عناب مقوی معده، ملین و ضد سرفه است
در طب سنتی از عناب به عنوان داروی تصفیه کننده خون، آرام کننده اعصاب، مقوی عمومی، مقوی معده، ملین، ضد سرفه و مدر استفاده می‌شود. پوست، ریشه و برگ این گیاه برای از بین بردن انواع تب، افزایش موی سر و شست شوی چشم استفاده می‌کنند (۵). میوه عناب به صورت تازه مصرف می‌شود و هیچ گونه تحریکی در دستگاه هاضمه ایجاد نمی‌کند؛ و جوشانده‌ی آن در آب یا شیر اثر ملین و آرام کننده دارد (۶). همچنین میوه این گیاه به عنوان پادزهر، زیاد کننده ادرار، خلط آور و به عنوان ضد سرطان، تب بر، مسکن، اشتها آور و بند آورنده خون استفاده می‌شود (۷، ۸). دارو‌های صنعتی میوه عناب به عنوان ماده مقوی در فعال کردن کبد استفاده می‌شود (۹).
آثار فارماکولوژیک مشاهده شده: میوه عناب خوراکی بوده و در عطاری‌ها به عنوان داروی ضد دیابت به فروش می‌رسد. بوتانول استخراج شده از برگ عناب و گلیکوزید‌های حاصل از آن باعث بهبود مصرف گلوکز در موش‌های دیابتی می‌شود (۱۰، ۱۱). همچنین در تحقیقات دیگر اثرات مؤثر عصاره آبی عناب در کاهش گلوکز و تری گلیسیرید‌های خون و افزایش سطح LDL خون اثبات شده است (۱۲). کاهش در میزان تری گلیسرید توسط عصاره‌ی این گیاه به این صورت است که با بهبود کنترل گلیسمیک و کاهش گلوکز خون توسط این عصاره، مصرف شدن گلوکز به جای چربی‌ها برای تولید انرژی افزایش یافته و استیل کوآنزیم A حاصل از اسید پیرویک به جای این که وارد مرحله سنتزی تری گلیسیرید‌ها گردد، وارد چرخه کربس شده و سبب متابولیسم نهایی گلوکز می‌گردد (۱۳). عصاره عناب سبب حفاظت کبدی می‌شود. تحقیقات ثابت کرده است که مصرف عناب سبب حفاظت کبدی موش‌ها در مقابل تتراکلرید کربن می‌شود و اثرات حفاظتی در برابر عوامل کارسینوژنی و توکسیکی بر سلول‌های کبدی را پس از ۴۵ روز دریافت عصاره عناب می‌شود (۱۶-۱۴). تحقیقات نشان داده است ترکیبات دانه عناب اثر مهاری بر فعالیت هیپوکامپ موش دارد. همچنین آلکالوئید‌های به دست آمده از میوه این گیاه سبب افزایش زمان خواب در موش‌های آزمایشگاهی شده است (۱۷، ۱۸). ماده مؤثره اپی ژنین (در عناب) قادر به عبور از سد خونی- مغزی بوده و به عنوان تنظیم کننده‌ی مثبت و آلوستریک، سبب تقویت اثرات گابا بر روی گیرنده‌ی گابا می‌شود. دانه این گیاه نیز به دلیل دارا بودن اپی ژنین می‌تواند با کاهش دادن فعالیت‌های نورونی اثر ضد اضطرابی داشته باشد (۱۹). ترکیبات آلکالوئیدی استخراج شده از عناب به نام Sanjoinine دارای خواص سداتیو و آرامبخش و خواب آور دارد (۱۸).
احتیاط مصرف: مصرف عناب در افراد سرد مزاج و آن‌هایی که از نفخ معده رنج می‌برند توصیه نمی‌شود؛ و مصرف آن برای زنان باردار باید با مشورت پزشک باشد.
منع مصرف: مطلبی یافت نشد.
ترکیبات شیمیایی: ساپونین، فلاونوئید، ساکارید، موسیلاژ، ویتامین C)، B۲، (A، مواد معدنی (کلسیم، فسفر، آهن) (۲، ۷).
نحوه و میزان مصرف: بصورت جوشانده یا خام ۱۰-۳ عدد میوه مصرف می‌شود (۸).
مصرف غذایی: میوه گیاه خوراکی است (۲).
نام تجاری دارو ساخته شده از گیاه: فرآورده دارویی ندارد.
