گذاشتم. حالت تاسفی که همه جامعه‌شناسان با آن درگیرند، در من اوج گرفت. من یاد گروهی از دوستانم افتادم که در آن دوران عضو این گروه بودند و از ابتدا با تفکرات آن‌ها آشنا بودم.
او افزود: برخلاف نویسنده معتقدم در این کتاب اتفاقات شبیه همه آثار قبلی با این موضوع است. تاریخ تکرار می‌شود و به نظرم مجاهدین هم احتمالاً بازمی‌گردند. همانطور که امروز گفتمان مارکسیستی در صداوسیما حاکم است و این یکی از نشانه‌های بازگشت آن‌هاست.
فیاض در رابطه با اصطلاح «فهمیدن تاریخ» و درس گرفتن به معنای دقیق آن گفت: بحث اصلی روش‌شناسی است که باید آن را با مباحث دینی بسنجیم. مثلا ما در بحث امامت تفسیر خلافت کردیم، در رابطه مجاهدین هم گرفتار تفاسیر متعدد هستیم. اما مجاهدین خلق یک اسلام اموی است که مبنای خود را براساس خلق می‌گذارد. همان تفکری که در ادامه به داعش ختم شد. همین شده که امروز ساختار کوری در رویداد‌های تاریخی داریم. چیزی که در این کتاب می‌بینم این است که مثل آثاری که تا پیش از این دیدیم، همگی مصادره به مطلوب است.
او ادامه داد: متأسفانه الان جمهوری اسلامی برای نسل جدید شفاف نیست و نتوانسته این مسئله را برای جوانان شرح دهد. اینکه مجاهدین خلق از نظر ساختاری هنوز زنده است و گروهی می‌خواهند به آن بپیوندد، نشان می‌دهد فقط به دلیل حمایت امریکا و انگلیس نیست. ما هنوز مجاهدین خلق را شخم نزده‌ایم. این کتاب به نظر من یک مواد خام بزرگ است و باید آن را بیشتر و دقیق‌تر بررسی کرد.
این جامعه‌شناس اضافه کرد: «جزیره سرگردانی» مقدمه‌ای برای آثار بعدی است و باید آن را ادامه داد. مومیوند باید عادت کند که هر روز بنویسد و آن را بکشاند به سمت آدم‌هایی که عضو مجاهدین بودند. اینکه امروز مجاهدین زنده است، باید برای حکومت هم مهم باشد و می‌بایست آن را بررسی کرد تا بهتر شناخت.
قوچانی: مجاهدین خلق مسئله روز ماست
در بخش بعدی نشست محمد قوچانی درباره ایجاد طرح مسئله در موضوعات مختلف و لزوم پرسش‌گری در تاریخ معاصر گفت: ابتدا باید بگویم این کتاب صرفا اثری پشت ویترین‌نشین نیست، بلکه برای من یک خاطره هم دارد، زیرا در جریان چگونگی شکل‌گیری آن بودم. در رابطه با پرسش‌گری هم بعد از حوادث به‌وجودآمده حول محور روزنامه‌نگاری اصلاحات و اصولگرا، این دوگانگی به وجود آمد.
او در ادامه کفت: امروز به جایی رسیده‌ایم که در موسسه ایران این کتاب با حضور ما رونمایی می‌شود. این یعنی امروز از آن دوگانه عبور کرده‌ایم، چون آن دعوای سیاسی روز اساساً بی‌دلیل بود. همین گذشتن از دوگانگی ما را از نوشتن در روزنامه، به سمت انتشار مجلات و انجام مصاحبه‌های مختلف با چهره‌های مهم برد.
قوچانی تاکید کرد: معتقدم کار با نقد جلو می‌رود، من خیلی سر این ماجرا فحش خوردم. هنوز هم بعضی اوقات به من می‌گویند این مصاحبه یا گزارشی که نوشتی از کجا به تو سفارش شد؟ این تفکر بسیار عجیب است و آن هم نتیجه دوگانه حکومت و اپوزیسیون است.
او ادامه داد: برخی می‌گویند تو چرا به سازمان مجاهدین می‌پردازی؟ یا زمانی که به داعش می‌پرداختم می‌گفتند چرا درباره تروریسم می‌نویسی؟ من دائما باید توضیح می‌دادم که چرا این را نوشتم و سراغ این سوژه نرفتم. اما باز می‌گویند چرا بزرگان انقلاب را نقد نمی‌کنی؟ اینگونه تاریخ‌نگاری را تعطیل می‌کنند.
مدیرمسئول نشریه «آگاهی نو» خاطرنشان کرد: این کتاب فرزند نشریه «مهرنامه» است. همین آقای کریمی که امروز اینجاست و در کتاب با ایشان گپ زدیم، گفتند آقای عطریانفر بازجوی ایشان بودند در زندان و ما این دو نفر را با یکدیگر روبه‌رو کردیم. ما باید این را بدانیم مسئله مجاهدین خلق مسئله روز ماست و صرفا یک مسئله تاریخی نیست. اساساً ما فراموش کرده‌ایم آنچه به لحاظ معرفتی و تاریخی کشور را از سرمایه‌هایی محروم کرد و کشور را دوگانه کرد، مجاهدین بود.
او در ادامه گفت: کاری که سازمان مجاهدین خلق با حزب جمهوری کردند، یا خیانت‌هایی که در زمان جنگ انجام دادند یا اتفاقاتی که برای داستان‌های هسته‌ای داشتیم، یا هرجا که اعتراضات بحق مردم به انحراف کشیده شد، پای این سازمان در میان بود. جدایی روحانیت و حاکمیت از مردم چیزی است که زیر سر این سازمان بوده است.
قوچانی در پایان افزود: پس مسئله سازمان مسئله امروز ماست و نباید آن را صرفاً یک رویداد تاریخی دانست. به نظرم این مسائل به همین دلیل است که نسل امروزی تاریخ نخوانده و به کتاب‌هایی از این دست توجه نکرده‌اند. ما هرچه بیشتر به سازمان بپردازیم از آن طریق می‌توانیم خودمان را نقد کنیم و کاری کنیم که جوانان نسل امروز به دنبال پیوستن به سازمان نباشند.
سلیمی نمین: مسئله مهم ما شناخت مجاهدین خلق است
عباس سلیمی نمین پژوهشگر حوزه تاریخ درباره این کتاب و اتفاقات مربوط به مجاهدین خلق گفت: مسئله مجاهدین خلق اصلا تفکر نبود و ما نباید کسی مثل دکتر شریعتی را از سنخ مجاهدین بنامیم. این سازمان از ظلم و زور برای حذف اشخاص استفاده می‌کرد و قاعده‌شان این بود که تشکیلات بالاتر از افراد است. آثار متعددی درباره مجاهدین خلق چاپ شده که از این کتاب بهتر است. به نظرم مسئله مهم ما امروز شناخت مجاهدین خلق است. این سازمان با داعش بسیار تفاوت دارد. به نظر من موضوع اصلی ما در کشور مجاهدین خلق است و باید به آن‌ها بپردازیم. امروز بعضی از نحله‌های فکری و رسانه‌های اصلاح‌طلب مجاهدین را تطهیر می‌کنند و طوری نشان می‌دهند که آن‌ها در انقلاب نقش محوری داشتند و پس از انقلاب سهم آن‌ها را ندادند و نشان می‌دهند این سازمان راهی نداشت به جز دست بردن به سلاح.
