روزهایی که به تعطیلات می‌گذرد

آفتاب‌‌نیوز : آفتاب- گروه اجتماعی: نوروز نزدیک شد و شوق تعطیلی بلند مدت دوباره خیابانها را بیش از پیش در هم ریخت. تعطیلات 15 روزه نوروز امسال دوباره همان سوال همیشگی را در ذهن می آورد؛ که آیا چنین تعطیلات بلند مدتی چرخ های اقتصادی کشور را متوقف نمی کند؟

پس از آنکه در سال 1384، دولت نهم بدون هیچ برنامه ریزی و به ناگاه، تعطیلات را پس از عید فطر، آن هم به تقلید از برخی کشورهای منطقه همچون افغانستان، پاکستان و... به سه روز ارتقا داد، شیرینی بهره مندی از تعطیلات بلند مدت و غیره منتظره را در كام مردم نشاند.

گرچه نتیجه این تعطیلی ناگاه، ترافیک سنگین در جاده های منتهی به شهرهای بزرگ به خصوص تهران بود، اما اوضاع به گونه ای شد که در هر فرصت مشابهی بسیاری منتظر اعلام تعطیلات رسمی از سوی دولت شدند.

این کار سبب شد تا سر و صداها در اعتراض به افزایش نابجای تعطیلات و کاهش کارایی بالا بگیرد. ضمن اینکه پیش از این نیز در مورد زیاد بودن میزان تعطیلات در کشور بحثهای مختلفی از سوی مسوولان مطرح شده و لزوم بازنگری و تقلیل آن، گوشزد شده بود. حتی مقام معظم رهبری هم در این باره هشدارهایی داده بودند.

اما نه تنها این کار صورت نگرفت، بلکه، برای چندمین بار، دولت با ارسال و صدور بخشنامه های مختلف، روزهای بین دو تعطیلی را برای مدارس و مراکز مشابه تعطیل اعلام و تاکید می کرد: «مدیران اجرایی با درخواست مرخصی کارکنان برای روزهای بین تعطیلات موافقت کنند».

و جالب اینجاست؛ درحالی که در پی مصوبه های مختلف هیات وزیران مردم هر هفته منتظر تعطیلی جدیدی بودند؛ غلامحسین الهام سخنگوی دولت اعلام می کرد: «اگر مجلس تصمیمی در این خصوص اتخاذ كند، دولت با آن موافق است. تعطیلات رسمی نیازمند تصویب مجلس است كه درباره آن، اختلاف‌نظرهایی وجود دارد و به هر حال، مجلس باید این امر را تصویب كند. دولت تنها می‌تواند اجازه گرفتن مرخصی به كارمندان دولت را اعمال كند. »

25 روز تعطیل
بعد از انقلاب اسلامی تعطیلات رسمی کشور به شکل قابل ملاحظه ای افزایش پیدا کرد.

تقریبا همه قوانین و مصوبه های پس از انقلاب اسلامی، سبب افزایش روزهای تعطیل رسمی کشور شد، به طوری که روزهای تعطیل رسمی از 15 روز در سال 1358 به 25 روز رسید كه این افزایش قطعا پیامدهای فراوان اقتصادی و اجتماعی به دنبال داشت.


تعطیلات رسمی در دنیا به سه گروه تقسیم می شوند. گروه اول تعطیلات ملی هستند كه عموماً منشا تاریخی – فرهنگی داشته و در كشورهایی كه قدمت تاریخی بیشتری دارند بیشتر مشاهده می‌شوند. تعداد تعطیلات ملی در كشورهایی همچون چین، ژاپن، ایتالیا و ایران بیشتر از سایر كشورها است.

گروه دوم تعطیلات مذهبی است كه ریشه در اعتقادات دینی ملت‌ها دارند. این گونه تعطیلات نیز در كشورهایی كه تمایلات مذهبی قوی‌تری دارند؛ بیشتر مشاهده می‌شود. كشورهایی همچون سوئد، نروژ، دانمارك، پرو و ایران در گروه كشورهایی قراردارند كه بیشترین تعطیلات مذهبی را به خود اختصاص داده‌اند.

گروه دیگر تعطیلات حكومتی است كه ارتباط نزدیكی با رژیم‌های حكومتی كشورها دارند. بررسی‌ها نشان می‌دهد كشورهایی كه انقلاب های متعددی در آنها رخ داده است یا به تازگی حكومت و رژیم سیاسی جدید در آنها مستقر شده است؛ تعطیلات حكومتی بیشتری دارند. كشورهایی همچون پورتوریكو، كنگو، كوبا، شیلی و كلمبیا جزو كشورهایی هستند كه بیشترین تعطیلات حكومتی را دارند. در كشور ما نیز به دلیل استقرار حكومت جمهوری اسلامی از سال 1357 تعداد تعطیلات حكومتی افزایش داشته است.

تعداد تعطیلات ملی در ایران 5 روز محاسبه شده كه كمی نسبت به متوسط جهانی آن، كه 17/5 روز است، كمتر است. تعطیلات حكومتی در ایران نیز 5 روز است؛ در صورتی كه متوسط جهانی این گروه از تعطیلات 69/3 روز است.

این در حالی است که میزان تعطیلات رسمی درکشورهایی چون؛ مغولستان پنج روز، در هند هفت روز، در پاكستان و مراكش هشت روز، در آمریكا، ایرلند، ایسلند و قطر نه روز، در لسوتو (آفریقا) ده روز، در استرالیا یازده روز، در آمریكای جنوبی، ایتالیا، فرانسه، اردن، تركیه و مصر دوازده روز، در اتریش و گویانا (آمریكای جنوبی) سیزده روز و در ژاپن چهارده روز است.

از آنجایی که ساماندهی تعطیلات رسمی و نیمه‌رسمی كشور با چشم‌انداز كاستن از پیامدهای منفی تعطیلات طولانی، یك ضرورت اقتصادی به نظر می رسد. سال هاست که موافقان و مخالفان فراوانی حول و حوش آن به تبادل نظر پرداخته اند.

بر اساس آمار در صورت كاهش پنج روز از تعطیلات رسمی كشور بیش از هفت هزار میلیارد ریال از هزینه های دستمزدی كه بابت روزهای تعطیل رسمی به اقتصاد كشور تحمیل می‌شود كاسته خواهد شد.

مخالفان و موافقان
براساس گزارش راهبردی یک مركز تحقیقاتی، هرگاه برای كاهش تعطیلات طرح‌هایی ارائه شده، با واكنش موافقان و مخالفان مواجه بوده است. برخی بر حذف تعطیلات مذهبی از تقویم رسمی كشور تاكید دارند كه با مخالفت مراجع مواجه شده و برخی بر حذف یا كاهش تعطیلات نوروز تاكید دارند كه این مساله نیز از سوی برخی دیگر مورد مخالفت قرار گرفته است.

مخالفان بر این باورند كه تعطیلات تحمیل ‌شده بر سیستم اداری، آموزشی و بنگاه‌های اقتصادی، چه در مقایسه با كشورهای همسایه و چه در مقایسه با ممالك پیشرفته، زیاد است و باید تدبیری برای حل این مشكل اندیشیده شود.

غیر از تلاش‌های برخی از نهاد های حکومتی و مجلس، سابقه تلاش مقامات جمهوری اسلامی برای كاهش تعطیلات ملی به سال‌ها پیش یعنی به سال 58 بازمی‌گردد. در سال‌های اخیر نیز دولت نهم طرحی را تهیه و به مجلس ارایه كرد، اما طرح اخیر نیز در همان آغاز با انتقاداتی روبه‌رو شد و پرسش‌های بسیاری را پیش كشید.

تقسیم تعطیلات
از سوی دیگر پیشنهادهایی مثل كاهش تعطیلات نوروز و در نظر گرفتن تعطیلات زمستانی، افزایش تعطیلات عید فطر و تقسیم تعطیلات نیز مطرح است. سازمان میراث فرهنگی نیز پیشنهاد داده است كه تعطیلات رسمی كشور به 3 دسته بهاره (29 اسفند تا 6 فروردین) پاییزه (28 آبان تا 2آذر) و زمستانه (28 دی تا 2 بهمن) تقسیم شود.

این سازمان علت طرح چنین پیشنهادی را ترغیب ایرانیان به گردشگری عنوان كرده است.در هر حال، ساماندهی تعطیلات رسمی و نیمه‌رسمی كشور با توجه به كاهش پیامد‌های منفی تعطیلات طولانی یك ضرورت اقتصادی است.