ضرورت هشیاری دربرابر مواضع تند منطقه‌ای

آفتاب‌‌نیوز : آفتاب- بهرام گل‌زاده: انتشار برخی اخبار از سوی خبرگزاری‌های بین‌المللی و منطقه ای در خصوص خاورمیانه که محتوای این اخبار را مواضع صریح مسوولان برخی کشورهای عربی و آمریکا علیه ایران تشکیل می‌دهد حکایت از موضع گیریهای سازمان یافته یا در نگاه خوشبینانه‌تر هماهنگ نشده اما همسو دارد.

خبر نخست موضع‌گیری تحریک‌آمیز و تند و بدون ملاحظه شاهزاده سعود الفیصل وزیر امور خارجه عربستان است که در حاشیه کنفرانسی در شرم‌الشیخ قاهره صریحا از اعراب خواست که در برابر ایران و برنامه هسته‌ای‌اش ایستادگی کنند. 

وزیر خارجه عربستان: اعراب در برابر ایران بایستند [کلیک کنید]

فیصل با انتقاد تند از نقش ایران در مسائل مربوط به اعراب از جمله قلمرو فلسطین و لبنان و عراق خواستار عدم دخالت کشورهای غیرعرب در امور مربوط به کشورهای عربی شد.

سعود‌الفیصل همچنین خواستار ارایه یک دیدگاه مشترک برای حل مناقشات میان اعراب شد تا در عین حال با چالش‌های ایران در قبال امنیت خلیج فارس که وی از آن با عنوان خلیج عربی یاد کرد و مسئله هسته‌ای ایران مقابله شود.

این سخنان فیصل به‌صورت تلویحی مورد حمایت عمرو موسی دبیرکل اتحادیه عرب نیز قرار گرفت آنجا که گفت: «کشورهای عرب باید نسبت به ایران مطلع باشند. اعراب نگرانند تلاش‌های دولت اوباما در برقراری رابطه با ایران به ضرر منافع آنان باشد».

مواضع وزیر امور خارجه عربستان و دبیرکل اتحادیه عرب علیه ایران در حالی اتخاذ شده است که تهران در روزهای گذشته میزبان برخی از مسوولان مجالس کشورهای عربی در ارتباط با مسائل مربوط به فلسطین و غزه بود.

هر چند برخی تحلیلگران برگزاری این کنفرانس را اقدامی در مقابل نشست شرم الشیخ که هفته گذشته با هدف حل اختلافات گروه‌های فلسطینی و با حضور نمایندگانی از کشورهای عربی اروپایی و سازمان ملل بدون حضور نماینده ایران برگزار شد می‌دانند.

موضعگیری علیه ایران به همین چند مورد خلاصه نمی‌شود زیرا «محمود عباس» رییس دولت خودگردان فلسطین نیز در جریان دیدار با خانم هیلاری کلینتون وزیر امور خارجه آمریکا در شهر رام الله، ایران را به دخالت در امور داخلی فلسطین متهم کرد و مدعی شد که دخالت‌های تهران اختلافات میان فلسطینیان را عمیقتر می‌کند. 

ابومازن ایران را به دخالت در امور داخلی فلسطین متهم کرد [کلیک کنید]

عباس درحالی این موضع را اتخاذ کرد که گفت‌وگوهایش با رهبران حماس درباره امکان تشکیل دولت وحدت ملی یا آشتی ملی با شکست مواجه شد و حماس قراردادن شرط پذیرش پیمان اسلو که از سوی فتح پیشنهاد شد را نپذیرفت و آن را مغایر با منافع ملی فلسطین دانست.

وزیر امور خارجه آمریکا هم در سخنانی ضمن متهم کردن ایران به پشتیبانی از تروریسم در اظهارنظر عجیبی مدعی شد که تهران برای ترساندن همسایگانش تلاش می‌کند. کلینتون توان موشکی ایران را نیز تهدیدی بالقوه خطرناک برای اسراییل و آمریکا و اروپا و حتی روسیه خواند. 

کلینتون: سران عرب نگران ایران هستند [کلیک کنید]

«هیلاری کلینتون» علاقه‌مندی دولت مطبوعش را برای برقراری گفت و گوهای دیپلماتیک با ایران در صورتیکه مفید باشد اعلام کرد.

این بخش از سخنان کلینتون به ظاهر نگرانی اعراب را برانگیخته به‌طوری که عمروموسی در یک موضع گیری نگرانی اعراب از ایران را اعلام کرده اما صریحا مشخص نکرده که این نگرانی از بابت چیست!

همزمان آژانس بین‌المللی انرژی اتمی نیز در یک واکنش اتهامات جدیدی به ایران وارد کرد از جمله اینکه مدعی شد تهران از تعهدات منع تکثیر سلاح‌های اتمی خود منحرف شده و حاضر نشده داده‌های بیشتری درباره برنامه هسته‌ای خود ارایه دهد و مانع حضور بازرسان در یک رآکتور آب سنگین جدید شده است. 

اتهام جدید آژانس بین‌المللی انرژی اتمی به ایران [کلیک کنید]

این در حالی است که شورای رایزنی آژانس آن را به معنای سرپیچی تهران از قوانین ندانسته است.

در یک تحلیل مقدماتی می‌توان گفت که کشورهای عربی بیش از آنکه نگران آنچه که دخالت ایران در مسائل مربوط به کشورهای عربی از جمله مسئله فلسطین می‌خوانند باشند نگران طرح جدی بحث‌های مربوط به مذاکرات میان تهران و واشنگتن و حل مسائل دو طرف از طریق مذاکره هستند و از آنجایی که تاکید کارشناسان آمریکایی و برخی مشاوران اوباما بر حل اختلافات با تهران به دور از درگیری و نزاع است به نظر می‌رسد این تحول کشورهای عربی هم‌پیمان آمریکا را تا حدودی با تردید و نگرانی رو به رو کرده است.

این مسئله از آنجایی ناشی می‌شود که دولت‌های عرب منطقه همواره نگران قدرت گرفتن ایران به عنوان یک کشور مقتدر و تعیین کننده در خاورمیانه بوده‌اند.

صرف‌نظر از تحلیل فوق باید دست اندرکاران دستگاه وزارت امور خارجه و دیپلماسی کشور را در شرایط و فضای سیاسی موجود در منطقه به‌ویژه در میان برخی کشورهای عربی که به صورت هماهنگ تحرکاتی علیه جمهوری اسلامی صورت می‌دهند به برخوردی مدبرانه و بدور از تنش توصیه کرد.

اقتضای برخورد با چنین تحرکات و موضع‌گیری‌هائی که بعید نیست دامنه آن نیز گسترش یابد واکنشی مدبرانه و بدور از تنش‌زایی و درعین حال به‌کارگیری دیپلماسی فعال و توام با تدبیر و قاطعیت است.

رفع اتهام از خود، ایفای نقش و حضور در تصمیمات دست جمعی منطقه‌ای درباره مشکلات و بحران‌های خاورمیانه بویژه مسائل مربوط به فلسطین، اتخاذ سیاست واحد ملی و منافع‌محور و نه چندگانه و پرهیز از هرگونه برخورد کارشناسی نشده و خارج از عرف دیپلماتیک و همچنین خودداری از هرگونه اظهار نظر شخصی و غیرکارشناسی و احساسی، ایجاد سد در برابر سیاست منزوی‌سازی ایران در منطقه با به‌کارگیری فنون مذاکره و رایزنی‌های مستمر و از سویی اولویت بخشیدن به منافع ملی و تفکیک آن از اختلافات و رقابت‌های سیاسی داخلی، همگی می‌تواند فاکتورهای مهمی برای گذر از این مرحله باشد.

خبرها نشان می‌دهد که آمریکا تلاش منسجمی را آغاز کرده تا با اعطای امتیازاتی روسیه را نیز در این پروسه در مقابل ایران و در کنار خود و اجماعی با کشورهای اروپائی قرار دهد و از آنجایی که تجربه ثابت کرده است روسیه در اولویت بخشیدن به منافع ملی خود در مقابل سایر مسائل هیچ زمان کوچکترین تردیدی به خود راه نمی دهد لذا هشیاری مسوولان و دستگاه سیاست خارجی و دیپلماسی در برخورد با تحولات منطقه‌ای و جهانی و بهره گیری از نظارت مشورتی کارشناسان و صاحبنظران امری ضروری و اجتناب ناپذیر است.