زوال عقل یا آلزایمر شایعترین علت دمانس است؛ طبق آمار اخیر سازمان جهانی بهداشت، دمانس هفتمین علت مرگ درجهان به حساب میآید و در حال حاضر ۵۰ میلیون نفر در جهان مبتلا به دمانس هستند که بیش از ۶۰ درصد آنها را افراد مبتلا به بیماری آلزایمر تشکیل میدهند.
بر اساس اعلام انجمن آلزایمر ایران، هم اکنون بیش از ۹۰۰ هزار نفر در کشور مبتلا به دمانس هستند و هر هفت دقیقه یک ایرانی به دمانس یا بیماری آلزایمر مبتلا میشود.
مراحل بیماری آلزایمر کدام است؟
دکتر محمد رضا کاویانی، متخصص مغز و اعصاب و ستون فقرات با اشاره به پنج مرحله بیماری آلزایمر گفته است: در مرحله نخست، فرد مبتلا در یادآوری خاطرات اخیرش دچار اختلال میشود. مثلا سوالی را چند لحظه پیش پرسیده و مجددا همان سوال را تکرار میکند. در مرحله دوم، دوستان و آشنایانش را نمیشناسد. مسیرها را گم میکند. راه منزلش را فراموش میکند. حتی در منزلش نمیتواند آشپزخانه، حمام و دستشویی را تشخیص دهد.
وی ادامه داده است: در مرحله سوم، در کنترل ادرار و مدفوع و تکلم او اختلال ایجاد شده و فرد کم حرف و گوشه گیر میشود. در مرحله چهارم نیز علایمی مانند ازدست دادن آگاهی نسبت به بیماری، از بین رفتن توانایی حرکتی و ازدست دادن تعادل و زمین خوردن بروز پیدا میکند. در مرحله پنجم هم، پس از گذشت ۵ تا ۱۰ سال از بروز این علایم، فرد به علت بیماریهای تنفسی دچار مرگ میشود.
آیا آلزایمر قابل درمان است؟
دکتر رضا سنجری، متخصص مغز و اعصاب نیز بالا رفتن سن، سابقه خانوادگی ابتلا به آلزایمر و داشتن برخی ژنهای خاص را از جمله عوامل موثر در بروز بیماری آلزایمر عنوان کرده و گفته است: در حال حاضر درمان قطعی برای آلزایمر وجود ندارد، زیرا احیای مجدد سلولهای مغزی مرده امکان پذیر نیست. با این حال، اقدامات درمانی در دسترس هستند که به افراد مبتلا کمک میکنند تا زندگی آرام تری داشته باشند.
وی افزوده است: انجام فعالیت بدنی، تقویت سیستم قلبی عروقی، کنترل بیماریهای قلبی، دیابت، چاقی و فشار خون بالا، داشتن رژیم غذایی سالم و متعادل، میتوانند احتمال ابتلا به آلزایمر را کاهش دهند.
وی عنوان کرده است: هم اکنون دارویی خاصی برای درمان آلزایمر وجود ندارد، اما برخی داروها مانند مهار کنندههای کولین استراز به تسکین علائم و بهبود کیفیت زندگی افراد مبتلا کمک میکنند.
آیا آلزایمر با گیاه درمانی قابل کنترل است؟
هرچند تاکنون درمانی برای این بیماری یافت نشده است و داروهای موجود در بازار به دلیل ماهیت شیمیایی، عوارض بسیاری به دنبال دارند، اما پاره از مطالعات نشان داده اند که مصرف برخی از گیاهان دارویی در درمان این بیماری نقش بسزایی دارند.
برخی مطالعات نشان داده اند که مصرف عصاره گیاه کاپاریس (هندوانه کوهی) به دلیل داشتن مقادیر فراوانی فلاونوییدها بیان ژنهای التهابی بیماران آلزایمر را به طور معنی داری کاهش میدهند. این گیاه اکنون با نامهای داغ قارپوزی، خیاروک، لگجی، لیجین، لیجون نیز شناخته میشود.
همچنین عطردرمانگرها نیز معتقدند مصرف روغن اکلیل کوهی در درمان آلزایمر موثر است؛ اکلیل کوهی به عنوان گیاه تقویت کننده حافظه سابقه طولانی دارد و آن را گیاه خاطره مینامند.
جان جرارد، گیاه شناس قرن نوزدهم نیز گفته است که مریم گلی در مدت زمان کوتاهی ضعف ذهن و حافظه را برطرف میکند. اخیرا محققان انگلیسی نیز تایید کرده اند که مریم گلی از بروز آلزایمر جلوگیری میکند، اما باید به مقدار متعادل خورده شود، زیرا مصرف زیاد آن تشنج ایجاد میکند.