علائم و درمان بیماری کولیت روده

 نام بیماری کولیت روده را احتمالا با نام‌های دیگری همچون بیماری التهاب عصبی روده و یا ورم روده شنیده باشید. علائم و نشانه‌های این بیماری مزمن در بسیاری موارد به سرعت با آغاز بیماری بروز می‌کنند و همین نکته‌ی مثبتی در رسیدن به درمان به موقع و مناسب این بیماری روده است.

کولیت روده چیست؟

کولیت اولسراتیو (Ulcerative colitis) که به کولیت روده (ورم و یا آماس روده) نیز معروف است، یکی از انواع بیماری‌های التهابی روده است که باعث التهاب طولانی مدت در بخشی از دستگاه گوارش می‌شود. همانند بیماری کرون که یکی دیگر از انواع بیماری‌های التهابی روده می‌باشد، کولیت روده نیز می‌تواند ناتوان کننده و خطرناک باشد.

از آنجاییکه کولیت روده بیماری مزمنی است، علایم و شدت آن در گذر زمان بدتر می‌شود. کولیت روده عموما داخلی‌ترین سطح روده بزرگ (کولون) و راست روده (رکتوم) را تحت تاثیر قرار می‌دهد. درمان کاملی برای بیماری کولیت روده وجود ندارد، اما درمان‌هایی برای کاهش شدید علایم و شدت بیماری کولیت روده موجود می‌باشد.

نشانه‌ها و علایم بیماری کولیت روده در بدن

علایم و نشانه‌های بیماری کولیت روده بسته به شدت آن متفاوت بوده و ممکن است خود را کم کم و یا ناگهانی نشان دهند. تقریبا نصف افراد مبتلا به بیماری علایمی معتدل و معمولی حس می‌نمایند، بعضی دیگر علایم شدید تری و در دوره‌های زمانی بیشتری حس می‌کنند. خیلی از عوامل از جمله عفونت‌های تنفسی و یا استرس‌های جسمی می‌توانند باعث حملات بیماری کولیت روده شوند. علایم این بیماری و حملات آن شامل:

شکم درد

صدا دادن شکم

خون چرک درون مدفوع

اسهال

تب

تنسموس (درد رکتوم یا راست روده)

کاهش وزن

کاهش رشد در کودکان

سایر علایم بیماری می‌تواند شامل:

خونریزی دستگاه گوارش

درد و تورم مفصل

زخم دهان (زخم)

تهوع و استفراغ

توده‌های پوستی و زخم پوست

علل و دلایل بروز بیماری کولیت روده

مانند بیماری کرون، کولیت روده (کولیت اولسراتیو)، باعث التهاب و زخم در روده می‌شود، هرچند که برخلاف بیماری کرون که قسمت‌های مختلف روده را تحت تاثیر قرار می‌دهد، این بیماری فقط بر یک بخش متوالی را تحت تاثیر قرار می‌دهد. هیچ کس درباره علت اصلی این بیماری مطمئن نیست، اما درباره چیز‌هایی که محرک ابتلا به این بیماری نیستند، اجماع وجود دارد. محققان معتقدانداسترس عامل اصلی ابتلا به این بیماری نبوده، ولی می‌تواند شدت آن را بدتر نماید. تفکر اخیر دانشمندان این هست که موارد زیر می‌توانند، عامل این بیماری باشند:

سیستم ایمنی بدن – بعضی از دانشمندان معتقداند یک نوع ویروس یا باکتری، می‌تواند باعث ابتلا به بیماری کولیت روده شود. زمانیکه دستگاه ایمنی بدن درحال مبارزه با ویروس و یا باکتری است، دستگاه گوارش ملتهب می‌شود. در ضمن ممکن است، التهاب ناشی از واکنش خودایمنی باشد که در آن سیستم ایمنی بدن شما حتی درصورت عدم وجود باکتری و یا ویروس خاصی اقدام به واکنش و فعالیت نماید.

همچنین عوامل ارثی – از آنجاییکه خطر ابتلا به این بیماری درصورتیکه در خانواده شما سابقه آن وجود داشته باشد، بیشتر است، محققان معتقداند عوامل ژنتیکی می‌توانند در این زمینه موثر باشند. با اینحال خیلی از افراد مبتلا به این بیماری سابقه ابتلای خانوادگی به این بیماری را ندارند.

عوارض کولیت روده

عوارض ممکن این بیماری می‌تواند شامل موارد زیر باشد:

خونریزی شدید

سوراخ در کولون

خشکی شدید بدن

بیماری‌های کبدی (درموارد نادر)

سنگ کلیه

پوکی استخوان

التهاب مفاصل، پوست و یا چشم‌ها

افزایش خطر سرطان روده بزرگ (کولون)

نحوه تشخیص بیماری کولیت روده

معمولا برای تشخیص این بیماری از کولونوسکوپی بهمراه نمونه برداری استفاده می‌شود. همچنین از کولونوسکوپی برای تشخیص اینکه افراد مبتلا به بیماری کولیت روده به سرطان کولون نیز مبتلا هستند یا خیر استفاده می‌شود. اگر شما مبتلا به این بیماری هستید باید بسته به تشخیص پزشک چند سال بعد از ابتلا به بیماری و بعد از آن هر یک یا دوسال یکبار باید آزمایش کولونوسکوپی انجام دهید. سایر آزمایش‌های مورد استفاده برای تشخیص این بیماری شامل معاینه مقعدی، معاینه کامل شکم، معاینه مفاصل، آزمایش خون و مدفوع و تصویربرداری‌های پزشکی مانند رادیوگرافی با ماده حاجب می‌باشند.

راه‌های درمان کولیت روده

همانطور که گفته شد درمان کاملی برای بیماری کولیت روده وجود ندارد، اما درمان‌هایی برای کاهش شدید علایم و شدت بیماری کولیت روده موجود می‌باشد که موثر در کاهش و جلوگیری از تشدید بیماری هستند.

درمان دارویی کولیت روده

این بیماری مزمن بوده، دارای علاج قطعی نمی‌باشد، بنابراین آموزش نحوه زندگی با آن مهم است. بیماران باید تحت نظارت مداوم برای بیماری قرار گیرند، تا به بیمار در جهت جلوگیری از بدتر شدن شرایط وی کمک شود. دارو‌هایی برای به کنترل علایم و بهبود کیفیت زندگی بیمار تجویز می‌شوند. دارو‌ها منجر به علاج بیماری نمی‌شوند، اما کمک می‌کنند که بیمار بتواند مانند افراد سالم زندگی کند. مقدار مصرف دارو باید با مراجعه مکرر به پزشک تنظیم شود و در صورت بروز عوارض جانبی دارو‌ها ممکن است لازم باشد که دارو‌ها تغییر کند. مصرف کامل و به موقع دارو‌ها منجر به بازیافت سلامتی شده از عوارض بعدی جلوگیری می‌کند. شایعترین دارو‌های ضدالتهابی برای درمان بیماری‌های التهابی روده، ترکیبات ۵ ASA نامیده می‌شوند مانند سولفاسالازین و مسالازین. این ترکیبات به کنترل نشانه‌های بیماری پس از مدتی مصرف، کمک می‌کنند. این دارو‌ها به صورت خوراکی و یا تنقیه یا شیاف تجویز می‌شوند.

عوارض جانبی دارو‌ها در کوتاه مدت شامل تغییرات خلق و خو، مشکلات خواب، افزایش/کاهش وزن، تغییر شکل بدن (مانند بزرگ شدن شکم و ورم کردن صورت)، صورت باد کرده و بروز آکنه یا جوش صورت است، خشکی پوست بدن بویژه کف دست و صورت، ریزش مو و حتی در بعضی موارد عقیم شدن موقتی و عوارض کمتر معمول، اما شدیدتر، عبارتند از تب، مشکلات قلبی و کبدی. عوارض جانبی شدید می‌توانند نشانه حساسیت به ماده سولفا نیز باشد؛ که در این صورت باید داروی دیگری برای بیمار تجویز شود. بروز هر گونه عارضه جانبی بر اثر مصرف دارو‌های جدید نیاز به تماس گرفتن با پزشک را می‌طلبد.

درمان جراحی کولیت روده

جراحی برای برداشت کولون باعث علاج بیماری کولیت اولسراتیو می‌شود. از جراحی عموما زمانی استفاده می‌شود که:

ورمی که به هیچ نوع درمانی جواب نمی‌دهد.

تغییر در لایه‌های کولون که بنظر می‌رسد تغییرات پیش سرطانی باشند.

عوارض جدی بیماری

درمان با رژیم غذایی

بعضی از انواع خوراکی‌ها باعث شدیدتر شدن اسهال و یا باد شکم می‌شوند. رژیم غذایی پیشنهادی شامل:

مصرف وعده‌های غذایی کوچک

مصرف مقدار زیادی مایعات

اجتناب از مصرف غذا‌هایی که به آن‌ها حساسیت دارید

مصرف میوه و سبزیجات (فیبر) خام یا پخته

محدود کردن مصرف لبنیات (درصورت اجبار به محدود کردن لبنیات باید با مکمل‌های کلسیمی، کمبود کلسیم را جبران نمایند)

درمان کولیت روده با مدیریت استرس

ممکن است درصورت ابتلا به این بیماری شما نگران، هیجان زده، ناراحت و یا افسرده شوید. سایر مشکلات استرس زا در زندگی نیز می‌توانند باعث مشکلات گوارشی گردد. با مشورت با پزشک و یا مشاور برای مدیریت استرس خود مشورت نمایید.

درمان کولیت روده با طب جایگزین

خیلی از افراد مبتلا به بیماری‌های التهابی روده، از قبیل کولیت الوسراتیو یا بیماری کرون از انواع درمان‌های مکمل برای درمان بیماری استفاده می‌نمایند. فعلا درمان جایگزین تایید شده‌ای برای درمان این بیماری موجود نیست، اما بعضی از موارد مکمل و جایگزین که می‌شود استفاده نمود شامل:

پروبیوتیک‌ها – محققان معتقداند که اضافه کردن باکتری‌های خوب همچون پروبیوتیک‌ها به دستگاه گوارش برای مبارزه با بیماری کمک می‌نماید.

روغن ماهی – از روغن ماهی بعنوان ماده‌ای ضدالتهاب استفاده می‌شود، اما تاثیر آن برروی کولیت روده بخوبی معلوم نبوده و مختلف می‌باشد.

آلوئه ورا – ادعا می‌شود که آب آلوئه ورا خاصیت ضدالتهابی در افراد مبتلا به این بیماری دارند، اما هنوز با مدارک قطعی علمی ثابت نشده است.

طب سوزنی – چند تحقیق علمی نشان می‌دهند که طب سوزنی تاثیراتی در بیماری کولیت روده دارد. با استفاده از طب سوزنی می‌توان شدت درد این بیماری را کاهش داد.

زردچوبه – کورکومین، ترکیبی که در زردچوبه یافت می‌شود، به بهبود این بیماری کمک می‌نماید، بااینحال تحقیقات بیشتری برای اثبات این موضوع لازم می‌باشد.

توجه داشته باشید که نباید بدون اطلاع و مشورت پزشک خود اقدام به استفاده از طب سنتی و یا جایگزین نمایید.