چرا معده درد می‌گیریم؟ علل و علایم
همه دور هم جمع شده‌اند. صدای شوخی و خنده بلند است. از آن مهمانی‌هایی است که طعم شیرینش تا چند روز زیر دندان می‌ماند و با به یاد آوردن آن در لحظات تنهایی‌ات، ریز ریز می‌خندی. سفره پهن می‌شود. زرشک پلو با مرغ و ته‌دیگ طلایی به آدم چشمک می‌‍زند و بوی قورمه‌سبزی هوش از سر می‌برد. اما تردید می‌کنی. این اواخر همیشه بعد از غذا، دل‌درد شدیدی گرفته‌ای. نمی‌دانی چرا. هنوز غذا پایین نرفته، حالت تهوع و دل‌درد به سراغت می‌آید و تمام خوشی‌ها را می‌شوید و با خودش می‌برد. برای درمان معده درد شدید در خانه راه‌هایی هست که ممکن است مشکلت را حل کند، اما اگر به دنبال دلیل این دل‌درد‌ها می‌گردی، این مطلب می‌تواند کمکت کند تا با آگاهی بیشتری با این مساله روبرو شوی.
مشکلات غذایی
غذایی که می‌خورید می‌تواند یکی از دلایل اصلی معده‌درد باشد و برای اینکه در درازمدت آزار نبینید، باید در غذا خوردن و شیوه زندگی خود تجدیدنظر اساسی کنید.
۱. خوراکی‌های اسیدی
خوراکی‌های اسیدی مثل آب میوه، پنیر فرآوری شده و گوجه فرنگی می‌تواند معده شما را حساس کند و باعث دل‌درد شود. می‌توان آن‌ها را با خوراکی‌های دیگر جایگزین کرد. برای نمونه، به جای آب میوه، چای یا آب بنوشید. به این ترتیب، از شدت درد کاسته خواهد شد.
۲. نفخ
نفخ یکی از دلایل ناراحتی معده است. حتی می‌تواند باعث درد‌های تیز و شدید در شکم شود. نوشیدنی‌های قنددار و بعضی خوراکی‌ها مثل پیاز، لوبیا، کلم و بروکلی می‌توانند نفخ‌زا باشند. وقتی یک نفر آدامس می‌جود، آب‌نبات می‌مکد یا با دهان باز چیزی می‌خورد، هوا را به درون معده فرو می‌دهد و این هم می‌تواند از دلایل نفخ او باشد.
۳. غذا‌های تند
خیلی‌ها عاشق غذا‌های تند و فلفل قرمز هستند، اما فلفل تند حاوی ماده‌ای به نام کپسایسین است که احساس سوختن ایجاد می‌کند. کپسایسین می‌تواند در بعضی از افراد ایجاد معده درد کند. البته در خیلی از مواقع می‌توان این نوع معده درد شدید را در خانه و با روش‌های سنتی درمان کرد.
۴. سوءهاضمه
خوردن غذا‌های چرب، کافئین، نوشیدنی‌های قنددار و الکل می‌تواند باعث سوءهاضمه شود. برای برطرف کردن این مشکل باید مصرف این قبیل خوراکی‌ها را کنار بگذارید. اما اگر با تغییر رژیم غذایی مشکل‌تان حل نشد، می‌توانید از داروخانه و بدون نیاز به نسخه پزشک، دارو‌های ضداسید معده را تهیه و مصرف کنید.
۵. کافئین
کافئین ماده محرک موجود در چای و قهوه است که ممکن است باعث ناراحتی معده بعضی از افراد شود. امروزه چای و قهوه بدون کاقئین هم در بازار موجود است، اما در عین حال می‌توان از آب داغ با برشی از لیمو ترش و یا چای میوه‌ای استفاده کرد و لذت برد.
۶. الکل
نوشیدنی‌های الکلی به ویژه اگر گازدار باشند، می‌توانند باعث نفخ و دل‌درد شوند. کم کردن مصرف این قبیل نوشیدنی‌ها نه تنها مشکل را برطرف می‌کند بلکه باعث سلامتی کلی بدن نیز می‌شود.
۷. حساسیت غذایی
ممکن است به یک یا چند خوراکی حساسیت داشته باشید و از این مساله آگاه نباشید. گاهی هم ممکن است دچار «عدم تحمل» باشید که در مقایسه با حساسیت، شدت کمتری دارد و معمولا در قبال خوراکی‌هایی مانند گلوتن، گندم و لاکتوز اتفاق می‌افتد.
اگر مشکوک هستید که به چیزی حساسیت دارید یا بدن‌تان عدم تحمل دارد و قادر به هضم خوراکی خاصی نیست، می‌توانید در چند نوبت، تمام خوراکی‌هایی که مصرف می‌کنید را یادداشت کنید و زمان دل‌درد را هم بنویسید تا متوجه شوید به چه نوع خوراکی حساسیت دارید.
مشکلات پزشکی
ممکن است مشکل شما جدی‌تر از نحوه غذا خوردن باشد و مبتلا به یک بیماری باشید که باید به موقع تشخیص داده و درمان شود.
۱. التهاب معده یا گاستریت
این عارضه می‌تواند باعث معده درد، سوءهاضمه، حالت تهوع و استفراغ شود. گاستریت ملایم را می‌توان در خانه با دارو و تغییر رژیم غذایی درمان کرد. حذف خوراکی‌های اسیدی و خوردن وعده‌های غذایی کوچکتر برای کمرنگ کردن عوارض آن کمک می‌کند.
۲. بیماری التهابی روده (IBD)
این بیماری باعث آسیب به دستگاه گوارش و در نتیجه دل‌درد می‌شود. درمان IBD یک فرآیند طولانی است و باید با دارو و تغییر سبک زندگی مداوا شود.
۳. زخم معده
زخم معده درد تیز و سوزانی در شکم ایجاد می‌کند. معمولا توسط عفونت ایجاد می‌شود و گاهی نیز در اثر استفاده درازمدت از بعضی از دارو‌ها مثل آسپرین به وجود می‌آید. درمان آن با دارو‌های ضداسیدی است که ممکن است با مصرف آنتی‌بیوتیک همراه باشد.
۴. سندروم روده تحریک پذیر (IBS)
IBS بیماری است که سیستم گوارشی را درگیر می‌کند و از عوارض آن می‌توان به یبوست، اسهال، گرفتگی عضلات شکم و نفخ اشاره کرد. البته ممکن است عوارض آن فقط بعد از خوردن غذا اتفاق نیفتد.
سندروم روده تحریک پذیر درمان ندارد، ولی تغییر سبک زندگی می‌تواند به کم شدن عوارض آن کمک کند. از راه‌های مقابله با آن می‌توان به این‌ها اشاره کرد:
- آرام غذا خوردن
- پرهیز از غذا‌های چرب و فرآوری شده
- ورزش زیاد
- حذف الکل و نوشیدنی‌های قنددار
- خوردن غذا در ساعات مشخص
- گرسنه نماندن
۵. سنگ کیسه صفرا
اگر مجاری صفرا مسدود شود، درد‌های ناگهانی و تیزی ایجاد می‌کند. سنگ کیسه صفرا بسته به شدت بیماری، با دارو یا جراحی برطرف می‌شود.
۶. سوزش سر دل
سوزش سر دل یا رفلاکس معده که در اصطلاح پزشکی به بازگشت اسید به مری معروف است، وقتی ایجاد می‌شود که اسید معده به مری برمی‌گردد و حس سوزش در سینه و گلو ایجاد می‌کند. حذف الکل، غذا‌های پرادویه و تند و کم کردن وزن کمک می‌کند تا این عارضه کنترل شود.
۷. تیرویید پرکار
غده تیرویید هورمون‌هایی تولید می‌کند که به بدن می‌گویند چطور کار کند. تیرویید پرکار می‌تواند روی استخوان‌ها، ماهیچه‌ها و قلب اثر بگذارد. یکی از علایم تیرویید پرکار، دل‌درد و اسهال است. علایم دیگر آن شامل بدخوابی، از دست دادن وزن و تپش قلب است.
۸. بیماری سلیاک
سلیاک یک اختلال در سیستم گوارش است که بر اثر حساسیت به گلوتن موجود در چاودار، جو و گندم ایجاد می‌شود. دل‌درد، یبوست، اسهال و نفخ از علایم آن هستند. حذف گلوتن از رژیم غذایی باعث توقف مشکلات مربوط به آن می‌شود.
دلایل دیگر
عوامل دیگری هستند که باعث معده درد پس از خوردن غذا می‌شوند و ریشه آن را بیشتر می‌توان در لایف استایل پیدا کرد.
۱. استرس
استرس زیاد می‌تواند عضلات بدن را پرتنش و حساس کند، و این مساله باعث معده درد و ناراحتی در شکم می‌شود. چند نفس عمیق و آهسته قبل از غذا خوردن می‌تواند عضلات را آرام کند. هم‌چنین غذا خوردن آهسته و با آرامش هم می‌تواند معده درد را برطرف کند.
۲. اضافه وزن
داشتن اضافه وزن، فرد را بیشتر در معرض ابتلا به رفلاکس معده و زخم معده قرار می‌دهد. با کم کردن وزن، سوزش سر دل بعد از غذا خوردن هم کم می‌شود.
۳. یبوست
یکی از مشکلات شایع است و باعث دل‌درد و نفخ شکم می‌شود. راه‌حل آن داشتن یک رژیم غذایی پر از فیبر و نوشیدن مایعات فراوان است.
۴. دارو‌های فشار خون
دارو‌های فشار خون ممکن است اثرات جانبی در فرد داشته باشد که شامل یبوست و گاهی دل‌درد می‌شود. در صورتی که داروی فشار خون مصرف می‌کنید و با معده درد روبرو هستید، می‌توانید با دکتر صحبت کنید تا داروی شما را تغییر دهد.
چه زمانی پیش دکتر برویم؟
اگر مدت زیادی است با معده درد روبرو هستید و تغییر سبک زندگی و رژیم غذایی هم کمکی نکرده است، بهتر است به پزشک مراجعه کنید. هم‌چنین اگر علایم ذکر شده درباره مشکلات پزشکی را داشتید، از دکتر کمک بگیرید.
منبع: ایده آل مگ
