چرا ساخت سریال «سلمان فارسی» اهمیت بسیاری دارد؟
در این دنیای پرتلاطم، هر کس الگویی می‌خواهد تا با سرمشق قرار دادن روش و کردارش کشتی وجودش را سالم به ساحل سعادت برساند؛ و زندگی سلمان فارسی برای ما ایرانیان الگویی شایسته است.
در تاریخ آمده است، حدود دویست و شانزده یا سیصد و شانزده سال قبل از هجرت، در روستای «جی» (از روستا‌های اصفهان) فرزندی به دنیا آمد، که نامش را «روزبه» گذاشتند و بعد‌ها پیامبر اسلام (ص) او را «سلمان» نامید.
پدر سلمان «بدخشان کاهن» (روحانی زرتشتی) بود و کار همیشگی‌اش هیزم نهادن بر شعله آتش. با این‌که سلمان در میان خاندان و محیطی زرتشتی دیده به جهان گشود، ولی هرگز در برابر آتش سر فرود نیاورد و به خدای یکتا اعتقاد یافت. سلمان در دوران کودکی مادرش را از دست داد و عمه اش سرپرستی او را به عهده گرفت.
سلمان، بعد از آن‌که دریافت قرار است او را شش ماه با اعمال شاقه زندانی سازند و پس از آن اگر به آیین نیاکانش ایمان نیاورد اعدامش کنند، با همکاری عمه اش گریخت و روانه بیابان شد. در بیابان کاروانی دید که به سوی شام می‌رفت؛ پس به مسافران پیوست و رهسپار سرزمین‌های ناشناخته گردید.
سرانجام سلمان، در همان آغاز هجرت گمشده‌اش را یافت و در حالی که برده یک یهودی بود، در محضر رسول خدا (ص) مسلمان شد. سلمان، الگوی مسلمان کمال‌جو، وارسته و خودساخته است و ارزش‌های متعالی بسیاری در خویش گردآورده بود. او تنها ایرانی است که روابط نزدیکی با پیامبر اسلام داشت، علم او زبانزد خاص و عام بوده به طوری که پیامبر اسلام (ص) فرموده است: «اگر دین در ثریا بود، سلمان به آن دسترسی پیدا می‌کرد.» از همین روست که زندگی سلمان فارسی برای ما ایرانیان الگویی شایسته است و ساخت سریالی از ویژگی‌های شخصیتی او و دورانش و روابط ش با پیامبر اسلام برای مخاطبان می‌تواند جذابیت داشته باشد.
مرقد سلمان فارسی صحابی ایرانی پیامبر اکرم (ص) و از یاران حضرت امیرالمؤمنین علی (ع) در ۳۰ کیلومتری جنوب‌شرقی شهر بغداد در شهر مدائن قرار دارد که در هشت صفر سال ۳۶ هجری قمری درگذشت.
در تقویم ایرانیان هفتم ماه صفر که همزمان با سالروز حفر خندق در اطراف مدینه برای حفاظت شهر در برابر حملات کفار قریش، به نام روز بزرگداشت سلمان فارسی نامگذاری شده است. این یار ایرانی پیامبر، طراح اصلی حفر خندق بود.
به مناسبت روز بزرگداشت سلمان فارسی مروری به چگونگی شکل گیری سریال «سلمان فارسی» که از حدود چهار سال گذشته تا کنون در حال ساخت است و ساخت آن تا سال ۱۴۰۵ ادامه خواهد داشت، خواهیم داشت، سریالی معرفی میشود که انسجام توامان دو موضوع عظمت دین اسلام و عظمت تمدن ایرانی در مصداقی به نام سلمان فارسی تجلی یافته است.
و، اما سلمانی که خواهیم دید
میرباقری که سریال‌های «امام علی (ع)»، «مختارنامه»، «معصومیت از دست رفته»، «گرگ‌ها»، «رعنا» و فیلم‌های «آدم برفی»، «مسافر ری» و «ساحره» را در کارنامه دارد، درباره چهره‌ای که از سلمان‌فارسی در ذهنش دارد، گفته است: سلمان تمام فرهنگ‌های تمدن ساز جهان را درنوردیده است و با آن برخورد داشته تا به یک انتخاب رسیده است. سلمان در مسیر حرکتش به لحاظ شخصیتی شبیه به یکی از پیامبران اولوالعزم مثل موسی، عیسی، یوسف و ابراهیم میشود. یکی از جذابیت‌های شخصیت سلمان فارسی این بود که اطلاعات درباره‌اش کم بود. آنچه هست به افسانه شبیه است.
سریالی که به زندگی و زمانه یار ایرانی حضرت پیامبر گرامی اسلام (ص) می‌پردازد از سه فصل دوران ایران ساسانی، امپراطوری بیزانس و حجاز صدر اسلام برخوردار است و به‌جهت آماده بودن فضای کار، کارگردان روایت «سلمان فارسی» را از بیزانس، آغاز کرد. سریال در دو بخش کودکی سلمان تا رحلت پیامبر (ص) و بازگشت سلمان به مدائن طراحی شده است و پیش‌بینی شده است در فصل‌بندی این بخش از داستان سریال «سلمان فارسی» از تولد روزبه (سلمان) تا پیش از وفات حضرت پیامبر اسلام (ص) روایت شود و تا ۱۴۰۵ آماده پخش شود.
زمان پخش احتمالی سریال «سلمان فارسی» سال ۱۴۰۵ اعلام شده است. میرباقری در سال ۱۳۷۸ نگارش اولیه «سلمان فارسی» را به پایان رساند. البته متن اولیه مدام دچار تغییر و تکامل شد. میرباقری در اظهار نظری گفته بود که ۲۰سال درگیر نوشتن «سلمان فارسی» بوده.
«سلمان فارسی» تاکنون در چه مکان‌هایی فیلمبرداری شده؟
تصویربرداری «سلمان فارسی» از زمستان سال ۱۳۹۸ در کویر شهداد کرمان و جزیره قشم آغاز شد و بار‌ها به‌دلیل شرایط کرونا متوقف شد و تاکنون در لوکیشن‌های مختلفی از جمله ارمنستان (سکانس‌های فصل بیزانس)، شاهرود (لوکیشن کلیسای جامع دمشق)، شهرک سینمایی نور (خرابه‌های شام) و جلفا (کلیسای سنت استپانوس) اشاره کرد. مجن، جزیرهٔ قشم، شهرک دفاع مقدس، شهرک غزالی، سواحل مازندران، آبسرد دماوند مکان‌هایی است که برای تصویربرداری مورد توجه میرباقری قرار گرفته است.
از فرهاد اصلانی تا محمدرضا هدایتی، چگیز جلیلوند و صد‌ها بازیگر ایرانی وخارجی
فرهاد اصلانی به عنوان تاجر و کاروان‌دار که در فصل بیزانس هم حضور داشت «سلمان فارسی» را از جی به تیسفون و دمشق می‌برد در این فصل هم حضور دارد و محمدرضا هدایتی هم به همین صورت، اما با گریم و شکل و شمایل متفاوت‌تری حضور یافته است.
علیرضا شجاع نوری در نقش کهنسالی سلمان فارسی به تهیه‌کنندگی حسین طاهری جلوی دوربین رفته است. فرهاد اصلانی نیز نقش آبنوس یک تاجر ایرانی را بازی می‌کند. داریوش فرهنگ نقش ناخدای کشتی هانیبال را پذیرفته و محمدرضا هدایتی نقش یک تاجر هندی را اجرا می‌کند. چنگیز جلیلوند، مهدی فقیه، شکرخدا گودرزی، تورج نصر، توماج دانش بهزادی، علیرضا مهران، علی دهکردی و احترام برومند دیگر بازیگران این سریال هستند که درباره نقش آن‌ها چیزی اعلام نشده است. همچنین چندین بازیگر خارجی از کشور‌های یونان، مراکش و تونس نیز در سریال حضور دارند. عنوان شده است تاکنون بیش از ۴۰ بازیگر خارجی در فصل اول از مراکش، تونس، یونان و ارمنستان بازی کردند که البته تعداد بازیگران خارجی در فصل ایران کمتر است. در فصل حجاز شاهد حضور بازیگران بسیاری از جهان عرب، آسیا و اروپا خواهیم بود.
اخیرا سازندگان «سلمان فارسی» اعلام کرده اند، حدود دوماه دیگر که فصل مهمی‌از قسمت ایران در مجموعه «ماربین» فیلمبرداری میشود، تعداد کثیری از بازیگران و از جمله بازیگران مطرح به پروژه ملحق خواهند شد.
تعداد لباس‌های طراحی و تولیده شده برای بازیگران ۱۱ هزار دست است. تعداد ۲۴ کارگاه برای دکورسازی لوکیشن‌های این سریال احداث شده است. تعداد ۵۰۰ بازیگر حرفه‌ای جلوی دوربین این سریال رفته و ۱۵۰۰ بازیگر تئاتری و بومی نیز ایفاگر دیگر نقش‌ها بوده‌اند.
مجموعه «سلمان فارسی» شامل صد‌ها تن از بازیگران کشور‌های مختلف از جمله تونس، یونان، ارمنستان، هندوستان، عراق، آفریقا، چین و ... میشود. کریستینا سوتیریو و پانوس گوگکوس، از بازیگران محبوب کشور یونان در فصل بیزانس این مجموعه به ایفای نقش می‌پردازند.
شخصیت‌هایی که دوران کودکی تا جوانی و بزرگسالی سلمان فارسی را ایفا می‌کنند
درباره حضور بازیگر نقش اصلی سریال در فصل ایران، عنوان شده است، علیرضا شجاع‌نوری به عنوان بازیگر نقش اصلی با تغییرات گریم، ممکن است در بخش‌هایی حضور داشته باشد. همچنین از حضور بازیگر دوران جوانی این نقش که آقای امیر رضایی آن را ایفا می‌کند استفاده شده است. انتخاب او بیشتر به‌خاطر جنبه شبیه بودن به شجاع‌نوری انتخاب شده است. البته این شخصیت بخش نوجوانی و کودکی هم دارد که به‌مرور بازیگرانش انتخاب می‌شوند و جلوی دوربین می‌روند.
یکی از کاراکتر‌های دیگر این سریال را مهدی فقیه ایفا می‌کند که قبلاً هم در سریال‌های تاریخی مثل "ملک سلیمان" از او نقش‌های شگرفی دیده‌ایم حالا مقابل دوربین داود میرباقری هم در نقش "جذامی" ظاهر شده است.
در طول چهار سال تولید سریال «سلمان فارسی» برخی بایگران و عوامل این مجموعه درگذشته اند از جمله زنده یاد چنگیز جلیلوند و همچنین بازیگر تونسی این این سریال- هشام رستم که در آخرین پروژه زندگی‌اش در سریال «سلمان فارسی» ایفای نقش کرده بود. جلیل فتوحی نیا- طراح صحنه و لباس این سریال نیز سال گذشته درگذشت.
سریال «سلمان فارسی» به عنوان یک پروژه عظیم آمار و ارقام کم‌نظیری را به خود اختصاص داده است به همین منظور پیمان جبلی- رئیس سازمان صداوسیما بار‌ها در پشت صحنه این سریال حاضر شده و حتی مستندی از روند ساخت این سریال پیشتر روی آنتن تلویزیون رفته است.
پیشتر هم عبدالعلی عسگری- رئیس سابق صدا و سیما از روند تولید این سریال و کارگاه آماده سازی این سریال بازدید کرده بود.
ایران قدیم در «سلمان فارسی» کدام لوکیشن‌ها را شامل میشود؟
شاید سخت‌ترین و مهمترین فصل سریال «سلمان فارسی» فصل ایران باشد. بعد از بیزانس که به نوعی فصل جاده‌ای بود و با توجه به امکاناتی که درباره فصل حجاز بیشتر فراهم است، تا حد زیادی دکور‌ها و پیش‌دکور‌های فصل ایران باستان که وجود نداشتند و در حال ساخت بودند واین بخش کار را طولانی‌تر کرده و از طرفی پربازیگرترین بخش سریال هم به حساب می‌آید. در این فصل، پدر و مادر سلمان و محیط پیرامونی او بیشتر دیده میشود؛ حتماً مخاطب با چالش‌های این شخصیت آشنا میشود.
حالا ساخت فصل ایران این مجموعه اخیرا آغاز شده است و این سریال نخستین روز فیلمبرداری خود را با حدود ۶۰۰ نفر از هنروران سینمایی و تئاتری از استان‌های مختلف کشور در کاروانسرای مرمر آغاز کرد، فصلی که جدی‌ترین بخش سریال است و تا حدود دو سال ساخت آن پیش بینی شده است. این فصل در فضایی با معماری ویژه دوره ساسانی که خود نخستین مجموعه منحصر به فرد ساخت و ساز‌های دوره ایران باستان در کشور است، فیلمبرداری میشود. به گفته‌ی سازندگانش این بنا‌ها از بنا‌های ماندگار در شهرک غزالی خواهند بود ومراحل صفر تا صد ساخت این بنا‌ها در ظرف کمتر از پنج ماه با دستان هنرمندان جوان انجام شده است.
اعلام شده است، ساخت و ساز‌های باشکوه دوره ساسانی در این شهرک از پنج هزار متر مربع، به ۲۰ هزار متر مربع تا اوایل پاییز خواهد رسید و تا پایان فصل ایران ساخت حدود ۸۵ هزار مترمربع لوکیشن‌های دوره ساسانی را که شامل کاروانسرای مرمر، مجموعه مرکزی ماربین (آتشکده، دیوانخانه، سربازخانه و...)، شهر جی، شهر تیسفون، مجموعه خانه بودخشتان، کاخ تیسفون و ... را شاهد خواهیم بود.
و، اما ماجرای زندگی نامه سلمان فارسی از کجا و به کجا ختم میشود؟
هنوز مشخص نیست که تمهیدات کارگردان برای روایت داستان‌های سلمان فارسی در قسمت‌های پیش‌بینی‌شده به کجا خواهد رسید؛ آیا سریال در ماجرای غدیر به پایان می‌رسد و یا تا رحلت پیامبر اکرم (ص) ادامه پیدا خواهد کرد؟ باید دید که سازنده این سریال در روایت خود، احوالات این صحابه پیامبر را چگونه به سرانجام می‌رساند، اما سابقه‌ی «مختارنامه» و «امام علی (ع)» نشان داده روایت‌های این کارگردان در نوع خود بی نظیر، بی رقیب و تاثیر گذار است. با این حال عنوان میشود این سریال از ابتدای تولد سلمان شروع میشود و تا پایان واقعه غدیر خم ادامه دارد و البته کارگردانش می‌گوید خود او برای دیدن سریال اشتیاق بسیاری دارد.
