حاشیه‌سازی طرفداران «فالوده کرمانی» برای «فالوده یزدی»
معاون میراث فرهنگی استان یزد به تازگی از ثبت فالوده یزدی در فهرست میراث ناملموس خبر داده که با واکنش‌هایی مواجه شده است؛ این برداشت شده که استان یزد «فالوده کرمانی» را به نام خود ثبت کرده، در حالی فالوده کرمانی در سال ۱۳۹۵ از سوی استان کرمان در فهرست میراث ناملموس ثبت شده است. فالوده یزدی در شکل و مواد تشکیل‌دهنده، با فالوده‌های کرمان و شیراز تفاوت‌هایی دارد.
در این راستا، ناصر بابایی ندوشن ـ کارشناس مسؤول ثبت آثار تاریخی و طبیعی استان یزد ـ در عین حال که تاکید دارد کرمانی‌ها فالوده خاص خودشان را دارند و یزدی‌ها هم فالوده مخصوص به خود را، در پاسخ به نقد‌هایی که به ثبت فالوده یزدی شده است، به ایسنا گفت: متأسفانه درباره ثبت خوراک‌ها و نوشیدنی‌ها با نام مشابه جوسازی‌هایی به وجود می‌آید و برای مثال برخی معتقدند اگر کرمان فالوده کرمانی را به نام خود ثبت کرده، یزد دیگر نمی‌تواند فالوده یزدی را ثبت کند. درحالی‌که این خوراکی‌ها شاید نام مشابهی داشته باشند، اما در هر شهر و جامعه‌ای طرز تهیه آن‌ها متفاوت است، مانند «قرمه» که در بیشتر شهر‌های ایران وجود دارد، اما شاید تهیه آن در هر شهر متفاوت باشد.
کارشناس ثبت میراث فرهنگی استان یزد همچنین یادآور شد: فالوده یزدی و فالوده کرمانی با یکدیگر تفاوت‌هایی دارند و این تفاوت‌ها موجب شده که فالوده هر استان به نام همان استان ثبت شود.
به ترتیب از راست: فالوده شیرازی، فالوده یزدی، فالوده کرمانی
او درباره تفاوت فالوده یزدی با فالوده‌های شیرازی و کرمانی نیز بیان کرد: فالوده یزدی را از گذشته تا امروز بیشتر با گلاب، معطر می‌کنند و طعم گلاب آن بیشتر از هر ماده دیگری مشهود است. ماده اولیه همه فالوده‌ها نشاسته و شیرین‌کننده است، اما در فالوده‌های استان‌های دیگر از طعم‌دهنده‌های دیگری استفاده می‌شود، مثلا در فالوده کرمانی از نعنا استفاده می‌شود. از طرفی شکل و ظاهر فالوده یزدی با فالوده کرمانی و فالوده شیرازی متفاوت است.
کارشناس مسؤول ثبت آثار تاریخی و طبیعی استان یزد با بیان اینکه بنا بر مستندات به نظر می‌رسد که فالوده یزدی از خود مرکز شهر یزد، که نسبت به نقاط دیگر گرم‌تر بوده، برآمده است، افزود: در گذشته از یخچال‌های شیرکوه یا یخچال‌های مصنوعی که ساخته بودند، یخ تهیه می‌کردند و با این یخ‌ها فالوده یزدی درست می‌کردند و به دست مردم می‌رساندند.
بابایی ندوشن درباره پیشینه و قدمت فالوده یزدی نیز گفت: یزدی‌ها با توجه به شرایط آب‌وهوایی یزد و گرمای هوا، بستنی و فالوده محلی یزد را ابداع و اختراع کردند. ماده اصلی فالوده یزدی نشاسته است و نشاسته و نشاسته‌گری حداقل قدمتی که در یزد دارد به دوران صفویه و قبل ازآن باز می‌گردد. قدمت فالوده یزدی هم با توجه به مستندات تاریخی حدود ۴٠٠ سال است. در آن دوران تحولی در معماری یزد اتفاق می‌افتد و قطعا این تحول در نوشیدنی‌ها و خوراکی‌های فصلی بروز می‌کند.
