شعار «دلارزدایی» و زیان یک میلیارد دلاری
آزادسازی ۶ میلیارد دلار طلب ایران از کره جنوبی یکی از اخبار مهمی بود که اواخر هفته گذشته در رسانه‌ها منتشر شد در همین رابطه محمدرضا فرزین، رییس کل بانک مرکزی در پیامی نوشت: این منابع به صورت پرداخت بانکی جهت خرید کالا‌های غیرتحریمی استفاده خواهد شد، بدون تردید آنچه به دست آمده فراتر از تحلیل‌های موجود است و البته که این فرآیند ادامه خواهد داشت. لازم به تاکید است که متاسفانه نزدیک به ۷ میلیارد دلار از منابع ارزی کشورمان طی سال‌های پایانی دهه ۹۰ به صورت وون (واحد پول ملی کره جنوبی) به بانک‌های کره جنوبی واریز شده بود و به آن هم، هیچ سودی تعلق نمی‌گرفت. حتی طی این سال‌ها نیز به دلیل کاهش برابری وون به دلار، نزدیک به یک میلیارد دلار آن با کاهش ارزش برابری روبه‌رو شد.
فرزین ادامه داد: بر همین اساس، به زودی همه این منابع یورویی به حساب‌های ۶ بانک ایرانی در قطر واریز و به صورت پرداخت بانکی جهت خرید کالا‌های غیرتحریمی استفاده خواهد شد، مابقی این منابع هم در صورت سپرده، مشمول دریافت سود بانکی می‌شود.
منابع آزاد شده به یورو تبدیل می‌شود
مجموع منابع ارزی بلوکه شده ایران در کره جنوبی و عراق حدود ۱۲ میلیارد یورو است که ۶ میلیارد یورو از این عدد سهم کره جنوبی بوده و در حال حاضر در بانک سوییس است و قرار بر این است که این منابع ارزی به یورو تبدیل شده و به حساب دو بانک قطری واریز شود. البته براساس توافقات صورت گرفته ۶ بانک ایرانی از یک ماه گذشته در دو بانک قطری افتتاح حساب کرده‌اند و به محض تبدیل این منابع ارزی به یورو، قرار است این منابع در اختیار بانک‌های ایرانی قرار گیرد.
به نظر می‌رسد اتفاقی که از دید بسیاری به دور ماند، تاوانی بود که «دلارزدایی» و شعار‌های دولت سیزدهم در راستای آن، بر سر منابع بلوکه شده ایران در سئول آورد. منابعی که «حق قانونی» مردم ایران است و به واسطه تحریم‌های ظالمانه بلوکه شده است. اما نگاه خاص مدیریتی حاکم بر گردانندگان اقتصادی کشور طی دو سال گذشته، دیدگاه «دلارزدایی» را چنان در بوق و کرنا کرد که حالا شیپور از سر گشاد آن نواخته شده و یک میلیارد دلار از منابع متعلق به مردم ایران از دست رفته است!
پیمان مولوی، اقتصاددان و دبیرکل انجمن اقتصاددانان ایران درباره سیاست دلارزدایی در کشور و پرداخت ۶ میلیارد دلار به جای ۷ میلیارد دلار از سوی کره جنوبی به دلیل تبدیل آن به سایر ارز‌ها گفت: در دولت آقای احمدی‌نژاد یک جوی در کشور ایجاد شد که مسوولان وقت خواستار حذف دلار از مبادلات تجاری شدند و بخشی از ذخایر ملی هم به یورو تبدیل و پس از آن هم نرخ یورو در بازار‌های جهانی تضعیف شد و ارزش ذخایری هم که از دلار به یورو تبدیل شده بود از بین رفت.
حفظ ذخایر ارزی با رویکرد ایدئولوژیک شدنی نیست
این کارشناس اقتصادی در ادامه گفت: این موضوع حایز اهمیت است که حفظ ذخایر ارزی به صورت دلار یا یورو با رویکرد ایدئولوژیک شدنی نیست و باید بر اساس واقعیت‌های اقتصادی باشد.
مولوی با بیان اینکه دلارزدایی مغالطه‌ای بیش نیست، افزود: اصلا مساله‌ای با عنوان دلارزدایی وجود ندارد، زیرا همه کالا‌هایی که در ایران وجود دارد با ارزش دلاری محاسبه می‌شود و این موضوع تنها در ایران صدق نمی‌کند و در کشور‌های پاکستان و ترکیه و سایر کشور‌ها هم وجود دارد.
او ادامه داد: اینکه امروز برای آزادسازی ۶ میلیارد دلار از کره جنوبی برخی آقایان جشن گرفته‌اند جای تعجب دارد، چراکه عدم‌النفع صادرات نفت خام در طول ۱۰ سال گذشته حداقل ۴۵۰ میلیارد دلار بوده و امروز هم در مورد یک میلیارد بالاتر یا پایین‌تر صحبت می‌شود که اگر همین میزان در گذشته تبدیل به دلار شده بود مسلما قدرت خرید هم بیشتر می‌شد.
این اقتصاددان با بیان اینکه کاهش این یک میلیارد دلار برای اولین‌بار نیست که برای ما اتفاق می‌افتد، گفت: بار‌ها از این اتفاقات برای کشور رخ داده که آن هم به دلیل رویکرد ایدئولوژیکی است که برخی با آن به مباحث اقتصادی ورود می‌کنند و در نهایت خروجی آن هم از بین رفتن ارزش این منابع از جیب مردم ایران است.
با یک میلیارد دلار می‌توان به چند دانش‌آموز خدمات آموزشی داد؟
مولوی ادامه داد: هر چند یک میلیارد دلار رقم ناچیزی در مقابل ۴۵۰ میلیارد دلار عدم‌النفع صادرات نفتی است، اما همین یک میلیارد دلار عدد بسیار بزرگی در دنیا برای اقدامات مختلف اقتصادی است و می‌توان با این رقم برای چند ده نفر دانش‌آموز خدمات آموزشی درجه یک تهیه یا برای‌شان تبلت و اینترنت فراهم کرد، اما می‌بینیم که امروز خیلی راحت این یک میلیارد دلار از منابع ایران کم شده است.
این کارشناس اقتصادی با بیان اینکه در ایران اعداد اصلا اهمیتی ندارد، افزود: به نظر می‌رسد آزادسازی ۶ میلیارد دلار هم به منظور تهیه کالا‌های اساسی و دارو مورد استفاده قرار گیرد و قرار نیست این منابع به صورت نقدی در اختیار ایران
قرار گیرد.
در حال حاضر هر یک دلار معادل ۱۰۰ روبل روسیه شده است
مولوی در پاسخ به این پرسش که برخی کشور‌ها مانند برزیل، هند، روسیه، چین و آفریقای جنوبی از جمله کشور‌هایی هستند که دلارزدایی را در بخش مناسبات تجاری خود در دستور کار قرار داده‌اند با پیاده‌سازی این سیاست چقدر می‌توان تسلط دلار امریکا بر بازار‌های مالی را کاهش داد، گفت: در حال حاضر هر یک دلار معادل ۱۰۰ روبل روسیه است.
این در حالی است که این رقم یک‌سال قبل حدود ۵۶ روبل بود و این نشان‌دهنده کاهش ارزش واحد پول روسیه است که نسبت به یوان هم این کاهش ارزش رخ داده است، حال اگر کشوری مانند برزیل مبادلات دلاری خود را حذف کند، سوال اینجاست که آیا قیمت‌گذاری جهانی کالا‌ها هم حذف خواهد شد؟ مسلما خیر و تنها اتفاقی که می‌افتد، این است که این کشور‌ها به جای دلار از واحد ارزی خودشان استفاده می‌کنند که این امر به معنی دلارزدایی نیست و به معنی‌عدم استفاده از دلار در مبادلات بین کشورهاست.
ارزش تمامی کالا‌ها در دنیا بر اساس دلار محاسبه می‌شود
او با بیان اینکه ارزش تمامی کالا‌ها در دنیا بر اساس دلار است، تصریح کرد: کلیه کالا‌های خوراکی و غیرخوراکی و… در بازار‌های جهانی با نرخ دلار ارزش‌گذاری می‌شوند، حال اگر دلار در مبادلات تجاری کشوری نباشد، این معاملات با روبل و یوان انجام می‌شود.
مولوی افزود: البته معاملات با واحد پول ملی کشور‌ها مزیت‌هایی هم دارد که یکی از آن‌ها این است که به دلار احتیاجی نیست، اما از سوی دیگر گزینه‌ها برای انتخاب کالایی کم می‌شود به عنوان مثال؛ اگر قرار است با هند یک معامله تجاری صورت گیرد تنها گزینه روی میز آن است که کالایی که این کشور دارد را تهیه کنند یا از برزیل تنها باید گوشت قرمز تهیه شود و نمی‌توان همه تجهیزات فنی را از برزیل، هند یا چین خریداری کرد و تنها اگر به این نوع سیاست در حد تامین معیشت نگاه شود، شدنی است.
او گفت: ارزش‌گذاری‌ها به قیمت جهانی دلار به هیچ‌وجه قابل حذف نیستند، اینکه از واحد پول کشورمان برای خرید کالا‌ها استفاده کنیم شدنی است، اما قدرت انتخاب کالایی را از ما می‌گیرد مانند اینکه سریلانکا به جای بدهی‌اش به ایران تنها حجم بالایی چای بدهد و اگر هر روز ایرانی‌ها چای زیادی هم بنوشند باز هم در نهایت این بدهی تهاتر نمی‌شود و این مدل تجارت برای ایران بی‌فایده است و منطقی‌تر آن است که این بدهی‌ها به صورت دلاری در اختیار ایران قرار گیرد تا بتوانیم بر اساس منافع خودمان کالا‌ها را تهیه کنیم تا قدرت چانه‌زنی بیشتری هم داشته باشیم و انتخاب‌های‌مان را هم بهینه کنیم.
