ارتباط نگران‌کننده «آپنه خواب» با سکته مغزی

گویا سختی کشیدن برای خوابیدن به اندازه کافی سخت نیست و حالا خبرهای بد بیشتری برای افرادی که از آپنه خواب رنج می‌برند، وجود دارد.

به گزارش گاردین، قبلاً مشخص شده بود که آپنه خواب خطر ابتلا به سرطان را افزایش می‌دهد و اکنون دو مطالعه جدید نشان می‌دهند که ممکن است با افزایش احتمال سکته مغزی نیز مرتبط باشد.

این دو مقاله، یافته‌های جدیدی را که در نشست سالانه انجمن قلب و عروق اروپا ارائه شده است، تشریح می‌کنند.

وقفه تنفسی در خواب یا آپنه خواب (Sleep apnea) یک اختلال خواب است که باعث توقف یا کاهش تنفس برای مدتی کوتاه (اما با تعداد دفعات زیاد) در طول خواب می‌شود. هر توقف می‌تواند حدود چندین ثانیه طول بکشد و معمولاً تعداد زیادی توقف در یک شب اتفاق می‌افتد (ده‌ها یا حتی صدها بار). هر کدام از این دوره‌ها یک «آپنه» نامیده می‌شود. اکثر این دوره‌ها با صدای خُرخُر بلند همراه است که در بعضی موارد با صدا و احساس خفگی همراه می‌شود که در آن فرد ناگهان با حالت خفگی از خواب بیدار می‌شود.

با وجودی که در بسیاری از آپنه‌ها فرد مبتلا متوجه تنگی یا توقف تنفس خود در طول شب نمی‌شود، این دوره‌ها معمولاً باعث کاهش قابل توجه کیفیت خواب او می‌شود. در نتیجه با وجود خواب طولانی، فرد مبتلا ممکن است در طول روز احساس خستگی بیش از حد کند و کمتر به حالت آماده‌باش قرار گیرد. این می‌تواند منجر به حوادث غیرقابل جبران در طول روز مانند تصادفات رانندگی شود.

تحقیقات نشان می‌دهد افراد مبتلا به آپنه خواب درمان نشده، تا هفت برابر بیشتر از افراد عادی در معرض تصادفات وسایل نقلیه هستند.

آپنه خواب درمان نشده به دلیل اهمیت خواب در سلامتی فرد و همچنین استرس ناشی از بیداری‌های مکرر به دلیل حس خفگی در طول شب می‌تواند در درازمدت به نتایج جدی مانند سرطان، سکته، حمله قلبی، دیابت نوع دوم، فشار خون بالا، چاقی، ضعف حافظه و افسردگی منجر شود.

به عبارت دقیق‌تر، آپنه خواب به طولانی یا نامنظم شدن فاصله زمانی دم و بازدم گفته می‌شود. این ناهنجاری به خصوص در سالمندان و افراد چاق سبب بروز اختلال جدی در خوابیدن می‌شود.

آپنه خواب عبارت است از وقفه تنفسی بیش از ۱۰ ثانیه در خواب. ضمن اینکه آپنه به سه نوع متفاوت تقسیم‌بندی شده‌است. آپنه می‌تواند انسدادی باشد یعنی در اثر انسداد در راه‌های هوایی فوقانی به‌وجود آید، می‌تواند مرکزی بوده یعنی به علت مشکلات مغزی ایجاد شود و همچنین می‌تواند مختلط (ترکیبی از هر دو مورد) باشد.

فیبریلاسیون دهلیزی و سکته مغزی

در این پژوهش جدید، پژوهشگران دانشگاه استنفورد تقریباً ۱.۷ میلیون نفر از افراد ۲۰ تا ۵۰ ساله را در یک دوره ۱۰ ساله مورد بررسی قرار دادند و گزارش کردند که افرادی که قبلاً از آپنه خواب رنج می‌بردند، پنج برابر بیشتر در معرض ابتلا به فیبریلاسیون دهلیزی هستند که ناشی از ضربان‌های بسیار سریع و نامنظم حفره‌های فوقانی قلب است و همچنین ۶۰ درصد بیشتر مستعد سکته مغزی هستند که وضعیتی است که زمانی رخ می‌دهد که تغییری در نحوه جریان خون در مغز ایجاد شود.

سانجیو نارایان، پروفسور پزشکی قلب و عروق در استنفورد و یکی از نویسندگان این مطالعه به گاردین، گفت: ما دریافتیم که در صورت ابتلا به آپنه خواب، خطر سکته مغزی ۶۰ درصد افزایش می‌یابد. آپنه خواب واقعاً رایج است، اما ما به نوعی آن را نادیده می‌گیریم، زیرا فکر می‌کنیم بی‌اهمیت است یا فقط کمی آزاردهنده است. تا به حال هیچ کس خطر واقعی آن را نشان نداده است.

وی افزود: این چیزی است که ما را واقعا شگفت‌زده کرد. ضمن این که در افراد نسبتاً جوان نیز رخ می‌دهد. جوانانی که اگر سکته کنند، خانواده‌هایشان ویران می‌شوند. (آپنه خواب و عوارض آن) می‌تواند مردم را از محل کار خود دور و زندگی آنها را برای ۴۰ سال آینده نابود کند.

طبق گفته کلینیک مایو، آپنه خواب یک اختلال جدی در نظر گرفته می‌شود که زمانی اتفاق می‌افتد که نتوانید در هنگام خواب به درستی نفس بکشید. برخی از نشانه‌هایی که نشان می‌دهد ممکن است شما به این بیماری مبتلا باشید، عبارتند از خروپف با صدای بلند و احساس خستگی با وجود خواب کافی.

اما آپنه خواب چه ارتباطی با سکته مغزی دارد؟

فشار در ریه‌ها

نارایان می‌گوید: وقتی نمی‌توانید نفس بکشید، فشار در ریه‌ها افزایش می‌یابد تا اینکه در نهایت با نفس نفس زدن از خواب بیدار شوید. این یک فشار بر قلب وارد می‌کند که باعث کشش در حفره‌های قلب می‌شود و می‌تواند باعث فیبریلاسیون دهلیزی نیز بشود. تئوری دیگر می‌تواند این باشد که سطح اکسیژن خون برای ده‌ها ثانیه کاهش می‌یابد و این می‌تواند بر قلب فشار وارد کند.

آپنه خواب را می‌توان از طریق پلی‌سومنوگرافی شبانه (آزمایشی که در آن تجهیزاتی به بیمار متصل می‌شود که فعالیت قلب، ریه و مغز، الگوهای تنفسی، حرکات دست و پا و سطح اکسیژن خون او را کنترل می‌کند) یا آزمایش‌های ساده خواب خانگی تشخیص داد.

تغییر رژیم غذایی، پرهیز از الکل و سیگار و افزایش فعالیت‌های ورزشی همگی می‌توانند به درمان آپنه خواب کمک کنند، اما اگر این گزینه‌ها مؤثر واقع نشوند، ممکن است بیمار به یک مرکز اختلال خواب ارجاع داده شود تا از یک متخصص خواب کمک بگیرد.

مطالعات گذشته یک اسپری بینی را معرفی کرده‌اند که به تنظیم این اختلال کمک می‌کند و یک داروی ضدافسردگی نیز برای کاهش اثرات شوم این بیماری کار می‌کند. با این حال تا به حال، هنوز هیچ درمان قطعی شناخته شده‌ای برای آپنه خواب وجود ندارد و بسیاری مجبورند برای گذراندن شب از برخی دستگاه‌ها کمک بگیرند.